دومین گزارش از تیراژ روزنامه‌ها – اردیبهشت 98 [+اصلاحیه]
/ انصاف نیوز گزارش می‌دهد /
دومین گزارش غیررسمی انصاف نیوز از تیراژ روزنامه‌ها که در ماه جاری – اردیبهشت ماه 98 – تهیه شده است، نشان دهنده‌ی افت شدید از سال گذشته تاکنون است؛ در این مدت کاغذ با بحران مواجه شده و تورم افزایش ناگهانی داشته است.
[اصلاحیه‌ی گزارش را در انتهای آن بخوانید]
حالا گزارش تیراژ روزنامه‌ها اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است. روز گذشته، یعنی یکشنبه ۲۹ اردیبهشت‌ماه، در نخستین جلسه‌ی دور جدید «کمیته‌ی توزیع کاغذ مطبوعات» مقرر شده است «تخصیص کاغذ براساس راستی‌آزمایی مصرف واقعی مطبوعات صورت گیرد». این تاکید برای آن است که تیراژ روزنامه‌ها شفاف نیست و ادعاهای غیرواقعی در این باره کم نیست.
پس از انتشار گزارش اول انصاف نیوز در تابستان سال گذشته [لینک]، چند روزنامه به آمار آن ایراد گرفتند اما امکان راستی آزمایی عملی گزارش قبلی و جدید وجود ندارد مگر اینکه درهای چاپخانه‌ها به روی گزارشگران باز شود.
به عنوان مثال مدیر مسوول یکی از روزنامه‌های وابسته به یک نهاد غیرخصوصی پس از آن در تماس با خبرنگار انصاف نیوز مدعی شد که شش برابر چاپ می‌کنند اما با درخواست حضور خبرنگار در زمان چاپ در چاپخانه‌ای که متعلق به خود آن روزنامه است، مخالفت کرد.
آمار یکی از دیگر روزنامه‌ها که تیراژ آن در گزارش اول، چند نسخه ذکر شده بود، در آن مقطع با تعجب روبرو شد. روزنامه‌ی قانون که از چند ماه پیش توقیف شده، در آن مقطع نیز چاپ نمی‌شد و تنها بر روی سایت اینترنتی قابل دیده شدن بود؛ تعداد روزنامه‌های مشابه این وضعیت اکنون افزایش یافته است.
در حال حاضر حدود 20 چاپخانه روزنامه‌های اصلی را چاپ می‌کنند. بعضی از روزنامه‌ها خودشان هم چاپخانه دارند. دو چاپخانه‌ی همشهری به دلیل وضعیت تیراژ هم‌اکنون کار نمی‌کند و تنها یک چاپخانه‌ی آن فعال است.
| نام چاپخانه | روزنامه‌هایی که چاپ میکند |
| فرهیختگان | فرهیختگان، ایران، شهروند، |
| همشهری * | همشهری |
| روستا | آرمان، اعتماد، تعادل، همشهری، تایمز، اقتصاد نوین، اقتصاد برتر |
| بهبهانی – جام،جم | ایران |
| جام جم | جام جم، صبح نو، اخبار کیش |
| بانک ملی | محلی‌ها را می‌زند، گاهی ایران و جام جم |
| نشر چاپ | روزان، توسعه، آفرینش، و متفرقه‌ها |
| چاپ گستر | متفرقه‌ها، گاهی خبرورزشی |
| کار و پیام | متفرقه‌ها، نیازمندی‌های همشهری |
| رواق | خراسان، خودرو، فرصت، … |
| کار و کارگر | کار و کارگر، کارون، تفاهم، بهار |
| گلریز (روزنامه شرق) | شـرق، هـمدلی، نسل فــردا، منــاقصه، جــهان صنعت |
| جوان | جوان، قدس |
| طوطی | متفرقه‌ها |
| اطلاعات | اطلاعات، کیهان، دنیای اقتصاد |
| جمهوری | جمهوری |
| بامشاد سبز | متفرقه‌ها |
| سلام | متفرقه‌ها، پیروزی |
| خراسان | خراسان (برای مشهد) |
| روزتاب | دنیای اقتصاد، آفتاب یزد |
| [ حذف شد، توضیح در انتهای پیام ] | سازندگی |
ضعف نظارت همزمان با اختصاص دلار 4200 تومانی به واردات کاغذ برای روزنامه‌ها در حالی که قیمت دلار آزاد بین 14 تا 15 تومان است، انگیزه‌ی بالایی را برای سوءاستفاده ایجاد کرده است. حواله‌های کاغذ خرید و فروش می‌شود و حتی در یک مورد عجیب، یک روزنامه‌ی خصوصی حواله‌ی کاغذ می‌گیرد و می‌فروشد و به صورت رایگان با کاغذ یک روزنامه‌ی غیرخصوصی چاپ میکند!
