ادامه طرح تحول ، نظام سلامت را به بن بست میکشاند

حدود دو ماه از آغاز اجرای طرح تحول نظام سلامت در بیمارستانهای دولتی کشور گذشته است. طرحی که بنا دارد با کاهش میزان پرداختی از جیب مردم در بیمارستانهای دولتی، باعث بهبود ارائه خدمت و افزایش رضایت مردم در حوزه خدمات سلامت شود و البته برای رسیدن به این هدف، بیش از ۷۰۰۰ میلیارد تومان از سوی وزارت بهداشت هزینه در نظر گرفته شده است.

به گزارش سلامت نیوز، خبرنامه دانشجویان ایران در مطلبی با عنوان “انتقادات شش‌گانه به طرح تحول نظام سلامت” به بیان دیدگاه‌های خود در مورد مشکلات طرح تحول نظام سلامت پرداخت.در این مطلب آمده است: 

نظام سلامت همانند هر طرح دیگری که در گستره یک کشور مانند ایران، با چنین جمعیت و مساحتی انجام می شود، اجرای این طرح نیز با مشکلاتی روبرو بوده است و البته، برنامه ریزی این طرح نیز به گفته صاحبنظران، دارای نقاط قوت و ضعفی می باشد. با این وجود، در طول دوماهه اخیر، اظهار نظرهایی توسط برخی از کارشناسان و مسئولین در خصوص ایده اصلی و همچنین تبعات اجرای این طرح صورت گرفته است که در زیر به آنها اشاره خواهد شد:

۱- عدم اصلاح نظام سلامت با این مدل: یکی از ایراداتی که به این طرح وارد شده است، همخوانی نداشتن این طرح با هدف اصلاح نظام سلامت می باشد. آنطور که از نام این طرح برمی آید، ایجاد تحول در نظام سلامت از اهداف این طرح می باشد. اما کارشناسان براین باورند که تحول در نظام سلامت اساسا روند دیگری را باید طی کند. دکتر مسعود پزشکیان، وزیر اسبق بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، در این خصوص می گوید: هیچ راهی به جز نظام ارجاع و پزشک خانواده،برای اصلاح نظام سلامت ایران وجود ندارد.

۲- عدم نزدیکی به عدالت با اجرای آن: یکی از اهداف ارائه خدمات بهداشتی درمانی، توزیع عدالت می باشد که در قالب توزیع عادلانه خدمات بهداشتی درمانی به سمت آن حرکت می شود. دکتر مسعود پزشکیان در این باره می گوید: باید براساس عدالت به کسی که نیازمند تر است بیشتر بدهیم؛ نه این که کسی که بی نیاز است بیشتر بگیرد و آن کس که نیازمند است کمتر.

این روندی که وجود دارد تعادل را بدتر به هم خواهد زد. بی عدالتی را بیشتر خواهدکرد. به نظر می رسد، نحوه توزیع منابع در این طرح به صورتی است که نه تنها به عدالت در ارائه خدمت نزدیک نیست، بلکه الزامات پرداخت عادلانه به ارائه دهندگان خدمت نیز در آن دیده نشده است. همچنین، وزیر اسبق بهداشت، درمان و آموزش پزشکی معتقد است، از آنجائیکه در این طرح به سطح‌بندی و اولویت قرار دادن مناطق محروم و حاشیه‌نشین‌ها توجه چندانی نشده است، می توان گفت طرح تحول در سلامت در این بعد نیز نتوانسته نظام سلامت را به عدالت نزدیک کند.

در آغاز طرح نیز کارشناسان این سوال را مطرح کرده بودند که سازوکار توزیع این منابع بین مردم چگونه خواهد بود تا به یک نتیجه عادلانه برسد؟

۳- افزایش مصرف و القای هزینه اضافی به سیستم بهداشت و درمان: «تقاضای القایی»، در بسیاری از نظام های سلامت، یکی از چالشهای اساسی و از دلایل هدر رفت منابع عمومی و فقیر شدن مردم محسوب می شود.

یکی از دلایل ایجاد تقاضای القایی استفاده بیش از حد نیاز از خدمات تخصصی و فوق تخصصی است. کارشناسان معتقدند، آنچه امروز در دل طرح تحول نظام سلامت در جریان است، جهت دادن بازار درمان به سوی خدمات تخصصی و فوق تخصصی است و با روال موجود، هزینه های زیادی به سیستم سلامت وارد خواهد شد.

دکتر مجتهد زاده، فوق تخصص داروسازی بالینی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در این باره می گوید: «به عنوان متخصصین داروسازی بالینی نگرانی‌های خیلی بزرگی هم (در خصوص طرح تحول نظام سلامت) داریم. چرا که این طرح در واقع باعث «افزایش مصرف» شده است. هم در حوزه تجهیزات و هم در حوزه دارو.»

