تسلط طالبان و احتمال افزایش مهاجران افغان در ایران

زهرا منصوری، انصاف نیوز: سخنگوی طالبان مدعی شد که «با احتساب مناطق تحت کنترل باید گفت که بیش از ۸۰ درصد سرزمین افغانستان در اختیار نیروهای ما است». البته برخی این آمار را بزرگنمایی از سوی طالبان می‌دانند. برخی از تحلیل‌گران پیش‌بینی می‌کنند این مسئله منجر به حضور هرچه بیشتر مهاجران افغانستانی به کشورهای همسایه‌شان -خصوصا ایران- می‌شود، از طرفی با شرایط اقتصادی و تحریم‌ها آیا ایران توان و ظرفیت میزبانی از آنها را دارد؟ چون پیش از این بسیاری از فعالین مدنی نسبت به ضایع شدن حقوق انسانی این مهاجران هشدار داده بودند. آمار غیررسمی حکایت از حدودا دو میلیون مهاجر افغان غیرقانونی و شناسایی نشده‌ در ایران دارد.

فاطمه اشرفی -مدیر انجمن حامی- پیش‌بینی می‌کند که نزدیک به دو-سه میلیون مهاجر افغان به ایران می‌آیند و در حال حاضر وضعیت امنیتی در ایران به شدت نگران کننده است.

از سوی دیگر ابوالفضل ظهر‌ه‌وند -سفیر پیشین ایران در افغانستان- می‌گوید آمریکا بهم‌ریختگی در منطقه را می‌خواهد تا کشورها به سمت تجزیه بروند. چون آمریکا بحران‌زیست است.

او هجوم مهاجران به ایران را یک مسئله‌ی فرعی می‌داند و معتقد است سیل عظیم‌تری در راه است.

متن کامل گفت‌وگو با سفیر سابق و فاطمه اشرفی را در ادامه بخوانید:

اشرفی: اوضاع در افغانستان بشدت نگران کننده است

فاطمه اشرفی -مدیر انجمن حامی- درباره‌ی افزایش مهاجران افغان پس از تصرف بخش عمده‌ای از خاک افغانستان توسط طالبان به انصاف نیوز گفت: براساس اطلاعاتی که بنده از داخل افغانستان از طریق دوستانی دارم، به نظر می‌آید اوضاع در افغانستان به شدت امنیتی و نگران کننده است.

او افزود: افراد زیادی در سطوح مختلف اجتماعی و اقتصادی از افغانستان خارج شده‌اند؛ یا قصد خروج دارند یا اینکه تلاش می‌کنند حداقل خانواده‌‌ی خود را از افغانستان خارج کنند. با توجه به اینکه مرزهای گسترده‌ای با افغانستان داریم و در چهل سال اخیر بزرگ‌ترین میزبان آنها بودیم، به طور طبیعی انتظار می‌رود با سیل عظیم دو سه میلیون نفری از مهاجرت آنها به ایران مواجه شویم. هرچند این مهاجرت‌ها از مدت‌ها پیش شروع شده است. در حقیقت در اواسط این موج جمعیتی هستیم.

با بحرانی شدن وضعیت و بالارفتن احتمال فروپاشی مراکز شهرهای بزرگ مثل کابل، هرات، قندهار و مزار شریف باید منتظر جمعیت زیادی باشیم که به سمت مرزهای ما حرکت می‌کنند. البته این مهاجران به سمت تاجیکستان، پاکستان، ترکیه و کشورهای حاشیه خلیج فارس هم می‌روند. همین الان نزدیک به سه میلیون مهاجر افغان در ایران داریم، همین می‌تواند پایگاهی برای آنها باشد که ترغیب شوند و به ایران بیایند.

«به نسبت تسهیلات بیشتری در ایران برای مهاجران وجود دارد»

این فعال اجتماعی درباه‌ی اینکه با توجه به شرایط اقتصادی فعلی ایران آیا ظرفیت پذیرش مهاجر به ایران وجود دارد، اضافه کرد: تسهیلات بیشتری در ایران برای مهاجران نسبت به کشورهای دیگر وجود دارد، فرزندان آنها در ایران به راحتی می‌توانند به مدرسه بروند، این مسائل بر افزایش مهاجرپذیری تاثیر دارد. موضوع تفاوت نرخ ارز هم زمینه‌ای است که مهاجران بیشتری را به ایران می‌کشاند. فشار اقتصادی، تحریم، کرونا و بیکاری‌های گسترده و محدودیت‌هایی که برای مردم به‌ویژه قشرهای پایین‌تر در ایران وجود دارد. کنترل این جمعیت از دست خارج شود و نسبت‌های تعادلی را از بین ببرد و می‌تواند در روابط اجتماعی جامعه میزبان و مهاجر تاثیر بگذارد.

