رجایی: بیانیه‌ی رادیکال میرحسین بر اساس اندیشه‌های امام است

غلامعلی رجایی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب بیانیه‌ی میرحسین موسوی را «رادیکال» دانست و گفت: این بیانیه بازتاب خوبی داشته و آن همه پرسی که مطرح کرده‌اند بر اساس اندیشه های امام است و بر مبنای حرفی است که امام خمینی در بهشت زهرا گفتند درباره این که پدران ما حق تعیین سرنوشت برای ما را ندارند و الان هم همین موضوع مطرح است. البته آقای موسوی باید توضیح دهند که همه پرسی مد نظرشان چگونه قرار است برگزار شود؟! می‌بایست فرصت پیدا کنند اینها را توضیح دهند، امیدوارم حصر تمام شود و ایشان با رسانه‌ها بتوانند سخن بگوید و ابهامات را توضیح دهد.

آقای رجایی در گفت‌وگو با انصاف نیوز با اشاره به دیدار چندی قبل خود با سیدمحمد خاتمی می‌گوید: مدتی قبل پیشنهادی را با آقای خاتمی مطرح کردم که شما هم مثل همان نامه‌ای که آقایان بهشتی، موسوی اردبیلی، خامنه‌ای و هاشمی که به «نامه بدون سلام» معروف شد به امام دادند برای رهبری بنویسید که با یک امضا باشد و با ترکیب آقایان خاتمی، ناطق نوری، موسوی خوئینی‌ها، روحانی، جهانگیری و سیدحسن خمینی که آقای خاتمی در پاسخ به این پیشنهاد گفت که این کار شدنی نیست چون بعضی ها موافق این طور حرکات نیستند. لذا خودش شخصا بیانیه داد.

مشاور مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی با اشاره به مشکلات موجود در کشور گفت: بیانیه هایی که از سوی آقای خاتمی و آقای موسوی داده شد می تواند منتج شود به اینکه آقای موسوی خوئینی‌ها و مجمع روحانیون مبارز و دیگران نیز بیانیه‌هایی را منتشر کنند. حتی مراجع هم در این قضیه اگر هم نمی‌خواهند علنی باشد به طور غیرعلنی به رهبری راه حل‌های خود را بدهند؛ چون قاعدتا مردم به آنها مراجعه می‌کنند و آن ها مشکلات معیشتی مردم که الان مهمترین مسئله‌ی کشور هم همین مشکلات کاهش ارزش پول ملی و تورم بالاست را می‌دانند. به نظر من این بیانیه‌نویسی که در آن راه حل هم داده شود باید ادامه پیدا کند.

متن کامل گفت‌وگوی انصاف نیوز نیوز با غلامعلی رجایی را می‌توانید در ادامه بخوانید.

انصاف نیوز – وضعیت سیاسی کشور را با توجه به اعتراضات پاییز 1401 و مشکلات و مخاطراتی که وجود دارد چگونه می‌بینید؟ آیا در حال حاضر میان جریان‌های مختلف سیاسی وحدت حور محور منافع ملی وجود دارد؟

این بحث یک بحث حاکمیتی است. الان به قدر کافی در این تحولات از پاییز تا به حال هم نخبگان و هم احزاب مطالب خود را مطرح کردند. البته از اصولگراها کمتر صدایی در آمد، چون آنها این اعتراضات را طبق معمول کلیشه‌ای متوجه بیرون می‌دانند و معتقدند که به خاطر تحریک خارج از کشور بوده، البته این هست ولی نه به این غلظتی که آنها می‌گویند.

نکته‌ی دوم این است که علاوه بر جریان‌های سیاسی این مسئله نخبگان را هم شامل می شود. علما و فضلای حوزه های علمیه، چه قم چه مشهد چه کردستان و جاهای دیگر. در نتیجه سوال را باید کمی عام‌تر ببینیم. همانطور که آقای خاتمی به درستی اشاره کرده است نظام حکمرانی کشور باید بپذیرد که اتفاقی افتاده است. به نظر من خود این پذیرش نصف حل مسئله است. همین که بپذیریم اتفاقی افتاده مهم است.

الان به دلایل متعدد از جمله ناکارآمدی سیستم دسته‌ای معترض هستند و هنوز کارشان به کف خیابان کشیده نشده اما معترض و منتقدند و می‌شود گفت تماشاچی هستند تا وقت موعودی که احساس کنند حضورشان می‌تواند موثر باشد ولی به هر حال از کمیت قابل ملاحظه‌ای برخوردار هستند. همین‌ها بودند که وقتی دیدند انتخابات به سمتی می‌رود که انتخاب یک گزینه از پیش تعیین شده است پای صندوق رای نیامدند.