در این بین، تیراژ واقعی از مهمترین فاکتورها برای سهمیه‌ی کاغذ با دلار ۴۲۰۰ تومانیست. ضمن اینکه تیراژ در میزان یارانه، سهم از آگهی‌های معمولی و به‌ویژه آگهی‌های دولتی نیز تاثیر مستقیم دارد. خبرنگار انصاف نیوز از طریقی به تیراژی غیررسمی دست پیدا کرده و بخش‌هایی از آن را با یک منبع دیگر هم بررسی کرده است.
توضیح جدول اول
در زیر دو جدول می‌بینید. در جدول اول 81 روزنامه وجود دارد. چند روز پیش، وزارت ارشاد جدول «یارانه علی الحساب نوبت اول سال 98 – روزنامه‌ها» را منتشر کرد که بر اساس آن، 246 روزنامه‌ی سراسری، منطقه‌ای و استانی یارانه گرفته‌اند. امکان بررسی تیراژ همگی آنها برای انصاف نیوز وجود نداشت، برای همین آنهایی را که بیشتر از 50 میلیون تومان در این نوبت یارانه گرفته‌اند بررسی شدند؛ یعنی 81 روزنامه. [برای دیدن جدول کامل یارانه علی الحساب نوبت اول سال 98 روزنامه‌ها، اینجا کلیک کنید]
| نام روزنامه | صاحب امتیاز | گستره | یارانه علی الحساب نوبت اول سال 98 به میلیون تومان | تیراژ غیررسمی (تعداد به نسخه) | ملاحظات |
| خبر ورزشی | غلامحسین واحدی پور تبریزی | سراسری | 194 | 16000 | ادعایی دیگر: حدود 25 هزار نسخه |
| دنیای اقتصاد | شرکت دنیای اقتصاد تابان | سراسری | 198 | 15000 | منبعی دیگر می‌گوید تیراژ آن پایین‌تر است |
| خبر جنوب | غلامحسین واحدی پور تبریزی | منطقه‌ای | 181 | 8700 | منبع دوم می‌گوید بیش از 12 هزار است |
| شرق | مهدی رحمانیان | سراسری | 184 | 6000 | منبع دوم می‌گوید بین 5 تا 6 هزار است |
| آرمان امروز | هوشمند سفیدی | سراسری | 181 | 3800 | _ |
| پیروزی | مهدی بگلری | سراسری | 87 | 3500 | منبع دوم: 1000 نسخه |
| اعتماد | الیاس حضرتی | سراسری | 189 | 3200 | روزی 700 نسخه در مجلس توزیع می‌شود |
| آفتاب یزد | منصور مظفری | سراسری | 148 | 3000 | _ |
| جمهوری اسلامی | ** | سراسری | 138 | 3000 | _ |
| Financial tribune | شرکت دنیای اقتصاد تابان | سراسری | 92 | 2500 | بیشتر مشتری‌ها: هتل‌ها |
| دنیای خودرو | خشایار نظریان رستمی | سراسری | 117 | [ حذف شد ] | [ توضیح در انتهای پیام ] |
| هفت صبح | شرکت هفت صبح ماندگار | سراسری | 156 | [ حذف شد ] | [ توضیح در انتهای پیام ] |
| عصر اقتصاد | موسسه رسانه‌ای عصر سرامدان اقتصادی | سراسری | 114 | 1500 | _ |
| توریسم | غلامحسین واحدی پور تبریز | سراسری | 108 | 1500 | _ |
| مردم سالاری | حزب مردم سالاری | سراسری | 100 | 1500 | _ |
| امروز خراسان جنوبی | محمود حیدری | استانی | 75 | 1500 | _ |
