مولوی عبدالحمید: امیدواریم تغییرات بیشتری صورت بگیرد
خبرگزاری آناتولی ترکیه، درباره‌ی اوضاع اهلسنت ایران به‌ویژه در استان سیستا‌ن‌وبلوچستان و نقش کشورهای اسلامی در حل بحران‌های خاورمیانه گفت‌وگویی با مولوی عبدالحمید، امام جمعه‌ی اهل سنت زاهدان انجام داده است که متن کامل این گفتوگو را به گزارش انصاف نیوز در پی می‌خوانید:
– لطفا راجع به اهلسنت ایران و جمعیت آنها به ما بگویید؟
«طبق آماری که ما داریم جمعیت اهل سنت بیست درصد از کل جمعیت ایران است. شهروندان اهل سنت بیشتر در حاشیه کشور و کنار مرزها زندگی می کنند. در شهرها و مناطق مرکزی کشور هم هستند؛ در شهرهایی مثل تهران آمار اهل سنت بیش از یک میلیون نفر است.
در اصفهان و شیراز هم زندگی می کنند و هیچ شهری خالی از اهل سنت نیست. با زیاد و کم آن کار نداریم. ولی شهرهایی هستند که جمعیت اهل سنت در آنها به بیش از صد هزار نفر هم می رسد. در بعضی شهرهای مرکزی گزارش بیست هزار و سی هزار جمعیت را هم داریم. اهلسنت همه جای ایران هستند. همه اقوام ایرانی، اهل سنت دارند. از لحاظ فقهی، اهل سنت حنفی، شافعی و حنبلی هستند؛ ولی بیشتر حنفی و شافعی هستند.
اهل سنت در شرق و شمال شرقی ایران از چابهار تا استان گلستان حنفی هستند. در غرب و شمال غربی اکثرا شافعی و در اهواز و آبادان حنبلی هستند. سلفی‌ها که تعدادشان بسیار کم است، نیز به صورت پراکنده در برخی مناطق هستند. اما بیشتر سنی‌های ایران حنفی و شافعی هستند.
اهل سنت در ایران به کسب و کار مشغول بوده و در دانشگاهها در حال تحصیل هستند. شیعه و سنی با هم هستند و بعضا شراکت دارند. توده مردم هیچ اختلافی با هم ندارند و در کنار هم هستند و تعامل دارند.»
– اوضاع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بلوچستان چگونه است؟
«الحمدلله، اوضاع بلوچستان خوب است. بلوچها برای تحصیل به دانشگاهها رجوع کرده اند. در مسائل سیاسی و اقتصادی هم فعالیت دارند. اگر وضعیت اقتصادی بلوچستان را ارزیابی کنیم، متأسفانه پدیده بیکاری گریبان‌گیر این منطقه است. اما در عین حال بزرگترین امتیاز آن مرزهای خشکی و آبی است. اولی بیش از 1000 کیلومتر طول دارد و مرز آبی هم 370 کیلومتر امتداد دارد. مرزها بزرگترین پتانسیل برای بلوچستان هستند. وضعیت مرز آبی بد نیست، اما مرز خشکی مشکلاتی دارد. ما به دنبال این هستیم که مرزها با سیاست درستی اداره شوند و از استعدادی که در این مرزها نهفته است، حداکثر بهره‌برداری صورت بگیرد.»
– بزرگترین مشکلات در بخش‌های یادشده چیست و مردم بلوچ چگونه با آن کنار می‌آیند؟
«اهل سنت در زمینه استخدام و واگذاری مسئولیتهای دولتی مشکل دارند. اهل سنت تلاش می‌کنند در مدیریت‌های ارشد و کلان کشور سهیم باشند و وزیر، معاون وزیر، سفیر و استاندار داشته باشند. همچنین اهل سنت می‌خواهند در مدیریت‌های استانی تعادلی بین شیعه و سنی باشد و با هم در ادارات کار کنند. در بسیاری از شهرستان‌ها و مراکز استان‌ها که اغلب ساکنان‌شان اهل سنت هستند، مشکل تبعیض در استخدام ها وجود دارد. تلاش ما اهل سنت این است که تبعیض برداشته شود؛ زیرا فقر، محرومیت، تنگدستی، بی‌سوادی و کل مشکلات به همین تبعیضات برمی‌گردند. این مشکلات اهلسنت را بسیار رنج می دهد.
مسئله دیگر کمبود آزادی مذهبی در شهرهای بزرگ و مناطق خاص است که اهل سنت در آنجا در اقلیت هستند؛ اهل سنت در کلان‌شهرها مسجد ندارند و در خانه‌هایشان نماز می‌خوانند.»