حاکمیت باید بپذیرد که اتفاقی افتاده و بعد به مست اصلاح و تغییر برود. اصلاح‌طلب‌ها منتقد وضع موجود هستند چون از تجربه مدیریتی برخوردار بودند ولی کنار گذاشته شدند، حتی در دولت یک نفر از اینها به عنوان وزیر دیده نمی‌شود.

نکته بعدی در این زمینه این است که باید از احزاب فراتر باشد و نخبگان و چهره های مستقل دانشگاهی و غیر دانشگاهی را هم شامل شود.

انصاف نیوز – آیا امکانی برای تجمیع نیروهای میانه‌رو اعم از اصلاح‌طلبان، اعتدالیون و اصولگرایان معتدل با یکدیگر وجود دارد؟

اینکه همه‌ی اینها تجمیع شوند و بتوانند یک راه حل کلی دهند شدنی نیست به دلیل اینکه ایده‌ی همسویی اینها با همدیگر را تنها در دوران جنگ که جناح چپ و راست در کشور بود شاهد بودیم که در همان زمان هم گاهی این وحدت به هم می‌خورد. برای نمونه روزنامه رسالت که علیه روال جنگ و بعضی فرماندهان صحبت می‌کرد و امام ورود آن را به جبهه‌ها به‌خاطر همین نقش‌آفرینی و تحریکات سیاسی‌اش ممنوع کردند.

بنابراین اجرای این ایده که اینها تجمیع شوند و با هم یک حرف بزنند مشکل است به دلیل اینکه اصولگراها اساسا معتقدند اتفاقی نیفتاده است اما در اصلاح‌طلبان مطلبی در حد رفراندوم تغییر نظام را آقای موسوی مطرح کرده‌اند و یا همه پرسی در مسائل دیگر و حذف نظارت استصوابی که آقای خاتمی مطرح کرده در صورتی که در اردوگاه اصولگرایی نهایتا می‌گویند اعتراضات از بین نرفته است و موقتا خاموش شده و راه حلی هم به شکل اجرایی داده نمی‌شود. بنابراین برای اینکه با هم در مبانی توافقی ندارند که بتوانند نسخه‌ی واحدی را به حاکمیت پیشنهاد دهند امکان اجرای چنین ایده‌ای هم وجود ندارد.

انصاف نیوز – جدای از اصولگراها در بین اصلاح‌طلبان و اعتدالیون چطور؟ امکان تشکیل شورای میانه‌روها نیست؟

من چندی قبل پیشنهادی را با آقای خاتمی مطرح کردم که شما هم مثل همان نامه‌ای که آقایان بهشتی، موسوی اردبیلی، خامنه‌ای و هاشمی که به «نامه بدون سلام» معروف شد به اما دادند برای رهبری بنویسید که با یک امضا باشد. با ترکیب آقایان خاتمی، ناطق نوری، موسوی خوئینی‌ها، روحانی، جهانگیری و سیدحسن خمینی که آقای خاتمی در پاسخ به این پیشنهاد گفت که این کار شدنی نیست چون بعضی ها موافق این طور حرکات نیستند. لذا خودش شخصا بیانیه داد. اگر این ایده اجرایی بود اصلاح طلبان با هم یک بیانیه می‌دادند که می بینید نشده است و آقای خاتمی شخصا بیانیه داده و نه از طرف مجمع روحانیون روحانیون مبارز و یا جبهه اصلاحات.

برای تشکیل چنین شورایی در حد همین معتدلین هم موانعی وجود دارد که بیرونی نیست. ممکن است معتقد باشند که احتمالا به چنین کاری ترتیب اثر نمی‌دهند یا نکات دیگری هست که اطلاعی از آن ندارم. ممکن است احتیاط‌هایی هم کنند ولی جوابی که من از آقای خاتمی شنیدم این بود که گفت این پیشنهاد شدنی نیست. گفتم در تاریخ می ماند که شما شش هفت نفر از برجستگان کشور در این قضیه یک نامه که متضمن راه حل بوده را به رهبری پیشنهاد کردید یا می‌پذیرند یا نمی‌پذیرند ولی در تاریخ می‌ماند که سیاسیون مملکت این راه حل‌ها را دادند مثل همان کاری که آقای هاشمی کرد و به امام نامه نوشت که تا زنده هستید چند مسئله را مثل رابطه با آمریکا و عربستان را حل کنید.