| آراز آذربایجان | ابراهیم آقازاده | استانی | 68 | 1500 | _ |
| پیام عسلویه | موسسه‌ی غیر تجاری هوشمند رسانه امروز | سراسری | 68 | 1500 | بیشتر در ارگان‌ها توزیع می‌شود |
| شروع | ام لیلا تاج‌داری | سراسری | 68 | 1500 | _ |
| فرصت امروز | موسسه مطبوعاتی فرصت سازان امروز | سراسری | 68 | 1500 | منبع دوم: 1000 نسخه |
| سازندگی | حزب کارگزاران سازندگی | سراسری | 177 | [ حذف شد ] | [ توضیح در انتهای پیام ] |
| جهان صنعت | محمدرضا سعدی | سراسری | 130 | 1200 | _ |
| اقتصاد برتر | احمد خاتم‌المله | سراسری | 64 | 1200 | _ |
| کار و کارگر | خانه کارگز | سراسری | 54 | 1200 | _ |
| ابتکار | محمدعلی وکیلی | سراسری | 146 | 1000 | منبع دوم: بسیار کمتر از این تعداد است |
| تعادل | موسسه رسانه نگاران خوب اندیش | سراسری | 135 | 1000 | _ |
| دی 19 | مرتضی داستانی | سراسری | 92 | 1000 | _ |
| وطن امروز | مهرداد بذرپاش | سراسری | 92 | 1000 | _ |
| گل | نعمت اله شهبازی | سراسری | 87 | [ حذف شد ] | [ توضیح در انتهای پیام ] |
| عصر مردم | محمد عسلی | سراسری | 76 | 1000 | _ |
| شاخه سبز | سید علی بابامیری | سراسری | 74 | 1000 | _ |
| زاینده رود | شرکت توسعه رسانه برتر زاینده‌رود | سراسری | 67 | 1000 | _ |
| زعفران | ابوالفضل زاهدی پور | استانی | 66 | 1000 | _ |
| ستاره صبح | علی صالح ابادی | سراسری | 66 | 1000 | _ |
| اخبار صنعت | ناهید طاهرخانی | سراسری | 65 | 1000 | _ |
| رسالت | بنیاد رسالت | سراسری | 61 | 1000 | _ |
| اقتصاد مردم | موسسه پیام اقتصاد امروز | سراسری | 57 | 1000 | _ |
| باختر | کامران سعادت | محلی | 75 | 850 | _ |
| صمت | موسسه فرهنگی مطبوعاتی گسترش صنعت | سراسری | 87 | 800 | _ |
| نسل فردا | رضا محزونیه | سراسری | 53 | 800 | _ |
| همدلی | ولی الله شجاع پوریان | سراسری | 82 | 700 | _ |
| مناقصه_مزایده | موسسه روزنامه مناقصه مزایده | سراسری | 64 | 700 | _ |
| جهان اقتصاد | موسسه رسانه گستر ساده | سراسری | 63 | 700 | _ |
| پیام قم | حجت حیدری | استانی | 50 | 700 | _ |
| صبح ساحل | شرکت تعاونی روزنامه و چاپخانه صبح ساحل | منطقه‌ای | 55 | 600 | _ |
| نسیم | ابراهیم بهمنی جلالی | سراسری | 53 | 600 | _ |
| Iran News | موسسه سخن گستر | سراسری | 51 | 600 | _ |
| تجارت | موسسه فرهنگی افق رسانه پویا | سراسری | 58 | 500 | _ |
| پیام آشنا | موسسه همگامان اندیشه زمان | سراسری | 57 | 500 | _ |
