گزارش میدانی انصاف | روایت شهروندان از انواع پوشش در پایتخت | «همه باهم» حتی دربارهی حجاب
سرویس اجتماعی، انصاف نیوز: نتیجهی گزارش میدانی پیشرو را دربارهی حجاب در تهران اینطور میتوان خلاصه کرد: برخی شهروندان مخالف «تعصب و افراطیگری از هر نظر» هستند و نظرشان این است که باید عقیدهی متفاوت را تحمل کرد.
این گزارش حاصل گفتوگوی مستقیم خبرنگار انصاف نیوز با ۱۵ شهروند ساکن تهران است که متن آن را در ادامه میخوانید.
از ۱۳ نفری که در مترو نشستهاند، نصفشان روسری دارند و نصف دیگر یا اصلا روسری ندارند یا شالشان روی شانهشان افتاده است. یک نفر هم کلاه هودیاش را پوشیده است.
طبق مشاهدات خبرنگار انصاف نیوز، به ندرت پیش میآید خانمهای چادری و محجبه (بدون چادر) به خاطر پوشش افراد دیگر بخواهند تذکری بدهند یا به خاطر پوشش همدیگر دچار تنش و چالش شوند.
از طرف دیگر، رفتارِ کسانی که پوشش سر ندارند هم با محجبهها احترامآمیز است و تقریبا میتوان این جملهی یکی از شهروندان را که گفت: «مردم به کارِ هم کاری ندارن» را تا حدی مصداق وضعیت فعلی جامعه دانست. البته احساس رضایت شهروندان از وضعیت موجود در گفتوگوهای گسترده مشخص میشود.
به گزارش انصاف نیوز، رهبری در سخنان اخیر خود با اشاره به وحدت ایجاد شده در جنگ 12 روزه تاکید کردند که لازم است اقشار مختلف مردم «همه با هم» و در کنار هم باشند.
«اینترنشنال میخواهد بیحجاب و باحجاب را مقابل هم قرار دهد»
دو دختر چادری ۲۱ ساله که در پارک لاله نشستهاند، میگویند: «دوستانی دارم که در هوای سرد لباس پوشیدهتری دارند و مثل من چادری نیستند. ممکن است بیرون نرویم و ارتباطمان در بستر خودش (مثلا دانشگاه) است. اگر حجاب نداشته باشند، کافه نمیرویم. یا از او میخواهم رعایت کند یا اگر نه جای خاصی نمیرویم. هر دو برای هم احترام قائل هستیم.»
او توهین شنیدن خانمهای محجبه توسط دختران بدون حجاب را واقعی نمیداند و میگوید: «البته رسانههای معاندی مثل اینترنشنال میخواهند که اینطور نشان دهند. من نسبت به اینکه قانون کشور رعایت نمیشود مشکل دارم.»
این دختر جوان در جواب خبرنگار که بعضی میگویند ماهواره هم قانون داشت اما عملی نبود، نظر شما چیست، میگوید: «من نمیدانستم چنین قانونی بوده است. آن نتیجهاش با حجاب فرق میکند. حجاب بروز بیرونی دارد. بیحجابی با مبانی اسلامی در تضاد است و حدودها از بین میرود. بیحجابیها کرامت و شان انسان را خنثی میکند. ما خالقی داریم که همهچیز را برایمان مشخص کرده است. چرا نباید رعایت کنیم؟»
دختر چادری: عموم مردم خواهان حجاباند
از نظر او «عموم مردم» خواهان حجاب هستند و خودش هم قبلا در یزد در خیابان هنگام عبور به کسانی تذکر میداده است که «لطفا شالتان را سرتان کنید» به نظرش «خیلی جاها اثر داشت اما بعضی موارد هم اثری نداشت. بههرحال مردم مطالبهگر حجاب هستند.»
او در جواب خبرنگار که عدهای هم میگویند برخی مردم مطالبهشان آزادی پوشش است، نظرتان چیست؟ میگوید: «یعنی مخالف قانون حجاباند؟ ما البته سعی میکنیم مقابل این بیقانونی صبر کنیم تا بستر فراهم شود. از خیلی نظرها باید بررسی کرد الان فرصت مطالبهگری هست؟ آیا به انسجام ملی ضرر نمیزند؟
راستی کاش دربارهی جنگ ۱۲ روزه باز هم روایت کنید. ما خودمان در یزد قرارگاه دانشجویی داشتیم و شنیدن و گفتن این روایتها خیلی خوب بود. هنوز جای کار دارد.»
دوستش میگوید در اقوامشان کسانی هستند که پوشش سر ندارند اما مسئله و چالشی وجود ندارد و چون درکل تنهاییاش را دوست دارد، دوستان زیادی ندارد.
«تغییر کردهایم اما آهسته»
دختر جوانی که شال ندارد، تحمل آدمهای متفاوت نسبت به همدیگر را با جملهی «خیلی خوب شده» توصیف میکند. به نظرش تغییرات پوشش نسبت به سال گذشته، «آهسته» بوده است.
