انتقال آب، کشور را دچار مشکل می‌کند
معاون وزیر راه و رییس سازمان هواشناسی کشور با اشاره به شعار روز جهانی هواشناسی، گفت: آمادگی برای پدیده‌های جوی و هوشیاری در برابر اقلیم از سوی سازمان هواشناسی جهانی به عنوان شعار امسال انتخاب شده است و تاکید دارد به جای جنگ و درگیری با اقلیم، سازگاری با آن را پیشه کنیم و نسبت به پدیده‌های جوی هوشیاری داشته باشیم.
به گزارش ایسنا، «داوود پرهیزکار»، در آخرین نشست خبری سال 96، گفت: سازمان هواشناسی کشور مطابق سال‌های گذشته امسال نیز به منظور فرهنگ‌سازی یک بروشور آموزشی برای مقابله با پدیده‌های جوی مخرب تهیه کرده و در اختیار شهروندان و مسافران نوروزی قرار می‌دهد.
وی با اشاره به اینکه سازمان هواشناسی هر سال در ایام تعطیلات به ویژه تعطیلات نوروز علاوه بر پیش‌بینی شرایط جوی، یک بروشور آموزشی برای مواجهه با هواهای مخرب تهیه می‌کند، اظهار کرد: این بروشور کمک می‌کند که بدانیم در هنگام وقوع پدیده‌های جوی مخرب مثل بارش‌های سیل‌آسا، گرد و غبار، رگبار و رعد و برق، طوفان و گردباد چه واکنشی داشته باشیم.
رییس سازمان هواشناسی با بیان اینکه امسال هم این بروشور آموزشی تهیه شده است، افزود: این بروشور به شکل مفید و مختصر اطلاعاتی را در اختیار شهروندان قرار می‌دهد و به آنها کمک می‌کند که در زمان بروز حوادث جوی چه واکنشی داشته باشند. قطعا چنین فرهنگ‌سازی‌هایی در کاهش تلفات جانی و مالی اثر مثبت خواهد داشت.
کم بارشی 44 درصدی در کشور
پرهیزکار با اشاره به اینکه سال زراعی یا سال آبی از ابتدای مهر هر سال شروع شده تا پایان شهریور سال بعد ادامه می‌یابد، گفت: در سال زراعی جاری اطلاعیه و اخطاریه‌هایی صادر شد که نشان می‌داد سال سال کم بارشی خواهد بود. این کم بارشی‌ها در اطلاعیه‌های بعدی تبدیل به خشکسالی شد و در سال آبی 96- 97 که شش ماه از آن گذشته سال خشکی به وقوع پیوست. تاکنون هم شاهد کم بارشی 44 درصدی در سطح کشور هستیم.
وی تاکید کرد: برای گذراندن تابستان باید برنامه‌ریزی‌های لازم انجام شود و ضروری است که برای مدیریت منابع آب همگی به میدان بیاییم تا مشکلی در تابستان ایجاد نشود.
پرهیزکار ادامه داد: بررسی‌های هواشناسی نشان می‌دهد در بازه 30 ساله گذشته در سال 86 ـ 87 کم بارشی و خشکسالی شدید داشتیم. میزان کم بارشی در این سال آبی به حدود 41 درصد رسید. شاهدیم که امسال وضعیت خشکسالی وخیم‌تر از سال 86 است چون تاکنون 44 درصد کم بارشی در کشور ثبت شده است.
در یازده سال گذشته هیچ سال پربارشی نداشتیم
رییس سازمان هواشناسی نسبت به خشکسالی شدید در سال زراعی جاری هشدار داد و گفت: با توجه به پیش‌بینی‌ها ممکن است سال زراعی جاری رکورد سال 86 را نیز به لحاظ کم بارشی بشکند. واضح است که پدیده خشکسالی در کشور ما به کرات رخ داده به طوریکه طی یازده سال گذشته هیچ سال پربارشی در تاریخ هواشناسی ثبت نشده است چون بارش‌ها در یازده سال قبل یا در حد نرمال یا زیر نرمال بوده است.