اشرفی تاکید کرد: ایران با وجود حجم بالای مهاجری که دارد، اما از آنها از نظر مالی پشتیبانی زیادی می‌کند و از اعتبارات داخلی در این راستا استفاده می‌کند و کمترین حمایت بین‌المللی از او می‌شود. به طور طبیعی افزایش عددی این جمعیت می‌تواند بر روی کیفیت خدمات و حمایت‌ها به صورت فردی و جمعی تاثیر بگذارد. چون بیشترین اسکان مهاجرین در نقاط آسیب پذیر است، مثل حاشیه‌ی شهرهای بزرگ و روستایی است که از نظر خدماتی دچار ضعف هستند.

ظهر‌ه‌وند: دولت افغانستان دلیل سقوط شهرستان‌های آن است

ابوالفضل ظهر‌ه‌وند -سفیر ایران در افغانستان در دولت محمود احمدی‌نژاد- مسئله‌ی مهاجرت افغانستانی‌ها را مشکلی فرعی دانست و مسئله‌ی اصلی را طالبان و آمریکا تلقی می‌کند و به انصاف نیوز می‌گوید: بیش از 120 شهرستان را طالبان توانست بدون مقاومت و درگیری تصرف کند، البته این به معنی راضی بودن اهالی آنجا نیست. ببینید! امنیت اهالی را باید دولت تامین می‌کرد، خروج غیر مسئولانه‌ی آمریکا از افغانستان زمینه را فراهم کرد تا دولت دیگر ظرفیت نداشته باشد تا از نیروهای خودش در شهرستان‌ها پشتیبانی کند.

بخشی از مقامات دولت افغاسنتان هم با آمریکا هماهنگ شده است برای اینکه مقامات نظامی شهرستان‌ها را رها کنند و خارج شوند. بنابراین وقتی جایی خالی از مقاومت و نیروی نظامی است، طبیعتاً طالبان به آن وارد می‌شود. دولت افغانستان و شخص آقای اشرف غنی که برای آمریکا بازی می‌کند، بزرگترین عامل برای سقوط شهرستان‌ها است. مردمی که می‌توانند به راحتی در مقابل طالبان بجنگند، الان در سردرگمی به سر می‌برند. نیروهای جهادی هم فعلا نتوانستند کاری کنند. چون دولت به آنها اجازه نداده است. اما یک سری از افراد تحت عنوان جنبش مردمی که هویت مشخصی هم ندارند را مسلح می‌کنند. این وضعیت بهم ریخته می‌تواند عاملی برای متواری شدن مردم به سمت مرزها باشد.

«بهم‌ریختگی در منطقه همان چیزی است که آمریکا می‌خواهد»

او اضافه کرد: این بهم‌ریختگی همان چیزی است که آمریکا می‌خواهد. در حالیکه مردم باید مقاومت کنند، راه حل نجات فرار نیست. بلکه باید رهبران جهادی بیرون از اراده‌ی دولت جریان مقاومت را شکل دهند، باید آمریکا را اخراج کنند نه اینکه خودشان را اخراج کنند. بهم ریختگی داخل افغانستان منجر می‌شود که در داخل آن ناامنی و جنگ‌های داخلی کور اتفاق بیافتد و طالبان هم شروع به پاکسازی قومی کند، این بهم‌ریختگی و جنگ داخلی است که ژئوپولتیک منطقه را بر هم می‌زند، در واقع می‌تواند باعث تجزیه افغانستان شود.

