روند اعطای بورسیه‌ها تا تغییر رتبه‌ی کنکور افغانستانی‌ها
گفت‌وگوی مدیرکل دانشجویان غیرایرانی وزارت علوم با انصاف نیوز
مدیرکل دانشجویان غیرایرانی سازمان امور دانشجویان از فروش بورسیه‌های ایران در افغاستان در حالی ابراز بی‌اطلاعی کرد که احتمال آن را رد نکرد. او البته از اعمال تغییراتی در روند اعطای بورسیه‌ها برای دسترسی مهاجران افغانستانی به آن خبر داد.
ایران، مجری توزیع بورسیه‌ها در افغانستان نیست
«عبدالحمید علیزاده»، مدیرکل دانشجویان غیرایرانی سازمان امور دانشجویان درباره‌ی این که «در افغانستان نه تنها نسبت به چگونگی اعطای بورسیه‌های کشورهای مختلف از جمله ایران اعتراض وجود دارد، بلکه برخی از فروش بورسیه‌ها از سوی دلال‌ها خبر دادند!»، گفت: احتمالش هست، اما بطور طبیعی پاسخگوی آن حوزه نیستم و به شفافیت و روان شدن فرآیندهای مربوط به دانشجویان خارجی می‌پردازم.
او افزود: تا قبل از ماجرای «مهدی جعفری» _ رتبه یک کنکور کارشناسی ارشد 96 _ نمی‌دانستم که اعتراضی نسبت به توزیع بورس در افغانستان وجود دارد. در بخش دانشجویی و آموزشی، دو دولت با هم تفاهم‌نامه‌ای برای اعطای بورس امضا می‌کنند که مجری اعطای آن، ما هستیم و توزیع بورسیه را دولت افغانستان برعهده دارد، اما وزارت خارجه، اسامی را می‌دهد.
بروزرسانی روند اعطای بورسیه برای کاهش اعتراضات
علیزاده با بیان این که «آزمون یا روندی وجود ندارد تا اعتراضاتی که صورت می‌گیرد، کاهش پیدا کند؟»، گفت: در چندماه گذشته، روند اعطای بورسیه بروزرسانی شده است و امسال دو شیوه را پیاده کردیم، اول این که با دو تیم به افغانستان رفتیم تا از اساتیدی که برای بورسیه معرفی شدند؛ آزمون بگیریم و سؤالات بصورت استاندارد طراحی و آنجا عملیاتی شد.
او اظهار کرد: از بین 300 نفری که افغانستان معرفی کرد، 210 نفر با «مصاحبه‌ی علمی» که گرفته شد، شایستگی‌شان برایمان محرز شد، از این پس بورسیه‌ها را به این شکل خواهیم داد و این اساتید اکنون در حال تحصیل در دانشگاه‌های ایران هستند، اما اطلاعی نداریم که این افراد چگونه انتخاب شدند و دخالتی هم در این باره نداریم.
علیزاده افزود: در حال حاضر هر فردی که در ایران زندگی و رتبه‌ی برتر [زیر 100] را در کنکور کسب کند، بعد از اعلام، بلافاصله بورسیه می‌شود و به این ترتیب زمینه‌ی دسترسی مهاجران افغانستانی را به بورسیه‌ها فراهم کردیم.
بر اساس تفاهم‌نامه‌ای که در سال 91 بین ایران و افغانستان به امضا رسید، قرار بود سالانه 500 بورسیه به افغانستان اعطا شود. سال گذشته، «فیصل امین»، سخنگوی وزارت تحصیلات عالی افغانستان در گفت‌وگو با فارس از نهایی و اجرایی شدن این تفاهم‌نامه در سال 96 خبر داد و عنوان کرد: 10 درصد از این بورسیه‌ها به مهاجران افغانستانی مقیم ایران اختصاص یافت که برخی مدعی هستند این موارد تاکنون بصورت کامل اجرایی نشده است.
پرسش اصلی اینجاست: با توجه به حضور 18 هزار دانشجویان افغانستانی در کشور و اعلام سیاست توانمندسازی آنها در قبال مهاجران برای بازگشت به کشورشان، چرا آنها باید سهمیه‌ی 50 نفری از بورسیه‌ها را داشته باشد؟!