انصاف نیوز: تحلیل‌تان از بیانیه‌های اخیر میرحسین موسوی و سیدمحمد خاتمی چیست؟

بیانیه هایی که از سوی آقای خاتمی و آقای موسوی داده شد می تواند منتج شود به اینکه آقای موسوی خوئینی‌ها و مجمع روحانیون مبارز و دیگران نیز بیانیه‌هایی را منتشر کنند. حتی مراجع هم در این قضیه اگر هم نمی‌خواهند علنی باشد به طور غیرعلنی به رهبری راه حل‌های خود را بدهند؛ چون قاعدتا مردم به آنها مراجعه می‌کنند و آن ها می‌دانند مشکلات معیشتی مردم که الان مهمترین مسئله‌ی کشور هم همین مشکلات کاهش ارزش پول ملی و تورم بالاست و قطع رابطه ما با کشورهایی که اهمیت استراتژیک دارند مثل عربستان و همینطور مسئله‌ی برجام و… بحث‌هایی است که بسیار جدی‌ست. به نظر من این بیانیه‌نویسی که در آن راه حل هم داده شود باید ادامه پیدا کند.

انصاف نیوز – برخی معتقدند که این دو بیانیه در نقطه‌ی مقابل یکدیگر هستند و بعضی نیز این دو را مکمل هم می‌دانند. دیدگاه شما درباره‌ی مطالب مطرح‌شده در این بیانیه‌ها چیست؟

هر دو به دنبال تغییر هستند؛ تغییر درونی و بیرونی. من بیانیه‌ی آقای موسوی را بیانیه‌ای رادیکال می‌بینم و فکر می‌کنم که تجربه‌ی آقای موسوی و در حصر بودنش او را به این نتیجه رسانده که باید درباره اصل نظام همه‌پرسی شود. البته آقای موسوی باید یک مقداری در تبیین این نظر صحبت کند که چون در حصر هستند خیلی نمی‌توانند درباره‌ی این قضیه حرفی بزنند. آقای موسوی پیشنهاد کرده که قانون اساسی تغییر پیدا کند و یا به کل عوض شود. باید دید که خودشان به تغییر معتقدند و یا تعویض؟ می‌بایست فرصت پیدا کنند اینها را توضیح دهند، امیدوارم حصر تمام شود و ایشان با رسانه‌ها بتوانند سخن بگوید و ابهامات را توضیح دهد.

این بیانیه بازتاب خوبی داشته و آن همه پرسی که مطرح کرده‌اند بر اساس اندیشه های امام است و بر مبنای حرفی است که امام خمینی در بهشت زهرا گفتند درباره این که پدران ما حق تعیین سرنوشت برای ما را ندارند و الان هم همین موضوع مطرح است. البته آقای موسوی باید توضیح دهند که همه پرسی مد نظرشان چگونه قرار است برگزار شود؟! اگر همین سیستم بخواهد همه‌پرسی برگزار کند که نتیجه مشخص است، به وسیله‌ی بیرونی‌ها هم بخواهد انجام شود که استقلال و عزت جمهوری اسلامی اجازه نمی‌دهد کسی از بیرون این کار را کند، آقای موسوی خودش باید سازوکارش را توضیح دهد. ایشان استارتی زده است و باید در جهت تببین آن بیشتر صحبت کند.

اما آقای خاتمی در بیانیه‌اش در درون نظام و با حاکمیت صحبت کرده و راه حل هایی نیز داده است که به نظر من بسیاری از آنها شدنی است و هیچ هزینه‌ای هم برای نظام و حاکمیت ندارد و عقب‌نشینی هم تلقی نمی‌شود. اجرایی شدن این پیشنهادها قاعدتا بارقه‌ی امیدی ایجاد می‌کند اگر به سمت عملی شدنی آن بروند. این دو بیانیه را مکمل هم می‌دانم و آنها را در نقض همدیگر نمی‌بینم البته در دو کریدور مختلف هستند.

