«گاندو» نشانه تبعیض، بدعت و دهن‌کجی در تلویزیون!
نهال موسوی در عصر ایران در سال 98 نوشت:
عصر ایران ؛ نهال موسوی – سریال گاندو هم در زمان پخش آن و هم بعد از تمام شدن بسیار جنجالی بود، به گونه‌ای که 2 طیف موافق و مخالف آن حسابی به همدیگر تاختند، علی الخصوص در فضای مجازی.
حاشیه‌های آن باعث شد علی مطهری، درباره آن نوشته‌ای منتشر کند و حتی رئیس دفتر رئیس جمهور به نقد این سریال بپردازد، محمد جواد ظریف هم در توضیح اقدامات وزارت خارجه در ارتباط با تجاوز پهپاد آمریکایی به خاک ایران سخنانی گفت که به عنوان کنایه به سریال گاندو از آن تعبیر شد: « اولین کشوری که در مورد پهپاد آمریکایی وارد عمل و مانع شدند که آمریکایی ها روایت غلط‌شان را به دنیا ارائه بدهند، ما بودیم.[…] در این راستا اطلاع رسانی کردیم و نامه به دبیر کل سازمان ملل متحد نوشتیم و اقدامات خودمان را انجام دادیم البته ما پول نداریم فیلم تبلیغاتی بسازیم! »
فارغ از ارجاعات سیاسی و حاشیه‌های آن، در خصوص اتفاقات این سریال به عنوان یک محصول نمایشی تلویزیون و از منظر تاثیرات رسانه فراگیری چون تلویزیون، 3 نکته جالب توجه است که به گونه‌ای بدعت در رویکرد صدا و سیما محسوب می‌شود:
1 – در زمان پخش سریال ویدیوهایی به عنوان بخش‌های سانسور شده سریال گاندو در فضای مجازی پخش می‌شد که شاید یکی از دلایل حاشیه‌ساز شدن این سریال شد، اگر این بخش‌ها (به هر دلیلی) توسط تلویزیون سانسور شده است چرا و چگونه در فضای مجازی منتشر می‌شود؟ چه کسی این ویدیوها را پخش می‌کرد؟
چون سریال گاندو از تولیدات تلویزیون است قطعا غیر از سازندگان سریال و جمع محدودی در تلویزیون کس دیگری به این ویدیوها دسترسی ندارد، پس چه کسی آن بخش‌های سانسور شده را منتشر می‌کرد؟
آیا منتشر کنندگان این بخش‌های سانسوری از تصمیمات بالا دستی در تلویزیون ناراضی هستند که دست به چنین اقدامی زده‌اند؟
اگر سازندگان سریال به ممیزی سریال‌شان اعتراضی دارند این اختلاف بین آنها و تصمیم‌گیران تلویزیون است و تا قبل از پخش سریال باید تصمیم نهایی درباره آن اتخاذ شده باشد، نهایتا می‌توانند این اعتراض خود را رسانه‌ای کنند ولی پخش بخش‌های ممیزی شده از طرف هر کسی اعتراض نیست بلکه دهن کجی است به تصمیمات ناظران تلویزیون و بر هم زدن قاعده بازی.
این اتفاق حذف بخشی از محصول تولید شده در هر جای جهان ممکن است رخ دهد ولی وقتی که سریال یا فیلم در معرض دید مخاطبان قرار می‌گیرد سابقه ندارد که همزمان با آن بخش‌های حذف شده هم منتشر شود. نهایتا شاید چند سال بعد نسخه‌ای معروف به «نسخه کارگردان» از آن فیلم یا سریال منتشر شود که زمان آن بیشتر است و این مهم با رضایت تهیه کننده و صاحب اثر انجام می‌شود.
2 – پرسش دیگر این است که آیا این اجازه به دیگر سریال‌سازان هم داده خواهد شد که همزمان با پخش سریال‌شان، بخش‌های حذف شده آن از طرف تصمیم گیران تلویزیون را در فضای مجازی منتشر کنند؟
یعنی آیا این امکان برابر برای تمام سریال سازان تلویزیون هم فراهم خواهد بود؟ بسیار بعید به نظر می‌رسد و قطعا اگر چنین اتفاقی رخ می‌داد تلویزیون با سازندگان آن برخورد می‌کرد.
3 – در این میان مدیر روابط عمومی شبکه افق سیما از پخش سریال گاندو بدون حذفیات از این شبکه خبر داد. حسین نصیری با حضور در شبکه پنج سیما اظهار کرد: « مخاطبان بسیاری خواستار تکرار سریال تلویزیونی گاندو بدون حذفیات از شبکه افق شده‌اند، بر این اساس تصمیم گرفته شده بعد از پایان سریال «وضعیت سفید» که در حال حاضر روی آنتن شبکه افق است، شاهد پخش گاندو باشیم.»
این اتفاق یک پرسش را مطرح میکند که چگونه یک سریال از 2 کانال مختلف صدا و سیما با 2 شکل ساختاری متفاوت قرار است که پخش شود؟
اگر در شبکه 3 مواردی حذف شده است چگونه در شبکه افق قابل پخش است و بالعکس اگر این موارد در شبکه افق قابل پخش است چرا زمان پخش از شبکه 3 آن را حذف کرده‌اند؟
معمولا در تلویزیون زمان پخش فیلم‌های سینمایی ایرانی شاهد چنین اتفاقاتی بوده‌ایم، یعنی بسیار فیلم‌های سینمایی که با مجوز وزارت ارشاد تولید و پخش شده است، هنگامی که تلویزیون آن را پخش میکند بنابر صلاحدید و نظر تصمیم گیران بخش‌هایی از آن را حذف می‌کنند و وقتی که با اعتراض و واکنش کارگردان یا صاحبان فیلم روبرو می‌شوند استدلال می‌کنند که تلویزیون قوانین ممیزی خاص خود را دارد.
حتی برای محصولات نمایش خانگی هم چنین اعمال نظری رخ داده است و وقتی تلویزیون آنرا خریداری و پخش کرده است جرح و تعدیل خود را برای این محصولات داشته است و معمولا هم در میان جامعه و حتی فیلمسازان این اتفاق به صورتی غیر رسمی پذیرفته شده است.
اما این که یک سریال که محصول خود تلویزیون است قرار باشد در 2 کانال مختلف پخش شود که در یک کانال بخش‌هایی از آن حذف شده است در نوع خود بی سابقه است.
اگر چنین اتفاقی رخ دهد پرسشی جدی مطرح است که آیا شاهد موقعیت یک بام و دو هوا در صدا و سیما هستیم؟
برای پرهیز از این شائبه که این نوشتار موافق با سانسور سریال گاندو است، اتفاقا برعکس از رویکرد شبکه افق استقبال می‌کنیم و ای کاش که شبکه 3 هم سریال گاندو را بدون هیچ گونه حذفیاتی پخش می‌کرد.
انتهای پیام
گاندو خیلی هم عالیه و واقعیت ها رو نشون میده. ما مشتاقانه منتظر فصل ۳ هستیم