– شما همواره مساله استخدام اهل سنت و بلوچها را در پست‌های بالای دولتی مطرح می‌کنید. چه موانعی باعث شده که تاکنون این مطالبات مورد توجه کامل قرار نگرفته است؟
«فضایی که در ایران حاکم است مانع رسیدن به مطالبات میشود. در این کشور تعصب زیاد است و توسعه هم خیلی کم مشاهده میشود. همچنین گرایش‌های تند مذهبی در میان شیعه و سنی وجود دارد. چون قدرت در دست برادران شیعه است، برخی برخلاف قانون ایران با اعمال سلیقه فشار وارد می‌کنند.
در هر کشوری، تعصب و گرایش تند باشد آن کشور پیشرفت نمی‌کند و ملت هم توسعه پیدا نمی‌کند. تعصبات و گرایش‌ها باید معتدل باشند. تعصبات تند را الله متعال، رسول الله (صلی الله علیه و سلم) و دین اسلام نمی‌پذیرند. آن حضرت یهودی‌ها را زیر چتر عدالت قرار می‌دادند. حتی برای مشرکان عرب که با آن حضرت هم پیمان بودند، حقوقی قائل بودند. تندروی‌های دینی و مذهبی از جانب هر کسی باشد در مسیر اسلام نیست. اعتقاد ما این است که تندروها چه در اهل سنت و چه در اهل تشیع باشند، برای اسلام مضر هستند. تلاش ما این است که ایران در مسیر اعتدال حرکت کند؛ در این راستا ما تنها نیستیم و بسیاری از علما و اندیشمندان شیعه نیز با ما همراه هستند تا کشور به سوی اعتدال برگردد.»
– طی چند سال گذشته که حسن روحانی رئیس جمهور ایران بر سر کار آمده، چه پیشرفتی در بلوچستان حاصل شده است؟
«از زمانی که دکتر روحانی سرکار آمده تغییرات اندکی صورت گرفته است. بیشتر فرماندارهای شهرستان های بلوچستان از میان مردم بلوچ انتخاب شد. تنها یکی از معاونان استاندار بلوچ است. در زاهدان که مرکز استان است، بلوچها فقط چند درصد از پست‌های مدیریتی را در دست دارند و هنوز به حقوقشان نرسیده‌اند، در حالی که سرنوشت استان اینجا رقم میخورد. حدود 70 درصد جمعیت سیستان و بلوچستان را بلوچها تشکیل می‌دهند، ولی حضور آنان در سرنوشت استان‌شان کمرنگ است. امیدواریم در چهار سال آینده شاهد تغییرات مثبت بیشتری باشیم که متناسب با جمعیت فریقین باشد.»
– شما چندین بار درخواست کرده‌اید برخی از بندها و اصل‌های قانون اساسی بازنگری شود. آیا تاکنون پاسخی در این زمینه دریافت کرده‌اید؟
«ما تا حال پاسخی دریافت نکرده‌ایم، ولی امیدواریم در آینده نتیجه بگیریم. در این زمینه بسیاری از ایرانی‌ها با ما هم‌نظر هستند. قانون اساسی که 38 سال است اجرا میشود، ضعف‌هایی دارد. مسئولان می‌توانند بازنگری کنند؛ گرچه نکات قوت قانون اساسی هم خیلی زیاد است. بازنگری قانون در دنیا امری عادی است. قانون را بررسی می‌کنند که کجا ضعف دارد و در چه جاهایی با مشکل مواجه است و سپس آن را اصلاح می‌کنند.
ما امیدواریم که چنین بازنگری در کشور ما هم صورت بگیرد. با بازنگری در قانون اساسی ما بیشتر می‌توانیم به حقوق خودمان برسیم. اگر هم بازنگری نشود، حداقل حقوق قانونی ما باید داده شود تا بخشی از مشکلاتمان حل شود.
اگر خواسته‌های ما برآورده شوند به نفع ایران است. ما هم به نفع ایران فکر می‌کنیم و به هیچ‌کسی اجازه نمی‌دهیم به بهانه حمایت از اهلسنت در ایران ناامنی و تفرقه ایجاد کند. ولی حق ما باید به ما برسد.»
– آیا نسبت به اوضاع بلوچها و اهل سنت امیدوارید؟ این امیدواری شما تا چه میزان با واقعیت های جاری مطابقت دارد؟
«با توجه به اوضاع اخیر منطقه و جهان اسلام، امیدواریم که تغییراتی صورت بگیرد. ما خواهان تغییر هستیم. در بلوچستان و بعضی از مناطق اهل سنت تغییراتی هرچند اندک صورت گرفته است. ما امیدواریم تغییرات بیشتری صورت بگیرد تا بتوانیم به حقوق مساوی برسیم یا حداقل به حقوق نسبی برسیم که با واقعیت نزدیک است.»