انصاف نیوز – دلیل توجه بخشی از جامعه به اپوزیسیون و رسانه‌های فارسی‌زبان خارج از کشور را در چه مسائلی می‌دانید؟

به دلیل بد عمل کردن نظام رسانه‌ای رسمی کشور مرجعیت رسانه‌ای به خارج منتقل شده و برخی نیز خبرنگاران مجانی رسانه‌های معاند مثل ایران اینترنشنال که پشتش بن سلمان است که خاشقچی را قطه قطعه کرد. یک چنین آدم‌هایی می‌خواهند در ایران تغییراتی ایجاد کنند. به نظر من به دلیل بد عمل کردن نظام رسانه‌ای چنین اتفاقی افتاده است. دلیل دوم این است که وقتی یک جناح قدرتمند سیاسی را طوری عمل کنید که هیچ نقشی در عرصه‌ی مدیریتی کشور نداشته باشند بخشی از جامعه که به اینها رای داده و قبولشان داشته است این پیام را غیرمستقیم دریافت می‌کند که حرف‌شان دیگر خریدار ندارد و از اینها عبور می‌کنند. درصدی از اینکه مردم و جوانان از اصلاح طلبان عبور کردند همین است که می‌بینند که اساس کاری دستشان نیست. من بارها شاهد بودم که در سال‌های آخر وقتی به آقای هاشمی مراجعه می‌شد می‌گفت کاری از من بر نمی‌آید و تنها می‌توانم این موارد را بگویم. کسی که در منصب قدرت نیست حرفش هم خریدار ندارد. و الّا اگر مردم ببنیند که حرف اصلاح‌طلبان خریداری دارد و در قدرت می‌توانند نقش آفرینی کنند چرا باید از اینها عبور کنند.

انصاف نیوز – چه پیش‌بینی از انتخابات سال آینده دارید؟ آیا شاهد تغییر نگاه تصمیم‌گیران به موضوع انتخابات و باز شدن فضا خواهیم بود؟

من علائمی نمی‌بینم که انتخابات 1402 متفاوت از انتخابات اخیر برگزار شود. اگر تغییر نگاهی باشد از الان باید علائم و نشانه‌هایش را ببینیم. در نتیجه احتمالا در بر همین پاشنه بچرخد. البته این نظر بدبینانه ای نیست و واقع‌بینانه است. تصورم این است که ممکن است جو کمی امنیتی‌تر هم بشود. چون الان مراکز قدرت فکر می‌کنند این قضیه اعتراضات را توانستند کنترل کنند و هر حرکتی که در تعارض با این نگاه باشد قاعدتا تحمل نمی‌کنند. لذا ممکن است احضارها شروع شود که افراد و جریان‌های سیاسی خلاف جریان آب شنا نکنند و حرفی نزنند که به نظر من آن هم به نتیجه ای نمی‌رسد. قاعدتا اگر تغییر نگاهی بود باید پاسخ آقای خاتمی داده می‌شد. ایشان یک آدم معمولی نیست که بیانیه‌ای با این اهمیت بدهد و کسی توجهی هم نکند. باید ارکان قدرت در مخالفت و یا در تایید آن صحبت می‌کردند ولی اینکه مسکوت بگذارند بدترین نحوه عکس العمل است چون همه می‌دادند بیانیه‌ی آقای خاتمی از سر دلسوزی و خیرخواهی در جهت منافع مردم و کشور است. همین موضوع که هیچ پاسخی داده نشده نگران‌کننده است.

انصاف نیوز – برای عبور از این وضعیت راه حل مشخصی وجود دارد؟

امیدوارم که این خموشی اعتراضات و «جمع شدن» صحنه‌های کف خیابان و تجمعی که هواداران انقلاب در 22 بهمن در روستاها و شهرها داشتند این تلقی را ایجاد نکند که آنها یک تعداد محدودی بودند و رفتند و دیگر قضیه حل شده است. به نظر من این یک فریب است و باید حاکمیت و ارکان قدرت کاملا هوشمندانه عمل کنند و این ازدحام و تبلیغاتی که صداوسیما دارد باعث نشود که فکر کنند عده‌ی محدودی اعتراض کردند و بعدش رفتند دنبال کارشان. به نظر من این اعتراض با قدرت وجود دارد و اندکی از دامنه‌ی این اعتراض را هم رو به کاهش نمی‌بینم، بلکه چون نتوانستند نتیجه بگیرند ممکن است یک خشم درونی هم به آن اضافه شده باشد که اگر حاکمیت تدبیر کند و بعضی خطاها را بپذیرد و بعضی تغییرات را در بدنه‌ی اجرایی کشور و در بعضی سیاست‌ها انجام دهد امیدواریم این دامنه‌ی اعتراضات کاهش یابد و اساسا موضوع مخالفت در بعضی زمینه‌ها از بین رفته باشد. برای مثال کافی است بگویند انتخابات آزاد است و نظارت استصوابی وجود ندارد. اگر مردم از این دست حرکات ببینند و بعضی مسائل دیگر اعتمادی را که از نظام پس گرفتند به نظام برمی گردانند.

انتهای پیام