حجاب اجباری و مساله‌ی نظرسنجی

«شاهین کارخانه»، فعال دانشجویی، در اینستاگرام خود درباره‌ی مساله‌ی حجاب اجباری و نسبت آن با دموکراسی و حقوق بشر نوشت:

در روزهای اخیر چندین نظرسنجی درباره حجاب اجباری و آزادی پوشش منتشر شده است. با وجود مناقشه‌برانگیز بودن تحلیل این نظرسنجی‌ها، در مجموع می‌توان گفت نتایج برخی از این نظرسنجی‌ها حاکی از موافقت اکثریتی از نمونه‌های آماری با حجاب اجباری و نتیجه برخی دیگر مخالفت اکثریتی از نمونه‌ها با حجاب اجباری بود.

اما مساله‌ی مهمی که در فضای عمومی مغفول ماند آن بود که آیا حق آزادی پوشش، و اساسا حقوق بشر را می‌توان به رای گذاشت؟
پاسخ به این سوال، راهگشای بسیاری از مسایل پسینی است که این روزها محل مناقشه است، مناقشه‌ای که نمودهای آن را در خیابان می‌توان دید و متاسفانه به دودستگی‌ها (و چه بسا چنددستگی‌ها) در جامعه ایران دامن زده است.

حقوق بشر، مجموعه حق‌هایی سلب ناشدنی است که همه انسان‌ها به‌دلیل انسان بودن از آنها برخوردارند. حق آزادی پوشش در بسیاری از جوامع پذیرفته شده است‌ و امروز مورد درخواست بخشی از جامعه ایران است. می‌دانیم که مشروعیت رای اکثریت در انتخابات آزاد از مهم‌ترین مولفه‌های دموکراسی است. اما در صورت تضاد میان دموکراسی (خواست اکثریت) و حقوق بشر ( حق آزادی پوشش) چه باید کرد؟

این روزها که در فضای مجازی ولع زیادی برای انتشار نتایج نظرسنجی‌ها دیده می‌شود، ظاهرا مساله‌ی اکثریت/اقلیت مهم و تعیین‌کننده تلقی می‌شود. اما فرض کنیم که روزی آزادی پوشش به رای گذاشته شود، آیا می‌توان به اتکاء رای اکثریت (در انتخابات آزاد و منصفانه) قوانینی متضاد با حقوق بشر وضع کرد؟

ممکن است اکثریت شهروندان یک کشور در انتخاباتی آزاد چون انتخابات اوایل دهه ۱۹۳۰ در آلمان که به حکومت نازی‌ها منجر شد، به کسانی رای دهند که به وضوح خلاف بندهای اعلامیه جهانی حقوق بشر عمل می‌کنند، یا به قوانینی رای دهند که ناقض حقوق بشر باشد، آیا در اینگونه موارد، آرای مردم مشروع و معتبر است؟

اساسا دموکراسی مهم‌تر است یا حقوق بشر؟

من فکر می‌کنم که اعتبار قانون صرفا به وضع قانون و بدل شدن آن به امر واقع نیست، بلکه در گرو سازگاری آن با قواعد اخلاقی است که بیرون از محیط و دسترسی آن قانون است. اینکه یک قانون چگونه مشروعیت می‌یابد و پذیرفته می‌شود مساله مهمی است. لاجرم باید در پی پاسخ به این سوالات باشیم، سوالاتی که قرن‌هاست فیلسوفان درباره‌ی آن نوشته‌اند، اما مسایل انضمامی امروز ایران به سرعت بدل به بحران‌های اجتماعی می‌شوند و نیازمند گفت‌وگو و همفکری عمومی است. این پرسش که «آیا حقوق بشر (حق آزادی پوشش) را می‌توان به رای گذاشت؟» را باید پروبلماتیزه کنیم و حول آن گفت‌وگوی عمومی ایجاد کنیم.

انتهای پیام