ایران تنها یک نوع بورسیه به کشورهای خارجی اعطا می‌کند
مدیرکل دانشجویان غیرایرانی سازمان امور دانشجویان با بیان این که «ایران تنها یک نوع بورسیه اعطا می‌کند که در شیوه‌ی اجرای آن دو نوع –الف– و –ب– وجود دارد»، گفت: در بورس –الف– شهریه، هزینه‌های خوابگاه، بیمه و کمک هزینه‌ی تحصیلی به دانشجو داده می‌شود تا بی‌نیاز باشد و کسی که از نظر ریزنمرات و تحصیلات دوره‌ی قبل نخبه است؛ می‌تواند آن را بگیرد، اما در بورسیه‌ی –ب– کمک هزینه‌ی تحصیلی پرداخت نمی‌شود.
علیزاده درباره‌ی نظر یکی از کاربران فضای مجازی که نوشته بود: «قرار نیست این بورسیه‌ها به نخبگان برسد، چون مهاجران مقیم ایران منفعتی برای ایران ندارند تا از امتیاز بورسیه برخوردار شوند و این احزاب و سران سیاسی هستند که می‌توانند منافع کشورها را تأمین کنند» به خبرنگار انصاف‌نیوز توضیح داد: از امسال دسترسی نخبگان خارجی به بورسیه را فراهم کردیم؛ همین که شهروند غیرایرانی داخل کشور با مشقت‌های مختلف درس خوانده و در کنکور رتبه‌ی خوبی می‌گیرد، حقش است که بورسیه شود.
این مسوول وزارت علوم در پاسخ به این پرسش که «اگر تخلفی در اعطای بورسیه وجود داشته باشد، آیا از سوی افغانستان است؟»، گفت: نسبت به این موضوع بی‌اطلاعم، در ظاهر، وزارت امورخارجه دانشجوی معرفی شده از سوی وزارت خارجه‌ی افغانستان را گزارش می‌دهد.
هر پیشرفتی در کشور همسایه اتفاق بیفتد، بهره‌ی آن را ما می‌بریم
او با اشاره به این که «دانشجویان ایرانی این پرسش را دارند که چرا این هزینه‌ها برای اتباع کشورهای خارجی می‌شود، در صورتی که می‌توانیم برای خودمان استفاده کنیم»، گفت: یکی از این لایه‌های آموزش عالی، بین‌المللی‌سازی است که در دل آن، گفت‌وگو و همکاری ایجاد می‌شود که داشته‌هایشان را با هم به اشتراک بگذارند. کشور ما دچار جنگ بوده و کشور افغانستان هم همینطور! ما دوران پس از جنگ را سپری کردیم و به یک رشد و بالندگی در آموزش عالی رسیدیم و همسایه‌ی ما هنوز این مرحله را طی نکرده است و باید به این درک رسید هر آنچه که در کشور همسایه اتفاق بیفتد، بهره‌ی آن را ما در همسایگی می‌بریم، پس باید کمک کنیم.
علیزاده افزود: یک بیت داریم که می‌گوید «برای خانه‌ی همسایه‌ات چراغی آرزو کن تا حوالی خانه‌ی تو روشن‌تر شود»؛ هر چقدر که مردمان همسایه آگاه‌تر باشند، رشد کنند و امنیت داشته باشند، در منطقه‌ی آرام و آگاهتری زندگی می‌کنیم که هیچ‌وقت قدرت‌های خارجی بهانه و اجازه‌ی حضور و حکمرانی را در منطقه ندارند و برای ثبات و امنیت منطقه نیز، برنامه‌های مختلفی باید داشته باشیم که یکی از آنها موضوع فرهنگی و دانشگاهی است.
حذف فیلتر «بورسیه» برای حضور در برنامه‌های فرهنگی و تفریحی
علیزاده ادامه داد: یکی دیگر از موارد اعتراض دانشجویان افغانستانی، موضوع اردوهای تفریحی – فرهنگی که وزارت‌علوم برای دانشجویان غیرایرانی برگزار می‌کند، است که می‌گویند چرا با وجود پرداخت شهریه‌های میلیونی، نمی‌توانیم از این‌ها استفاده کنیم و تنها مختص بچه‌های بورسیه است که در پاسخ باید گفت: باید این شیوه را اصلاح کنیم و در این باره از امسال طرحی داریم تا تمام بچه‌های شاغل به تحصیل در ایران از برنامه‌های فرهنگی‌مان برخوردار شوند و نباید بورس و غیربورس برایمان فرقی داشته باشد.
