محمود سریع‌القلم: سیاست خارجی ایران به اولویت اول دولت ترامپ یعنی موضوع انرژی وصل شود

در بخشی از گفتگوی نوروزی محمود سریع‌القلم، استاد روابط بین‌الملل با ماهنامه اندیشه پویا از پیش‌بینی و پیشنهاد او پیرامون مذاکرات ایران و آمریکا گفته شده. بخشی از این گفتگو را در ادامه بخوانید:

سوال: به نظرتان چه فرصت‌هایی در ژئوپلتیک جدید به روی ایران گشوده است؟

وضعیت ایران به مراتب پیچیده‌تر خواهد شد. اهرم‌های در اختیار کشور ما برای مواجهه با شرایط جدید، زیاد نیست، اگرچه دست خالی هم نیستیم. اگر ما ادبیات، اولویت‌ها و روح دولت ترامپ را بررسی بکنیم، متوجه می‌شویم که کفه‌ی توجه به اقتصاد در سیاست‌گذاری‌های او قوی‌تر است. توجه به اقتصاد، می‌تواند فضای سیاسی و روانی میان ایران و امریکا را نه تنها متحول کند، که در حد پارادایم‌شیفت تغییر دهد.

فرض کنید یک کنسرسیومی از شرکت‌های نفتی برای بهره‌برداری از نفت ایران تشکیل شود که عمدتاً امریکایی باشند، اما هلند، فرانسه، بریتانیا و حتا مالزی و چین نیز در آن مشارکت داشته باشند. چنین ایده‌هایی می‌تواند در سیاست خارجی ایران بسیار راهگشا باشد. آینده‌ی ایران در گرو درآمد است. وقتی پول نباشد، بهداشت، آموزش، امنیت، حمل‌ونقل و فرهنگ آسیب جدی خواهد دید. کشور باید فکر کند چگونه درآمد حاصل از صنعت انرژی و نفت خود را احیا کند. ایران می‌تواند از مرحله‌ی بقا به مرحله‌ی توسعه وارد شود، به شرطی که روزانه بالای چهار میلیون بشکه نفت صادر کند.

مادامی که تولید ما در حد یکی‌دو میلیون بشکه در روز باشد، زندگی روزمره‌مان را می‌توانیم در ایران اداره کنیم؛ البته با بدهی بالا و کسری بودجه و تورم. توجه کنید که بیش‌تر بودجه‌ی دولت در سال‌های اخیر صرف پرداخت حقوق برای بازنشستگان و کارمندان می‌شود و تقریباً چهار سال است که در کشور هیچ سرمایه‌گذاری در ساختار عمرانی نشده است. ما از دو منبع می‌توانیم درآمد برای کشور ایجاد کنیم: سرمایه‌گذاری در صنعت انرژی و افزایش نقش بخش خصوصی در کشور.

اگر سیاست خارجی ایران به اولویت اول دولت ترامپ یعنی موضوع انرژی وصل شود، و شرکت‌های امریکایی در صنعت نفت و گاز ایران سرمایه‌گذاری کنند، فراتر از دستاوردهای اقتصادی، معنای حقوقی چنین تصمیمی این است که امریکا مجبور خواهد شد تمامی تحریم‌ها در بخش انرژی ایران را لغو کند، سوئیفت را آزاد کند، و فضای دیگری از تعامل میان دو کشور برقرار شود. الان هر دو طرف نسبت به هم دچار سو‌ء‌تفاهم‌اند. برخی‌ها در ایران تصور دارند امریکا در حال فروپاشی است و امریکایی‌ها هم تصور می‌کنند در ایران مردم چیزی برای خوردن ندارند.

هردو طرف با سوء‌برداشت جدی روبه‌رو هستند. یک دلیل چنین وضعیتی همین است که تعامل و رفت‌وآمدی وجود ندارد. با شناختی که از کوریدورهای قدرت در امریکا دارم، تصور می‌کنم چنین سیاستی، ضریب موفقیت بالایی خواهد داشت.

در نظر بگیرید که مودی نخست‌وزیر هندوستان اعلام کرده یکی از دستورکارهای او برای دیدار با ترامپ موضوع تحریم‌های چابهار است.

الان دستور کار ارتدوکس اسراییل این است که بین ایران و امریکا در دوران ترامپ مذاکره‌ای صورت نگیرد و اگر هم مذاکره‌ای انجام شد، شکست بخورد.