– شما برای مراسم تحلیف آقای روحانی دعوت نشدید. برداشت شما از این ماجرا چیست؟
«پیش از این جشن پیروزی دکتر روحانی به میزبانی وزارت کشور برگزار شد که بنده یکی از سخنرانان جلسه بودم. این سخنرانی مورد استقبال قرار گرفت و انعکاس گسترده‌ای در کشور و حتی خارج از کشور داشت. این بار میزبان مراسم تحلیف، مجلس بود و گروه‌های فشار وارد صحنه شدند تا از ما دعوت نکنند. مجلس به این فشار تن داد و آن را پذیرفت. عملکرد مجلس تبلیغات و واکنش‌های گسترده‌ای را داخل و خارج کشور به دنبال داشت و همچنین احساسات اهل سنت که در انتخابات با شورو نشاط آمده بودند، جریحه‌دار شد. گرچه مجلس برای خودش توجیهاتی آورد، اما مردم نپذیرفتند. در کشور ما عرفی است که هرگاه گروه‌های فشار وارد شوند، متأسفانه مسئولان عقب‌نشینی می‌کنند. اگر مقاومت می‌کردند نفعش برای نظام جمهوری اسلامی، ایجاد وحدت و امنیت خیلی زیاد می‌شد.»
– وضعیت اهل سنت در ایران و مخصوصاً بلوچستان را با وضعیت شیعیان در عربستان سعودی چگونه مقایسه می‌کنید؟ آیا مشترکاتی بین شیعیان سعودی و سنی‌های ایرانی در مسائلی مانند به حاشیه رانده شدن، سرکوب و… می بینید؟
«ما درباره شیعیان عربستان اطلاعات زیادی نداریم. البته می‌دانیم در فرم‌های استخدامی در عربستان سعودی از مذهب سؤال نمی‌کنند. بیشتر در مورد وطن می‌پرسند و هر فردی که شهروند سعودی باشد او را استخدام می‌کنند؛ اما در فرم‌های ما از مذهب سؤال میشود.
برداشت ما این است که شیعیان در عربستان از حقوق بیشتری بهره‌مند هستند، دلیلش این است که در ریاض (پایتخت عربستان سعودی) مسجد جامع و نماز جمعه دارند. بعضی وقت ها برای حقوق خود راهپیمایی اعتراضی هم برگزار می‌کنند. متصدی پست‌های مهم در حد وزارتخانه هستند. برادران شیعه که عمدتا در شرق عربستان زندگی می‌کنند، از میان خودشان قاضی دارند. از نظر اقتصادی نفوذ زیادی دارند. شرکت دولتی آرامکو سعودی که بزرگترین شرکت نفت جهان محسوب میشود، در دست شیعیان است و عربستان هیچ حساسیتی ندارد. اهلسنت ایران، حقوقشان را می‌خواهند ولی بازهم با سردی روبه رو می شوند.
بنده در سفرهایی که به عربستان سعودی و تاجیکستان و دیگر کشورها داشته ام و دیدارهایی که با برخی مسئولین، از جمله مسئولان افغانستان داشته‌ام، آنها را به رعایت حقوق اقلیت‌ها، بالاخص برادران شیعه توصیه کرده‌ام. چون ما می‌دانیم که اقلیت ها چقدر مشکلات دارند.»
– اخیراً جواب نامه شما به [آیت الله] خامنه ای رهبر ایران منتشر شده است. با توجه به این نامه، آینده اهل سنت را چگونه می‌بینید؟
«در نامه‌ای که به رهبری نوشته بودم، دو مشکل را مطرح کردم؛ ایشان تبعیض را از میان بردارند و دوم اینکه اهل سنت آزادی مذهبی داشته باشند. چراکه آنها ایرانی هستند و وطن خود را دوست دارند. در هشت سال جنگ ایران و عراق از کشورشان دفاع کردند و کشته شدند.
مقام رهبری هم جواب خوبی داد که انعکاس وسیعی در داخل و خارج کشور داشت. ایشان هر نوع تبعیض بین اقوام و مذاهب را ناجایز دانست. محتوای نامه رهبری برای اهلسنت تسلی و تسکین بزرگی بود و ما هم تشکر کردیم. اگرچه در خصوص درخواست دوم ایشان پاسخی نداد، اما به نظر بنده با رفع تبعیض‌ها و نابرابری ها، مشکلات موجود در خصوص آزادی‌های مذهبی خود به خود حل خواهند شد.