او گفت: تصورم این است که چون دسترسی به دانشجویان بورسیه راحت‌تر بوده است و شناخت داریم به این دلیل آنها در برنامه‌ها بوده‌اند، اما به مرور که بخش بین‌المللی‌سازی آموزش‌عالی پیش می‌رود، متوجه می‌شویم که چه قسمت‌هایی باید اصلاح فرآیند اصلاح شود و بر این اساس حدود سه ماه پیش، این پیشنهاد را دادم که دیگر فیلتری بنام بورس و غیربورس نداشته باشیم و اگر برنامه‌ی فرهنگی داریم؛ هزینه‌ی مختصری بگذاریم تا همه بتوانند از آن استفاده کنند.
تغییر رتبه‌ی کنکور سراسری دانشجوی افغانستانی در ایران، غیرممکن است
این مسوول وزارت علوم در مواجهه با این موضوع که «گزارشی بدستمان رسیده که در سال 90، یکی از دانشجویان افغانستانی که از طریق کنکور تجربی؛ رتبه‌ی یک رقمی کسب کرده بود، سازمان سنجش، رتبه‌اش را سه رقمی اعلام کرده بود؟»، گفت: به نظر من غیرممکن است و هیچ دلیلی ندارد، البته این را باید از سازمان سنجش بپرسید که ممکن است به شما بخندند و بگویند چه کاری است؛ کسی که رتبه‌ی یک یا دو رقمی شده را سه رقمی اعلام کنیم، مگر در جمهوری اسلامی سیستم اجازه می‌دهد که چنین تخلفی صورت بگیرد!
آیین‌نامه ایجاد تشکل‌های دانشجویان بین‌الملل
علیزاده درباه‌ی این که «مجوز تشکل‌های دانشجویان غیرایرانی به کجا رسید و در حالی که قرار بود از وزارت علوم مجوز بگیرند،با گذشت بیش از یکسال چنین نشده!»، گفت: چند مورد، از آیین‌نامه باید به نفع دانشجو به‌روز می‌شدند که آنها را اصلاح کرده و برای تصویب دادیم و تا سال آینده، ابلاغ می‌شود.
قول مدیرکل دانشجویان غیرایرانی برای پیگیری «سوره»
او در پاسخ به این پرسش که «سال گذشته، دانشگاه سوره اطلاعیه‌ای منتشر کرد مبنی بر این که تعدادی از دانشجویان غیرایرانی را بصورت رایگان بپذیرد که در نهایت 24 نفر تأیید شدند، اما گفتند باید شهریه بپردازید!»، اظهار کرد: این موضوع را پیگیری می‌کنم.
اعتراص به رفتار کارمندان سازمان امور دانشجویان با مراجعان غیرایرانی
+ «برخی از دانشجویان نسبت به رفتار کارمندان اداره کل دانشجویان غیرایرانی گلایه دارند و مدعی هستند که بعضی از آنها را احضار می‌کنید؟
– یعنی چی احضار، مگر پلیس هستیم؟!
+ می‌گویند احضار یا پاسپورت توقیف می‌کنند؟
– مثلاً می‌گویند آقای فلانی بیا! شما چرا وقتی اقامتت تمام شد، نیامدی؟، چون اگر این نگوییم و بی‌خبر بماند، باید روزی فلان هزار تومان جریمه بدهد که بعد از شش ماه، چند میلیون تومان می‌شود. آن وقت اینجا می‌آید و ما باید دردسرش را بکشیم.
+ غیر از این؟
– غیر از این یعنی چی؟
+ دانشجویی بوده بخاطر عضویت در یک انجمن اسلامی احضار شده و دلیل عضو شدن او را پرسیده و گفته که غیرقانونی است یا بخاطر اعتراضی که به لغو برنامه‌اش داشته، تهدید به اخراج شده و پاسپورتش را برای چندماه توقیف کردند؟
– در جریان این موضوع نیستم، اما احتما می‌دهم تا زمانی که آیین‌نامه‌ی تشکل‌های دانشجویی تصویب نشده است. فعالیت دانشجویان غیرایرانی در تشکل‌های داخل کشور قانونی نباشد؛ شاید مرتبط با این موضوع باشد.
+ پس موضوع توقیف پاسپورت را تکذیب می‌کنید؟
– توقیف پاسپورت که نمی‌توانیم، اصلاً بی‌معنی است!