وی با بیان اینکه شاخص SPAI شاخص استاندارد شده بارش و تبخیر و تعرق است، اظهار کرد: از سال 1381 به بعد این شاخص همواره منفی بوده است. در سال 95 مقدار منفی این شاخص شدیدتر از سال‌های دیگر گزارش شده است و در حقیقت انباشت چند بارشی سال‌های گذشته خود را در سال 95 نشان می‌دهد.
خشکسالی یکی از پدیده‌های گرمایش جهانی
پرهیزکار با بیان اینکه پدیده کم بارشی و خشکسالی یکی از پدیده‌هایی است که دانشمندان هواشناسی تکرار آن را با گرمایش جهانی مرتبط می‌دانند، گفت: دمای کره زمین نسبت به دوره پیش از عصر صنعتی یک درجه افزایش یافته است. این افزایش دما ناشی از افزایش غلظت گازهای گلخانه‌ای به ویژه گاز دی‌اکسید کربن است که میزان آن با صنعتی شدن جوامع افزایش یافته است.
به گفته وی، وقتی دمای کره زمین افزایش می‌یابد فراوانی رخداد پدیده‌های هواشناسی با انرژی‌های بالا افزایش می‌یابد که خشکسالی‌های مکرر یا بارش‌های سیل‌آسا از جمله نمونه‌های این پدیده‌ها است که طی سال‌های گذشته شاهد وقوع هر دوی این پدیده‌ها در ایران بودیم.
نابودی منابع طبیعی با توسعه اقتصادی و اجتماعی غیر اصولی
پرهیزکار با بیان اینکه گرمایش جهانی باعث تغییر اقلیم ایران شده است، اظهار کرد: بررسی سازمان هواشناسی، وقوع تغییر اقلیم در ایران را ثابت می‌کند چون طی 50 سال گذشته دمای کشور حدود دو درجه افزایش یافته است. همچنین در 50 سال گذشته میزان بارش‌های کشور 50 میلی‌متر کاهش پیدا کرده است. طبیعی است که افزایش دما، افزایش پتانسیل تبخیر و تعرق را بالا می‌برد یعنی با افزایش دما و بالا رفتن میزان تبخیر آب‌های قابل استحصال کاهش می‌یابد بنابراین لازم است کلیه برنامه‌های توسعه‌ای را در سطح کشور با توجه به تغییری که در اقلیم صورت گرفته بازنگری کنیم.
رییس سازمان هواشناسی با تاکید بر اینکه باید در حوزه شرب، صنعت و کشاورزی تغییراتی در برنامه‌ریزی‌ها و سیاستگذاری‌ها ایجاد کنیم، اظهار کرد: لازم است در چنین شرایطی صنایع آبی را به مناطقی که آب دارند منتقل کنیم و کشاورزی را با کمترین مصرف آب و تولید محصولات بیشتر ادامه دهیم. همچنین لازم است در حوزه آب شرب با اعمال مدیریت کمترین اتلاف و کمترین مصرف را داشته باشیم تا بتوانیم تغییر اقلیم واقع شده را مدیریت کنیم.
پرهیزکار با تاکید بر اینکه باید در امر توسعه به توان اقلیمی کشور توجه داشته باشیم، گفت: بنابر تعریف توسعه پایدار، هر نوع توسعه اقتصادی و اجتماعی که به گونه‌ای محیط زیست را دچار اختلال کند و نابودی منابع طبیعی را به همراه داشته باشد توسعه پایدار به حساب نمی‌آید. از دیدگاه هواشناسی، توسعه پایدار به این معناست که باید در امر توسعه به توان خرد اقلیم توجه کنیم. در شرایط حاضر وضعیت حوضه‌های آبی زاینده‌رود، دریاچه ارومیه، گاوخونی، کارون و … نشان می‌دهد که در امر توسعه به توان اقلیم توجه نشده است.
وی با بیان اینکه آب، هوا، خاک و زیست بوم محدودیت‌های توان اقلیمی را مشخص می‌کنند، گفت: در امر توسعه باید به تمام این عناصر توجه داشته باشیم. متاسفانه وضعیت آب، هوا، خاک و تنوع زیستی کشور در مناطق مختلف نشان می‌دهد که توسعه پایدار و توجه به توان اقلیمی مناطق مورد توجه قرار نگرفته است.