او در ادامه اضافه میکند: «کسانی که خیلی حجابی هستند نباید دربارهی دیگران نظر بدهند و کسانی که حجابی نیستند هم نباید به محجبهها گیر بدهند و توهین کنند. من خودم رعایت میکنم و به نظرم هر دو طرف باید به نفع دیگری کوتاه بیایند.»
«تعصب خشک» و کسانی که «از آن طرف بام افتادهاند»
دو خانم محجبهی بالای ۵۰ سال (مانتو و سر کاملا پوشیده) دربارهی وضعیت حجاب میگویند: «هرکسی به دلخواه خودش است. ما کاری به کسی نداریم. تا حالا هم پیش نیامده بخواهم تذکری بدهم. بههرحال آدمها نظر و اعتقاد خودشان را دارند.»
چهار خانم بالای ۶۰ سال با مانتو و شال در پارک لاله نشستهاند و مشغول گپ زدن با هم هستند. یکیشان میگوید: «نه روسریام عقبتر میرود نه جلوتر. یک دختر ۴۰ ساله و دوقلوی ۳۵ ساله دارم که هیچ کدامشان شال نمیپوشند اما بیبند و بار نیستند و با حجب و حیا هستند.»
از نظر این خانم، «بیبند و باری» مربوط به زمانی است که اندام خانمها مشخص باشد. او ادامه میدهد: «جامعه باید همدیگر را تحمل کند. من به چادری و غیر چادری احترام میگذارم. حالا بعضی از دخترهای جوان هم هستند که لباسشان کوتاه است و به نظرم بیبند و باری است اما بهشان تذکر نمیدهم. میگویم آنها این تیپی هستند.»
این مادر مخالف «تعصب خشک» است و با گفتن «هر کسی ایدهی خودش را دارد» ادامه میدهد: «آن کسی که نیمتنه میپوشد هم از آن طرف بام افتاده است.»
دوست این خانم میگوید: «من هم همیشه با روسری بودهام و همین شکلی بودهام.»
یک شهروند: به کارِ هم کاری نداشته باشیم
دو دختر ۲۰ ساله که یکیشان کلاه دارد و دیگری شال ندارد میگوید: «به نظرم نباید به کار همدیگر کاری داشته باشیم. هر کسی عقیدهی خودش را دارد.» دوستِ صمیمی یکیشان چادری است و به قول خودشان با هم «اکی» هستند و خیلی «عادی» کنار هم زندگی میکنند. مکالمهی خبرنگار و این دو نفر اینطور ادامه پیدا میکند:
- برخی از خانمهای چادری میگویند عدهای «شورش را درآوردهاند» نظرتان چیست؟
- من خودم سعی میکنم زیادهروی نکنم. پوشش شخصی است. مسائل بزرگتری هم برای رسیدگی وجود دارد.
- اینکه خانمهای محجبه از «بی بندوباری» ناراضی هستند و میگویند هر کسی باید برای خودش حد و مرزی داشته باشد، چطور؟
- به نظرم کسانی هستند که زیادهروی میکنند. شاید حتی بتوان گفت برایشان «عقده» شده است! کسانی هستند که ملاحظه نمیکنند ولی خب مگر نمیگویند حجاب برای این است که خانم در امان بماند؟ خب اگر قرار باشد [خودشان] کاری بکنند که خانمها در امان نباشند چه؟ چرا پسرها و مردها نباید یاد بگیرند نگاه نکنند و حد و حدود خودشان را رعایت کنند؟
یک دختر چادری: «مهم رویِ خوش است»
دو دختر ۲۰ ساله که روی نیمکت پیادهروی خیابان پیروزی نشستهاند و در حال باقالی خوردن هستند، دربارهی پوشش دوستانشان به خبرنگار انصاف نیوز میگویند: «خیلی تفاوتی برای ما ندارد که اگر کسی حجاب نداشته باشد با او ارتباط نداشته باشیم. هرچقدر گذشته، آدمها متوجه شدهاند روی خوش مهم است. هم من خوب رفتار کردهام و هم اگر کسی خوب رفتار کرده باشد با او ارتباط برقرار کردهام.»
این دو دوست در ادامه اضافه میکنند: «گاهی کمحجاب و گاهی بیحجاب هستند ولی به اخلاق طرف نگاه میکنیم نه حجابش. البته توهین هم شنیدهایم اما غریبهاند. دوستانمان اصلا توهین نمیکنند.»
«خط قرمزم در انتخاب دوست اخلاق و رفتارش است»
هیچ کدام از این دو نفر تابهحال به کسی تذکر حجاب ندادهاند اما یکیشان میگوید: «شاید پیش آمده باشد که حس کنم نگاههایی وجود دارد که به خاطر چادر است ولی دوستانم هرگز توهین نکردهاند. ما هم کاری نداریم. بیشتر اطرافیانم نسبت به خودم متفاوت هستند. خط قرمزم در انتخاب دوست اخلاق و رفتارش است.»