او با اشاره به اینکه سوری‌سازی افغانستان هم در حال کلید خوردن است، افزود: در واقع می‌خواهند سوری‌سازی در افغانستان شکل بگیرد و فشار آن به کشورهایی مثل چین، ایران و روسیه بیاید. یعنی یک کانون بحران پایدار در منطقه ایجاد شود که حتی می‌تواند پاکستان را یا آسیانه میانه را هم تجزیه کند. آمریکا بحران زیست است، می‌خواهد به رهبری جهانی خودش برگردد. بهم ریختگی روسیه، چین و ایران را به عنوان دولت نوظهور دنبال می‌کند. طالبان یک متغیر وابسته است و اصلا هویتی ندارد. چه کسی می‌داند ساختار آنها چگونه است و اصلاً کیستند؟ کسی از این گروه خبر ندارد.

این سفیر سابق درباره‌ی روانه شدن هرچه بیشتر مهاجران افغان به ایران گفت: تعدادی مهاجر هم از افغانستان به ایران می‌آیند، الان مسئله مهاجرت نیست. اینها یک گوشه در مرز می‌نشینند و از سازمان ملل کمک می‌خواهند، اصل موضوع جنگ، تجزیه، کشته شدن انسان‌ها، پاکسازی قومی و قاچاق مواد مخدر و تبدیل شدن افغانستان به یک سیاه چاله امنیتی است.

«این مهاجرها نه مدرسه می‌خواهند و نه چیز دیگری»

او در پاسخ به اعتراض فعالین اجتماعی نسبت به ضایع شدن حقوق انسانی آنها تاکید کرد: اصلاح‌طلب‌ها و غرب‌گراها هستند که این مسائل را مطرح می‌کنند، این مهاجرها نه مدرسه می‌خواهند و نه چیز دیگری. لب مرز چادر می‌زنند و نان خشک می‌خورند. مسئله مهم‌تر از این حرف‌هاست؛ من می‌گویم دارد سیل می‌آید، آنها می‌گویند اگر سیل آمد، رسوبش فلان چشمه را می‌گیرد. سیل مهم است که باعث ویرانی می‌شود و مهاجر ویرانی نیست. ویرانی که بر سر مردم افغانستان و منطقه می‌آید، اهمیت دارد.

دو میلیون مهاجر افغانستانی که در ایران هستند، برای ما کار می‌کنند، زحمت می‌کشند. به ما آسیبی نمی‌رساندند. در حالی که دو میلیون مهاجر اصلاً برای اروپا قابل تصور نیست. یک کشوری مثل ما که تحریم بوده اما مردمش در آرامش زندگی می‌کنند. مهاجران افغانستانی برادران و خواهران ما هستند. آنها هویت ایرانی دارند و فارس هستند. ما خودمان بدبختی بزرگی نداریم، یک سری مشکلات داریم که حل خواهند شد. باید به بدبختی مردم افغانستان فکر کنیم. افغانستانی‌ها آدم‌های با وجدان و با شرفی هستند. اینها اگر اسلحه در دست بگیرند، دودمان آمریکا را در منطقه به باد می‌دهند. در حقیقت آمریکا و طالبان و تروریسم تهدید ما هستند. ما و مردم افغانستان تهدید مشترک شدیم و آسیب می‌بینیم باید از آقای روحانی پرسید در این هشت برای سیاست خارجی افغانستان چه کار کردید؟

«اینجا دیکتاتوری نیست»

وی در واکنش به این مسئله که دولت می‌گوید در سیاست خارجی صرفا مجری است، تصریح کرد: غلط می‌کند دولت می‌گوید در این زمینه‌ها مجری است. اصلاح طلبان بودند که گفتند می‌خواهند با دنیا آشتی کنند وگرنه از اول گفته شد که به برجام امیدی نیست. رئیس شورای عالی امنیت ملی مسئول است، نمی تواند توپ را در زمین رهبری بیاندازد. یک مورد بگویید رهبری گفته است بروید با طالبان حال کنید و مردم افغانستان را معامله کنید؟ وزارت امور خارجه مجری است و نمی‌تواند سیاست‌سازی کند و سیاست‎‌های خارجی ابلاغی را باید اجرا کند. وزیر امور خارجه مسئول است و می تواند در شورای عالی امنیت ملی صحبت کند و در آنجا مخالفت کند و حتی بگوید استعفا می‌دهم. اینجا دیکتاتوری نیست، حضرت آقا هم قبل از اینکه سیاست های کلی را ابلاغ کند، تمام نظرات کارشناسی را می‌شوند.

انتهای پیام