ما به آینده اهلسنت امیدواریم و معتقدیم که مشکلاتشان با گفتمان حل خواهد شد. ما درگذشته و اکنون با شدت بیشتری از طریق مذاکره و گفتوگو پیگیر حقوق و مطالبات خودمان هستیم. ما از همین طریق مسائل خود را دنبال می‌کنیم و به جنگ، خشونت و کشتار اعتقادی نداریم. البته در هر شرایطی ما به روشهای مسالمت‌آمیز مطالبات قانونی خودمان را مطرح خواهیم کرد. ایران کشور ماست و ما جایی دیگر نداریم؛ ما به این حقوق نیاز داریم و هرگز دست‌بردار نمی‌شویم. حقوق انسانی، اسلامی و میهنی ما باید محقق بشوند و شعار برادری و برابری به مرحله عمل برسد. ما می‌خواهیم همه مسلمانان در جهان باهم متحد باشند و با گفتمان و نشستن پای میز مذاکره مسائل خود را حل کنند. برای همه منازعات و اختلافات جهان تنها راه حل، مذاکره و گفتمان را می‌دانیم.»
– آیا استقبالی از سوی نهادهای دولتی و نهادهای رسمی از این فرمان رهبری صورت گرفته است؟
«اینکه نهادها و ارگان‌ها چه اندازه استقبال می‌کنند، در آینده مشخص می شود. در گذشته رهبر انقلاب فرمانی صریح در منع اهانت به امهات المؤمنین، بالاخص حضرت عایشه صدیقه (رضی‌الله‌عنها) داشت؛ این فرمان و فتوا در داخل کشور زیاد مورد استقبال واقع نشد که پیرامون آن بحث و تحلیل صورت بگیرد، بدان عنایت و توجه بشود و مجلس آن را به قانون تبدیل کند. ما بیم داریم همان‌گونه که از فتوای رهبری در خصوص اهانت به امهات‌المؤمنین و مقدسات اهلسنت استقبال سردی صورت گرفت، از این فرمان صریح و تاریخی نیز استقبال خوبی صورت نگیرد. اگرچه فرمان رهبر برای ما تاریخی و فصل‌الخطاب است، اگر دولت، قوه قضائیه، نیروهای مسلح، مجلس و ارکان نظام نیز از آن استقبال گرم و خوبی داشته باشند و عملا آن را جدی بگیرند، این به نفع ایران و کل جهان اسلام خواهد بود و در سطح جهان و مناسبات کشورهای اسلامی و مسلمانان جهان تاثیرگذار میشود. همچنین اجرای فرمان رهبری به وحدت ملی و امنیت پایدار کمک می‌کند و دغدغه اهلسنت هم برطرف میشود.»
– بحران های خاورمیانه را چگونه می بینید؟ نقش ترکیه و ایران را در این بحران‌ها چگونه ارزیابی می‌کنید؟
«مسائل خاورمیانه خطرناک هستند. ناامنی ها و درگیریهای خاورمیانه همه معلول و نتیجه عدم رعایت حقوق مردم، نابرابری و تبعیض هستند. اگر مردم سوریه، یمن و عراق و دیگر کشورها که از ادیان، مذاهب و اقوام مختلف هستند، به مذاکره روی بیاورند و روی یک دولت فراگیر باهم توافق کنند تا حقوقشان به تناسب جمعیت داده شود، اختلافات و مناقشات رفع خواهند شد.
ترکیه، ایران و عربستان سعودی در خاورمیانه نقش مؤثری دارند. اگر این سه کشور باهم متحد می‌شدند، می‌توانستند مشکلات خاورمیانه را حل کنند و منازعات در منطقه برطرف می‌شد.»
انتهای پیام
اگه قرار به حرف شما باشه برادر ایرانی ام اونوقته که باید اوضاع ایران هم مثل کشورهای همسایه بشه . روال قبل هرچی بوده خوبه نتیجه اش امنیت بی نزیر ایران هست
تمام درگیریهای خاورمیانه به دلیل فتنه های صهیونیسم و امریکا و عربستان هست نه تبعیض و …
اگه مسئولیتهای مهم به اهل سنت بدهیدپدرشیعه هارادرمی اورند همانطورکه عربستان به شیعه ها رحم نمی کند مسیولان خوابندیاخودشان رابه خواب زده اند دشمن اصلی ودرجه یک شیعه ها اول افراطیون سنی و وهابی هستند
اولا جمعیت اهل سنت ایران ۷/۵ درصد از کل جمعیت هست که بخش اعظم آن اهل سنت شافعی در کردستان عزیز هست. دوما ما اهلسنت کردستان همیشه چوب دخالت خارجی را خورده این، آقای مولوی عبدالحمید چنان حرف میزند انگار رهبر همهٔ اهلسنت ایران شده. سوما این چه نحوه صحبت کردن هست که کسی با مملکتی که نان و نمک او را میخورد. و اینهمه خدمات به اهلسنت داشته را با کلمات طلبکارانه و زشت و دستوری خطاب میدهد. چهارما من به شخصه میدانم هر وقت طالبان سر کار می آیند ایشان صدایش کلفت میشود. خدا همه مسلمین را از شر شیاطین رها کند. الهی آمین