ماجرای بیلبورد زنان در میدان ولیعصر: از گذاشتن حجاب برای «فروغ» تا مخالفت ها برای استفاده بدون اجازه
بیلبوردی که با نام «زنان سرزمین من / بانوان مفاخر ایرانی» در میدان ولیعصر پنجشنبه‌شب نصب شده بود در کمتر از ۲۴ ساعت پایین آورده و به‌جای آن پارچه‌ای سفید با نوشته «زنان سرزمین من ایران» دوباره بالا آورده و جایگزین شد. کار عجولانه‌ای در نصب و در حذف چراکه ارزش اخلاقی و حقوقی «حق مالکیت» را رعایت نکرد و به حقوق شهروندان احترام نگذاشت.
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، اگرچه نیت برپاکنندگان بیلبورد برانگیختن حس هم‌افزایی بود و زنان انتخاب شده در تصویر از طیف‌های حرفه‌ای و نه الزاماً فکری گوناگون زنان ایران انتخاب شده بودند، اما اصل و اساس کار زیر سؤال بود؛ استفاده از عکس کسی که حق دارد بداند چرا و چطور از دارایی فرهنگی – هویتی او بهره‌برداری می‌شود. نکته‌ای که تقریباً تمام زنان معترض به آن اشاره کردند.
آنان که بودند و واکنش نشان دادند
یکی از اولین واکنش‌ها به این بیلبورد را فاطمه معتمدآریا داشت، او که در صفحه اینستاگرامش ویدئویی را منتشر و بعد از ساعتی پاک کرد از مجریان طرح خواست تا از عکس او استفاده نکنند. مرضیه برومند دیگر زن هنرمندی بود که همان ساعات اولیه از بانیان بیلبورد درخواست حذف عکسش را کرد.
ساعتی بعد ژاله علو بازیگر پیشکسوت نسبت به استفاده عکس خود اعتراض کرد و نوشت: «من در فضای مجازی نیستم و از طریق دوستان در جریان قرار گرفتم. تاکنون در هیچ تبلیغی حضور نداشته‌ام و اجازه‌ای هم از من گرفته نشده و…»
رضا درمیشیان کارگردان به نکته دیگری اشاره کرد و آن اینکه عکس استفاده شده از خانم ژاله علو در بیلبورد مربوط به اثر او فیلم «مجبوریم» بوده است و او به‌عنوان مالک معنوی آن فیلم هم حق استفاده از این عکس را نداده است.
پروانه کاظمی و فرخنده صادق، زنان کوهنوردی که قله اورست را فتح کرده‌اند نیز از جمله آنانی بودند که نسبت به استفاده از عکسشان در بیلبورد میدان ولیعصر واکنش نشان داده و خواستار حذف عکس خود شدند.
در میانه واکنش‌های اعتراضی، نفیسه مرشد زاده نویسنده و روزنامه‌نگار با انتشار یادداشتی متذکر شد که استفاده از عکس پروفایل شخصی زنان بدون اجازه آنان بی‌احترامی و بی‌حرمتی است. مرشد زاده نوشت: «برای زنان سرزمین این‌قدر ارزش قایل اید که اجازه‌شان را برای استفاده از عکس پروفایل شخصی‌شان در بیلبورد خیابانی لازم نمی‌دانید…»
آنان که نبودند و واکنش برانگیختند
همچنان که زنان به استفاده از عکسشان بدون اجازه در این بیلبورد اعتراض می‌کردند، مسئله زنانی که درگذشته و سال‌هاست حتی نامی از آنان در فضای رسمی کشور نبوده است، موجب موجی از پرسش در میان کاربران فضای مجازی و مردم شد، ازجمله آنان فروغ فرخزاد شاعر که هیچ‌گاه نامی از او نبود و به‌یک‌باره عکسی نادر از او در این بیلبورد دیده شد، عکسی که روسری به سر دارد اما سیگاری که به دست داشته حذف شده است. مریم میرزاخانی ریاضیدان برجسته ایرانی که از جوانی و بعد از فارغ‌التحصیلی از کشور مهاجرت کرده و تا پایان عمر در خارج از ایران زندگی کرده است، شخصیت دیگری بود که عکس رتوش شده‌اش موجب اعتراض قرار گرفت.
مه‌لقا ملاح، توران میرهادی، سیمین دانشور، پروین اعتصامی، ایران درودی و… نیز از زنانی بودند که مردم آنان را با چهره متفاوت از آن که بر بیلبورد میدان ولیعصر بود به یاد داشتند.
کاوه سمندریان فرزند هما روستا نسبت به استفاده از عکس مادرش آن هم بدون کسب اجازه از او واکنش نشان داد و آن را شرم‌آور خواند. همچنان که بازماندگان بی‌بی مریم بختیاری که از زنان مشروطه‌خواه ایران بود نسبت به استفاده عکس مادربزرگشان واکنش اعتراضی نشان دادند.
بیلبورد بدون عکس
تغییر بیلبورد و جایگزینی آن با پارچه‌ای سفید که در میانه آن نوشته‌شده است «زنان سرزمین من ایران» اگرچه باز هم واکنش‌هایی به همراه داشت اما نشان داد در خصوص نصب و حذف آن بی‌تدبیری شده است. خبرگزاری فارس با انتشار نظر منتقدان درج تصاویر برخی افراد که کشف حجاب کرده‌اند را کار اشتباهی اعلام کرد. همچنین نظر برخی کاربران را منتشر کرد که «موضوع کشف حجاب با توجه به سن و سال این افراد، دارای وجوب و حرمت شرعی نبوده و قابل‌اغماض است.»
فارس در ادامه آورده است: «طراحان این پوستر اما توضیح داده‌اند که برخی هدف از دیوارنگاره ولیعصر را اشتباه متوجه شده‌اند. قرار نبوده ما لزوماً زنان همراه با جمهوری اسلامی را به تصویر بکشیم بلکه زنانی که در این مملکت و با استفاده از آزادی و امنیت و امکانات موجود در آن، درزمینهٔ کاری خود موفق شده‌اند را به‌صورت محدود لیست کرده‌ایم.»
مهرداد معظمی در توئیتی درباره دیوارنگاره میدان ولیعصر نوشت: «ما به‌عنوان سازمان هنری رسانه‌ای اوج همواره یکپارچگی ایران عزیز را مدنظر قرار داده‌ایم. تصویر دیوارنگاره، تلاش کرده برای پاسداشت مقام زن، تعداد اندکی از زنان موفق سرزمین‌مان ایران را معرفی کند، برای این روزها که همه جا حرف از زنان است.»
انتهای پیام