+ یعنی تکذیب می‌کنید؟
– باید ببینیم که طرف چیکار کرده!
+ پس این همان چیزی است که بچه‌ها می‌گویند، احضار و توقیف پاسپورت!
– ببینید ما اینجا امورکنسولی دانشجویان غیرایرانی را داریم که رصد می‌کند: ورود، ویزا، اقامت و خروج داخلی و خروج قطعی دانشجو را از کشور و هرگونه فعالیتی که خارج از این چارچوب اتفاق بیفتد، وظیفه‌ی آنهاست.
+ خارج از این چارچوب یعنی چی؟
– فرض کنید یک دانشجویی بدون این که بیاید خروج داخلی بگیرد، از یک استانی به استان دیگر می‌رود که این تخلف است، اگر امورکنسولی دخالت نکند و حواسش نباشد، تخلف کرده است و به پلیس و مراجع دیگر باید توضیح بدهیم؛ یا فردی به یک فضایی دعوت می‌شود که اجازه‌ی حضور، فعالیت یا اظهارنظر را ندارد، چرا؟ چون دانشجوی غیرایرانی است.
+ مثلاً چه فضایی؟
– فرض کنید عضویت در یک تشکل سیاسی _ دانشجویی، اما اگر عضویت در آن غیرقانونی یا دیده نشده باشد، باید جانب احتیاط را نگه دارد.
+ پس تماس گرفته می‌شود که بیاید و در اینجا به او تذکر داده می‌شود که چنین فعالیتی غیرقانونی است؟
– تا حالا همچین مراجعه و شکوه‌ای نداشتیم، اما اگر یکی بیاید و بگوید که خانم فلانی با من بدرفتاری کرد، بلافاصله رسیدگی می‌کنیم.
+ پس موضوع احضار، توقیف پاسپورت و تهدید را تکذیب می‌کنید؟
– هیچ کسی اجازه ندارد که دانشجو را تهدید کند.
+ تهدید به اخراج از دانشگاه و ابطال اقامت؟
– بر اساس چه تخلفی، بر اساس تخلف یا باب میل؟
+ اعتراض، باب میل، هر چیزی؛ صحبت این است که این اداره اجازه همچین کاری را دارد یا نه؟
– بله! چون متولیشان هستیم، اگر یک دانشجوی غیرایرانی سوار قطار بشود تا به مشهد برود و در شاهرود، پلیس او را بگیرد، باید کنسولی اداره کل دانشجویان غیرایرانی برود تا پیگیری کارش باشد، پس ما متولی کارشان هستیم یا اگر دو دانشجوی ایرانی با هم دعوا کنند، نیروی انتظامی می‌رود، اما اگر دانشجوی غیرایرانی باشد، ما پیگیر هستیم.
+ درباره‌ی مهاجران افغانستانی مقیم ایران که دانشجو هستند، چطور؟
-خیر! چون مقیم ایران هستند و خانواده دارند، اما کسی را که داخل کشور آوردیم تا تحصیل کند، وقتی مشکلی برایش پیش بیاید، اجازه نمی‌دهیم او را بازداشت کنند، اگر منظورتان این‌هاست، بله باید کنترل کنیم و حواسمان باشد و در ضمن اگر یک جایی بروند که نباید بروند باز هم باید حواسمان باشد.
+ تذکر به او می‌دهید؟
– بطور حتم؛ شاید متوجه نیست که چه می‌کند.
+ این تذکر دوستانه است؟
– بطور قطع؛ باید دوستانه باشد.
+ باید باشد یا هست؟
– تمام چیزهایی که می‌گویم اعتقاد دارم. اینجا هستیم تا کار مردم را راه بیندازیم، همکارانم هم این روحیه را دارند، اما یک وقتی کارشناس ما سرش شلوغ است و کسی می‌آید و می‌گوید: آقا ببخشید اتاق 103 کجاست؟، پاسخ می‌دهد: برو بیرون، من چه می‌دانم، این پیش می‌آید و توهین یا بی‌احترامی نیست بلکه فشار کاری است، هر چند دوست نداریم که اینطوری هم گفته شود.»