دکتر مجتهد زاده همچنین معتقد است، این روند باعث شده است تا بازار استفاده از محصولات دارویی خارجی به نفع کمپانی های خارجی مشخصی جهت داده شود و این امر نهایتا به ضرر مردم خواهد بود.

وی همچنین، در مورد ادامه یافتن طرح تحول با روال موجود هشدار داده است و گفته است که ادامه این طرح در شرایط فعلی باعث می‌شود نظام سلامت جمهوری اسلامی ایران در شش ماه آینده با بن بست مواجه شود.

دکتر پزشکیان نیز ادامه سیاستهای فعلی این طرح را باعث شکل گرفتن تقاضای القایی و افزایش مصرف دانسته است. رئیس شورای عالی نظام پرستاری نیز می گوید: افزایش درخواست های القایی و سفارش آزمایش ها و سایر فرایندهای کلینیکی و پاراکلینیکی بدون توجیه علمی از پیامدهای اجرای این طرح است.

۴- افزایش توقعات از سیستم: یکی از مسائل مهم در بحث تامین مالی نظام های سلامت دنیا، موضوع پایدار بودن منابع مالی نظام های سلامت می باشد. به عنوان مثال در صورتی که در یک برهه زمانی، منابع زیادی به سیستم درمان یک کشور تزریق شود، بنابر اصول اقتصادی، این موضوع باعث افزایش تقاضا و از سوی دیگر، افزایش سطح قیمت ها خواهد شد.

حال اگر در چنین شرایطی، منابع این حوزه به هر دلیل کاهش پیدا کند و یا حتی افزایش متناسبی نداشته باشد، می تواند منجر به بروز تورم شدید توام با رکود در بازار سلامت شود.

در این شرایط، لطمه ای که به سیستم سلامت وارد خواهد آمد، در کوتاه مدت جبران ناپذیر خواهد بود و سبب بروز نوعی افسارگسیختگی در بازار ارائه خدمت می شود که از پیامدهای آن، افزایش سطح توقعات ارائه دهندگان خدمت و بوجود آمدن زمینه فساد، ازجمله پرداختهای نامتعارف خواهد بود.

دکتر مسعود پزشکیان نیز معتقد است با اجرای چنین شیوه‌ای بدون کارشناسی و اولویت‌بندی سطح توقعات بالا می‌آید و مشکل پرداخت‌های نامتناسب بروز می‌کند.

البته هنوز پاسخ قطعی برای این سوال که آیا منابعی که امسال برای بخش سلامت اختصاص یافته اند، پایدار خواهند بود یا خیر، وجود ندارد.

۵- عدم هم سویی طرح با سیاستهای کلان کشور: کشتی بزرگ اداره کشور، زمانی در جهت صحیح خود حرکت خواهد کرد، که همه اعضا در یک جهت توان خود را برای حرکت کشتی به کار بگیرند. این جهت، در واقع سیاستهای کلی کشور هستند که در واقع بایستی در همه برنامه ریزی ها از سوی مسئولین کشور مورد توجه قرار بگیرند.

سید یعقوب جعفری، رئیس شورای عالی نظام پزشکی، بی توجهی به سیاستهای کلان بخش سلامت را از نقاط ضعف این طرح می داند. دکتر مجتهد زاده نیز این نوع توزیع منابع در این طرح را در چارچوب اقتصاد مقاومتی نمی داند و می گوید: اگر نگاه ما به طرح تحول نظام سلامت فقط این باشد که بیمار ۱۰ درصد از هزینه‌های درمانی را پرداخت می‌کند و مابقی را دولت و بیمه‌ها می‌پردازند ما به مراد مولف جفا کرده ایم!

اقتصاد مقاومتی همچین منزلتی ندارد؛ چون آن پولی که دولت می‌دهد هم از جیب عمومی مردم پرداخت می‌شود.

۶- نادیده گرفتن نیازهای کارکنان: یقیناً جهت اجرای هر تغییری، یکی از اصول اساسی، آماده سازی زیرساختها بویژه برای نیروی انسانی می باشد. اگرچه سرعت و ضرورت اجرای این طرح، فرصت خیلی از این زمینه سازی ها –مانند آموزش نیروی انسانی – را از مجریان طرح گرفت، اما به هر صورت ادامه اجرای این طرح مستلزم آموزش صحیح به کارکنان است.

دکتر حسن قاضی زاده هاشمی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی معتقد است، عدم آشنایی مسئولین با این طرح و همینطور عدم اعتماد پزشکان به این طرح، از مشکلات اساسی در اجرای این طرح هستند.

بنا بر گفته رئیس شورای عالی نظام پرستاری نیز، یکی دیگر از مشکلات اجرای این طرح را، نادیده گرفتن کل کادر پزشکی در طرح تحول نظام سلامت در دریافتی ها می داند. همچنین وی معتقد است کمبود نیرو و افزایش حجم کاری کادر سلامت بویژه پرستاران از دیگر مشکلات این طرح می باشد.

انتهای پیام