| اقتصاد ملی | شرکت نوید آوران صبح | سراسری | 56 | 500 | _ |
| آفرینش | عبدالله جعفرعلی جاسبی | سراسری | 55 | 500 | _ |
| رویداد امروز | شرکت رسانه رویداد پارسی | سراسری | 55 | 500 | _ |
| مواجهه اقتصادی | حسن نجف وند | سراسری | 54 | 500 | _ |
| اقتصاد سرآمد | فیروز اسماعیلی نژاد | سراسری | 53 | 500 | _ |
| آوای خراسان جنوبی | غلامرضا جعفرپور مقدم | سراسری | 51 | 500 | _ |
| صبح نو | فرشاد مهدی پور | سراسری | 50 | 500 | _ |
| اصفهان امروز | رضا محزونیه | استانی | 65 | 400 | _ |
| ابرار ورزشی | سید محمد صفی زاده | سراسری | 64 | 300 | منبع دوم: 200 نسخه |
| بشارت نو | جواد آذرنگار | سراسری | 63 | 300 | _ |
| پله‌پله | شرکت الهام گستر امروز | سراسری | 61 | 300 | _ |
| مهد آزادی | شهرزاد پیمان | سراسری | 54 | 300 | _ |
| شیراز نوین | ضرغام صادقی | منطقه‌ای | 52 | 300 | _ |
| توسعه ایرانی | موسسه اطلاع رسانی و خبرگزاری کار ایران | سراسری | 95 | 200 | _ |
| جمله | موسسه کلبه امید مازرون | سراسری | 71 | 200 | _ |
| عصر توسعه | اسرافیل عبادتی ساری قیه | سراسری | 64 | 200 | _ |
| کیمیای وطن | مظفر حاجیان حسین آبادی | سراسری | 64 | 200 | _ |
| عصر ایرانیان | موسسه انتشار نشریه عصر ایرانیان | سراسری | 63 | 200 | _ |
| افسانه | پیمان بهادری | منطقه‌ای | 59 | 200 | _ |
| تفاهم | حسین یحیائی رودبارکی | سراسری | 55 | 200 | _ |
| دریا | ایوب دبیری نژاد | منطقه‌ای | 51 | 150 | خیلی وقت‌ها منتشر نمی‌شود |
| پیام ما | موسسه‌ی مطبوعاتی پیام آوران کرمان | سراسری | 59 | 100 | _ |
| شاپرک | عبداله جعفرعلی جاسبی | سراسری | 59 | 100 | _ |
| سبزینه | بابک کلانی | سراسری | 56 | 100 | _ |
| نور خوزستان | سید محمدطاهر موسوی زاده | منطقه‌ای | 56 | 100 | _ |
| امتیاز | غلامحسین شعبانی | سراسری | 53 | 100 | _ |
| عصر آزادی | موسسه مطبوعاتی پیمان عصر رورشن | سراسری | 52 | 100 | _ |
| نقش | حسین یحیائی رودبارکی | سراسری | 51 | 100 | _ |
| نوآوران | فیروز نعیم محبوبی | سراسری | 79 | حدود 30 تا 50 | _ |
| کائنات | جمعیت ایران فردا | سراسری | 65 | حدود 30 تا 50 | _ |
| تماشا | بهمن حاجات نیا | سراسری | 51 | حدود 30 تا 50 | _ |
| روزان | شمسی پور محمدی | سراسری | 51 | 0 | چاپ نمی‌شود |
توضیح جدول دوم
جدول دوم تعدادی از روزنامه‌های مهم غیرخصوصی هستند. تیراژ این روزنامه‌ها که برخی از آنها در گزارش تابستان گذشته بسیار بالاتر بود، افت اصلی را در میان آمار کلی روزنامه‌ها نشان می‌دهد.
