«درک‌های متفاوت از همه‌پرسی»

«رضا نصری» کارشناس حقوق بین الملل در یادداشتی تلگرامی با عنوان «درک‌های متفاوت از همه‌پرسی» نوشت:

در ایران برخی مقامات سیاسی به صورت خودکار واژهٔ «همه پرسی» را به واژهٔ «ساختار شکنی» نسبت می‌دهند و به تبع در مورد آن حساسیت نشان می‌دهند. طبیعتاً بخشی از افکار عمومی هم نسبت به این واژه برداشت مشابهی دارد. دلیل‌اش هم این است که تنها تجربه‌ای که ایرانی‌‌ها از «همه ‌پرسی» داشته‌اند در زمان«تغییر نظام» بعد از انقلاب ۱۳۵۷ و در زمان «تغییر قانون اساسی» بوده است. از این رو، در اذهان برخی مقامات و حافظهٔ جمعی بخشی از جامعه مقولهٔ «همه پرسی» با موضوع «تغییر ساختاری» پیوند خورده است.

اما در سایر کشورها چنین نیست. در برخی کشورها، استفاده از سازوکار «همه پرسی» یک امر بسیار متداول و معمولی است. موضوعاتی هم که به همه‌پرسی گذاشته می‌شود، الزاماً موضوعات بنیادی یا ساختارشکنانه نیست. در ایتالیا، از نیم‌قرن گذشته تا کنون – در چارچوب همین قانون اساسی – بیش از هفتاد «همه پرسی» برگزار شده که تنها سه مورد آن در بارهٔ تغییرات اداری و تخصیص اختیارات میان قوای مختلف حکومتی بوده است. در کشور سوئيس، موضوعاتی از قبیل «ممنوعیت ساخت مناره مسجد»، «دریافت یارانه»، «قانون مهاجرت»، مباحث مالیاتی یا حتی موضوعات عمرانی و شهرسازی به همه‌پرسی گذاشته شده است. در برخی کشورهای اروپایی، نوع و کیفیت ارتباط با «اتحادیهٔ اروپا» و شیوهٔ تعامل با آن از موضوعات متداول همه پرسی است. در برخی کشورها – مانند فرانسه – بعضی احزاب و جریان‌های سیاسی به این فکر هستند که سازوکار «رفراندوم به ابتکار مردم» (Référendum d’initiative populaire) را مانند سوئیس و ایتالیا به انواع رفراندوم در کشور خود اضافه کنند تا مردم بتوانند با جمع‌آوری تعدادی امضاء خود مبتکر برگزاری همه‌پرسی شوند.

در نتیجه، برای افکار عمومی در بسیاری از این کشورها برخی واکنش‌های تند و عصبی به اظهارات اخیر رئيس‌جمهور ایران در مورد «همه پرسی» چندان قابل درک نیست. طبیعتاً، جریان‌های متخاصم هم از این واکنش‌های عصبی برای فضاسازی علیه ایران استفاده خواهند کرد.

حقیقت این است که حسن روحانی با زبانی مطابق با «استاندارد جهانی» در صحنهٔ سیاست داخلی ایران صحبت می‌کند و مخالفان او با زبانی متاثر از نگاهی بسته و محصور در چارچوب‌های قدیمی و کلیشه‌های بومی به او پاسخ می‌دهند!

ریشهٔ بسیاری از تنش‌های چند سال اخیر هم همین تفاوت اساسی بوده است.

انتهای پیام