دوستش همان موقع میگوید: «البته این را هم بگویم که بعضی چیزها روی هم تاثیر میگذارد. اخلاق هم وابسته به چیزهایی است. آدمی را دیدهام که کمحجاب است ولی بههرحال به یک چیزهایی پایبند است.
اینکه میبینم بعضیها به حجاب عقیدهای ندارند ولی به خاطر قانون کشور شال میگذارند، برای من خیلی محترم است. در مهمانیهای فامیلی هم بستگی به آدمش دارد. ممکن است کسی حجاب نداشته باشد ولی میبینم با شخصیت است و شان خودش را رعایت میکند. ولی بعضیها دنبال رفتارهای خاصی هستند که برایم خوشایند نیست.»
بحثی در مترو
طبق مشاهدات خبرنگار انصاف نیوز، رفتارِ شهروندان به گونهای است که از ظاهرشان نمیشود تمام رفتارهایشان را پیشبینی کرد. مثلا خانمی که روسری ندارد، درحالیکه سرش را به صندلی مترو تکیه داده است، صلوات میفرستد.
خانم حدودا ۶۰ سالهای که چادری است، با دو دختر بدون شال و یک دختر با روسری، دربارهی رفتار آقایان بحث میکنند. آن مادر از رفتار بد دامادش گلایه میکند و دخترهای جوان هم به او میگویند: «باید به دخترت بگی که قدر خودش رو بدونه. تا وقتی به خودش احترام نذاره، دامادت هم تحویلش نمیگیره.» بحثشان از موضوع خانوادگی، حاشیهی تازهای مثل حجاب هم پیدا میکند. مادر میگوید: «اینقدر که اخلاق مهمه چیزای دیگه مهم نیست.»
سهشنبههای چهارراه ولیعصر
موکبی غروب سهشنبهها در شمال غربی چهارراه ولیعصر با عنوان «سهشنبههای مهدوی» فعال است و خوراکیهایی مثل سیبزمینی سرخ شده، باقالی، لبو و چای به مردم میدهند.
این موکبها در دههی فاطمیه هم فعال بودند و خانمهای محجبه به کسانی که در صف ایستاده بودند، خوراکی میدادند. از میان عابران دختران جوانی هم بدون پوشش سر بودند که بدون هیچ مشکلی از آن محدوده عبور میکردند.
بسیاری از کافهها و رستورانها نوشتهای با مضمون رعایت حجاب دارند اما شهروندانی مطابق عکس هستند که به کار شخصیشان میپردازند.
دو دختر دهه هشتادی: شال نمیگذاریم اما امامزاده میرویم
دو دختر دهه هشتادی که کاملا پوشیده هستند و فقط شال ندارند وضعیت حجاب را اینطور توصیف میکنند: «الان هر کسی هرطور که بخواهد میآید. ما دوست چادری هم داریم و رابطهمان خوب است. ما حتی امامزاده زیاد میرویم؛ تجریش و شاه عبدالعظیم که میرویم چادر سرمان میکنیم. بعضی وقتها هم نماز میخوانیم. اصلا نمیشود از ظاهر آدمها عقایدشان را فهمید و قضاوت کرد.»
آنها بعضی روزها دوست دارند بدون حجاب و برخی روزها با حجاب باشند. یکیشان به تازگی چادر خریده است. دختر میگوید: «ما در خانهمان هیئت هم داریم. بعضیها را میبینیم که ناخن کاشتهاند اما نماز هم میخوانند.
ولی این را بگویم که برخورد کسانی که حجاب ندارند با چادریها بدتر است. بیشتر به خاطر جامعه است و فکر میکنند هر کسی چادری است، موضع سیاسی مشخصی دارد. بعضیها برای اینکه مخالفت و اعتراضشان را نشان بدهند، روسری نمیپوشند.»
«افراط در هر چیزی اشتباه است» | «هرکسی باید حد و مرزهای خودش را داشته باشد»
نظر آنها نسبت به تغییر و ملاحظه و تحمل جامعه نسبت به تفاوتها اینطور است: «هر چیزی که افراطی باشد، بیمعنی میشود. اینکه کسی بدنش را بیرون بیندازد چیز خوبی نیست. یک چیزهایی به حیا مربوط است. بعضیها حرف گوش نمیدهند و گارد میگیرند. دوستانمان هم فقط روسری ندارند و برای خودمان چارچوب و حد و مرزی داریم.
هرکسی میآید بیرون باید بدنش را حفظ کند. خودم خوشم نمیآید کسی اندامم را ببیند و فقط اعتقادی به روسری ندارم اما خب بهتر است کسانی که افراط میکنند هم رعایت کنند.
ولی من اگر کسی را ببینم که لباس بازی داشته باشد، کاری به کارش ندارم. دوست چادری داشتم که گفته است مردان به او تکه انداختهاند. فرق ما با خارجیها این است که آنها خیلی ساده هستند و امنیت دارند ولی ما امنیت نداریم.»
این گزارش حاصل مشاهدات میدانی خبرنگار در روزهای مختلف آذر ۱۴۰۴ و همینطور ۹ آذر در پارک لاله و میدان انقلاب است.
انتهای پیام