دستگیری دانشجویان از سوی پلیس بدلیل نداشتن پاسپورت
«وقتی دانشجویان پاسپورت خود را برای تمدید به این اداره می‌دهند، برگه‌ای داده می‌شود که فقط یک امضا دارد و در بعضی موارد موجب شده پلیس آنها را بدلیل نداشتن مدرک اقامتی معتبر دستگیر کند و به اردوگاه ببرد، نمی‌شود که هماهنگی بیشتر یا مهری زده شود که شاهد این اتفاقات نباشیم؟» که علیزاده در پاسخ تصریح کرد: با نیروی انتظامی تفاهم‌نامه داریم و هماهنگ هستیم، اما بعضی وقت‌ها پیش می‌آید که یک ستوان، استوار یا سربازی یک دفعه این کار را می‌کند، اما مهم میانگین عملکرد است.
صحبت‌های مطرح شده بین مسوولان وزارت علوم و سفیر افغانستان
علیزاده با اشاره به گفت‌وگوهای مطرح شده طی جلسه‌ای که چندی پیش با سفیر افغانستان صورت گرفت، گفت: آقای سفیر برای آشنایی و تشکر درباره‌ی اتفاقاتی که به تازگی افتاده است، آمده بود و همینطور انتقال برخی مشکلات دانشجویان از جمله این که بعضی دانشجویان پس از اعلام بورس‌شان انتظار داشتند که بدانند در چه دانشگاه و رشته‌ای پذیرفته شده‌اند.
این مسوول وزارت علوم در این‌باره افزود: بدلیل هیات امنایی بودن دانشگاه‌های ایران برای دانشجویان فوق‌لیسانس و دکترا، این اختیار را نداریم، آنها مستقل عمل می‌کنند و برای پذیرش در این مقاطع باید گروه‌های آموزشی نظر بدهند. به این صورت که باید پرونده‌ی علمی‌شان را بفرستیم و آنها با گروه آموزشی مربوطه جلسه بگذارند که این دانشجو با این لیسانس و معدلی که دارد را می‌پذیریم. بعد از آن، گروه‌های آموزشی هم بین خودشان اعلام می‌کنند که بطور مثال در این ترم، این استادها و دانشجویان را می‌پذیرند، بعضی وقت‌ها دانشجو را به دانشگاه معرفی می‌کنیم و آنها اعلام می‌کنند که این ترم ظرفیت پر است و پذیرش ندارم.
او در پاسخ به این پرسش که «شما وزارت علوم هستید؟ نمی‌توانید؟!»، گفت: وزارت‌علوم یک حوزه‌ی ستادی است و در نهایت یک فرآیند جذب، پذیرش، معرفی و پشتیبانی داریم، اما آنچه که اتفاق می‌افتد، در دانشگاه‌هاست. موضوع پذیرش دانشجوی خارجی چهار سال است که در کشور جا افتاده و دانشگاه‌ها هم بسیج شدند، منتها در آغاز راه هستیم و تلاشمان را می‌کنیم تا دانشگاه‌ها را توانمند کنیم که در مسیر بین‌المللی‌سازی آموزش‌عالی عقب نمانند و خدمات خوبی ارایه کنند.
مدیرکل دانشجویان غیرایرانی سازمان امور دانشجویان عنوان کرد: بخش‌هایی از صحبت‌های آقای سفیر در این زمینه بود، همچنین در تفاهم‌نامه‌ای که متعهد به بورسیه یکصد نفر از اساتید افغان بودیم، اما 210 نفر را گرفتیم و ایران آمادگی دارد تا در قالب ادامه‌ی آن یا یک تفاهم‌نامه جدید، کمک‌ها را ادامه دهد.
او تصریح کرد: این موضوع را انتقال دادیم که افغانستان تعهد داشت تا از منابع بین‌المللی که دریافت می‌کند متقاضیان افغان را به ما معرفی کند تا آنها را در بهترین دانشگاه‌هایمان بپذیریم؛ برای مثال: بانک توسعه‌ی جهانی اعلام کرده بود که تعدادی از شهروندان افغان را بورسیه می‌کند تا در خارج از افغانستان تحصیل کنند.
علیزاده گفت: در آن تفاهم‌نامه اعلام کرده بودیم که یکصد نفر از این افراد را می‌پذیریم و در سفری که به افغانستان داشتم به مسوولان وزارت تحصیلات‌عالی اعلام کردم که منتظر عملی شدن این وعده‌ی طرف افغان هستیم.
انتهای پیام