| آمار چند روزنامه‌ی غیرخصوصی که زیرمجموعه‌ی نهادها هستند | ||
| نام روزنامه | تیراژ غیررسمی (تعداد به نسخه) | ملاحظات |
| ایران | 40000 | منبع دوم: 30 هزار نسخه است |
| خراسان | 31200 | اکثر آن در مشهد چاپ و توزیع می‌شود |
| همشهری | 25000 | . |
| جام جم | [ حذف شد ] | [ توضیح در انتهای پیام ] |
| قدس | 21500 | اکثر آن در مشهد چاپ و توزیع می‌شود |
| جوان | [ حذف شد ] | [ توضیح در انتهای پیام ] |
| ایران ورزشی | 7000 | . |
| شهروند | 5000 | منبع دوم: 3 هزار نسخه است |
| فرهیختگان | 4000 | |
| کیهان | 3500 | . |
| اطلاعات | 3000 | . |
ناامیدی از سامانه‌ی دسترسی آزاد به اطلاعات
برای پیگیری و تکمیل گزارشی که در تاریخ 17 مردادماه 97 درباره‌ی تیراژ روزنامه‌ها در انصاف نیوز منتشر شد و واکنش‌های فراوانی را در پی داشت، در دو نوبت درخواست‌هایی مبنی بر اعلام آمار تیراژ روزنامه‌های سراسری در سامانه‌ی انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات ثبت شد، که به هیچ یک پاسخی منتهی نشد.
متن درخواست اولیه‌ای که توسط خبرنگار انصاف نیوز با عنوان «تیراژ روزنامه‌ها» در تاریخ 20 مردادماه در این سامانه ثبت شد:
«باسلام؛ با توجه به بحران کاغذ و غیر شفاف بودن تیراژ روزنامه‌های داخلی دریافت کننده‌ی یارانه، از آن وزارتخانه درخواست می‌شود تا:
1 . تیراژ اعلام شده از سوی روزنامه‌های سراسری و همچنین روزنامه‌های محلی به وزارتخانه
2 . در صورت وجود، تیراژ واقعی همان روزنامه‌ها که اطلاعات آن نزد آن وزارتخانه موجود است
در اختیار درخواست کننده قرار گیرد».
این موارد از سازمان «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی» خواسته شد که در نهایت در تاریخ 21 مردادماه در پاسخی که به آن داده شد دستگاه انتخاب شده -وزارت ارشاد- نامرتبط با موضوع درخواست تشخیص داده شده بود. در این پاسخ آمده است:
«سلام. درخواست شما به شماره پيگيري 1533974400802 بررسي شد .دستگاهی که برای اين درخواست انتخاب کرده‌ايد نامرتبط است. دبیرخانه هیات نظارت بر مطبوعات که مرتبط با موضوع درخواست شماست باید انتخاب نمایید.
نام مدير: سید مرتضی موسویان».
در پی نامرتبط خواندن دستگاه پیشین و معرفی «دبیرخانه‌ی هیات نظارت بر مطبوعات» به عنوان دستگاه مرتبط، درخواست دوم با همان عنوان قبلی، یعنی «تیراژ روزنامه‌ها» در تاریخ 24 مرداد ماه ثبت شد. در متن درخواست دوم هم اطلاعاتی از آمار تیراژ روزنامه‌های سراسری و محلی (رسمی و غیر رسمی) سراسر کشور از دبیرخانه‌ی هیات نظارت بر مطبوعات خواسته شده بود.
در این نوبت هم «هومن عظیمی»، مدیر بخش مربوطه در پاسخ به این درخواست نوشت: «سلام. درخواست شما به شماره پيگيری 1534337615013 بررسی شد. دستگاهي که براي اين درخواست انتخاب کرده‌ايد نامرتبط است».
این درحالی است که اینبار دستگاه مرتبطی برای عنوان کردن درخواست پیشنهاد نشد و استفاده از این سامانه، حداقل در این مورد و تاکنون، بی نتیجه بوده است.
انصاف نیوز آمادگی دارد تا پس از حضور در زمان چاپ روزنامه‌ها در چاپخانه، گزارش میدانی تکمیلی از تیراژ آنها تهیه کند.
توضیح اصلاحی
[ توضیح در ساعت 13: پیرو تماس مدیر روزنامه‌ی هفت صبح و سند ارسالی، عددی که در جدول درج شده بود حذف شد. در ابتدا عدد 1800 نسخه درج شده بود در حالی که بر مبنای سند مشاده شده، حدود 8000 نسخه صحیح است. ضمن اینکه دعوت شده است تا گزارشگر انصاف نیوز در زمان چاپ حضور پیدا کند. ]
[ توضیح در ساعت 19: یکی از مدیران همشهری با غیردقیق خواندن تیراژ درج شده، دعوت کرد تا گزارشگر در روزهای آینده بر سر چاپ حاضر شود. همچنین یکی از مدیران روزنامه‌ی ایران می‌گوید که تیراژ این روزنامه بالاتر از رقم درج شده است. ]
[ توضیح در ساعت 22: خشایار نظریان مدیر روزنامه‌ی دنیای خودرو در تماس با انصاف نیوز گفت که عدد منتشر شده برای تیراژ این روزنامه یعنی 2000 نسخه اشتباه است و دنیای خودرو روزانه حداقل 10 هزار و روزهایی هم تا 15 هزار نسخه منتشر می‌شود. همچنین قرار شده است که یک شب به انتخاب انصاف نیوز گزارشگر در زمان چاپ به چاپخانه برود. ]
[توضیح در ساعت 11:32 روز سه‌شنبه 31 اردیبهشت: روابط عمومی روزنامه‌ی جام جم در کامنتی ذیل خبر نوشت: «در سایت مرتبط اطلاعات نادرست از تیراژ روزنامه جام جم منتشر شده است که بدون منبع و نادرست می باشد. لطفا نسبت به اصلاح و یا حذف این اطلاعات اقدام نمایید. بدیهی است در صورت تکرار و یا عدم توجه، پیگیری از مراجع قانونی برای روزنامه جام جم را حق قانونی خود میدانیم.» عدد درج شده در جدول 25000 نسخه بود که پس از انتشار این توضیح، حذف شد.]
[توضیح در ساعت 9:13 روز چهارشنبه 1 خرداد: محمد قوچانی، سردبیر روزنامه‌ی سازندگی در تماسی با انصاف نیوز گفت: «چاپخانه روزنامه سازندگی چاپخانه ی سرزمین سبز نبوده و چاپخانه هم میهن این روزنامه را چاپ میکند. اگر به چاپخانه هم میهن بروند میتوانند تیراژ ما را ببینند. ما تا به حال زیر پنج هزار تیراژ چاپ نکردیم.» عدد درج شده در جدول 1200 نسخه بود پس از انتشار این توضیح، این عدد و نام چاپخانه حذف شد.]
[توضیخ در ساعت 15:20 روز چهارشنبه 1 خرداد: شهبازی، مدیر مسوول روزنامه‌ی گل در تماس با انصاف نیوز گفت که تیراژ درج شده صحیح نیست و این روزنامه روزانه حدود 7000 نسخه منتشر می‌شود. عدد درج شده در ابتدا 1000 نسخه بود و منبع دوم نیز گفته بود که تیراژ آن 500 نسخه است.]
توضیح در ساعت 3:48 روز چهارشنبه 1 خرداد: روابط عمومی روزنامه‌ی جوان در کامنتی ذیل خبر نوشت: «با سلام متأسفانه در این مطلب بدون هیچ نوع پیگیری اطلاع از منابع درست، تیراژ روزنامه جوان را کاملا غیرمعقول و پرت منتشر کردند که بیشتر جای تعجب دارد. لطفا اصلاح نمایید.» عدد درج شده در ابتدا 10000 نسخه بود و منبع دوم نیز گفته بود که پایین‌تر است، این عدد پس از دریافت پیام روابط عمومی روزنامه‌ی جوان حذف شد.]
گزارش انصاف نیوز | تیراژ روزنامه‌ها چقدر است؟ [بروز رسانی شده]
انتهای پیام
در سایت مرتبط اطلاعات نادرست از تیراژ روزنامه جام جم منتشر شده است که بدون منبع و نادرست می باشد.
لطفا نسبت به اصلاح و یا حذف این اطلاعات اقدام نمایید.
بدیهی است در صورت تکرار و یا عدم توجه، پیگیری از مراجع قانونی برای روزنامه جام جم را حق قانونی خود میدانیم.
باتشکر_ روابط عمومی روزنامه جام جم
با سلام
متأسفانه در این مطلب بدون هیچ نوع پیگیری اطلاع از منابع درست، تیراژ روزنامه جوان را کاملا غیرمعقول و پرت منتشر کردند که بیشتر جای تعجب دارد. لطفا اصلاح نمایید.