طرح‌های انتقال آب در کشور اشتباه است
رییس سازمان هواشناسی با بیان اینکه سازمان هواشناسی در بحث تغییر اقلیم ورود کرده است، گفت: گزارشی را در مورد تغییر اقلیم تهیه کرده و حدود سه ماه پیش برای مقامات کشور ارسال کردیم و خوشبختانه همگی در جریان تغییرات کشور از لحاظ اقلیمی هستند و حساسیت‌هایی بین مقامات در این زمینه ایجاد شده است.
پرهیزکار در ادامه ضمن انتقاد شدید از طرح‌های انتقال آب در کشور، گفت: انتقال آب دریای خزر یا دریای عمان به کویر مرکزی از جمله پروژه‌هایی است که به منظور رساندن آب به این مناطق انجام می‌شود و تلاش می‌کنند محدودیت اقلیمی کویر مرکزی را در حوزه منابع آبی حل کنند که این کار بسیار اشتباه است چون باعث می‌شود مردم را به سمت کویر جمع کند. واضح است که نمی‌شود با آب منتقل شده آبادانی ایجاد کرد و قطعا این نوع توسعه، توسعه پایدار نخواهد بود و مطمئنا این نوع پروژه‌ها برای کشور مشکلاتی ایجاد خواهند کرد.
رییس سازمان هواشناسی در ادامه با اشاره به روز جهانی هواشناسی، گفت: سازمان هواشناسی جهانی هر سال شعاری را برای روز جهانی هواشناسی که در سوم فروردین ماه همزمان با سه مارچ است انتخاب می‌کند و سعی دارد کشورها را نسبت به موضوعات مختلف مربوط به تغییر اقلیم حساس کند. امسال شعار «آمادگی برای پدیده‌های جوی و هوشیاری در برابر اقلیم» انتخاب شده است.
وی ادامه داد: پیام این شعار آن است که نباید با تغییرات رخ داده در اقلیم جنگ کنیم چون اقلیم ماحصل انرژی‌های عظیم جوی است و امکان مقابله و مبارزه با آن وجود ندارد. هواشناسی جهانی تاکید دارد که به جای جنگ و درگیری با اقلیم، سازگاری با آن را پیشه کنیم. همچنین در برابر پدیده‌های جوی هوشیاری داشته باشیم تا از این ناحیه آسیب نبینیم.
پرهیزکار با بیان اینکه بحث تغییر اقلیم در کشور ما باعث خالی شدن روستاها از سکنه و شکل‌گیری مهاجرت شده است، گفت: خالی شدن روستاها، کاهش امنیت اجتماعی این مناطق و افزایش حاشیه‌نشینی و کاهش امنیت اجتماعی شهرها را به دنبال دارد. همچنین با حاشیه‌نشینی، شهرها بزرگ می‌شوند و در نتیجه یک پدیده هواشناسی به نام «جزیره گرمایی» شکل می‌گیرد که روی پدیده‌های جوی این منطقه مثل بارش و دما تاثیر می‌گذارد. وی ادامه داد: توصیه هواشناسی بر این است که سعی کنیم این مهاجرت‌ها شکل نگیرد و همین به معنای هوشیاری در برابر تغییر اقلیم است.
رییس سازمان هواشناسی در بخش دیگر نشست با اشاره به اینکه سازمان هواشناسی طی سال‌های گذشته از طرق مختلف مخاطبان خود را در جریان وضعیت جوی قرار داده است، گفت: پرتال سازمان هواشناسی، کانال تلگرامی، ربات تلگرامی، نسخه موبالی و صداوسیما و خبرگزاری‌ها از جمله ابزارهایی هستند که از طریق آنها پیش‌بینی‌های جوی در اختیار مردم قرار گرفته است.
وی با اشاره به اینکه در نتیجه توسعه اطلاع‌رسانی‌های هواشناسی تلفات انسانی ناشی از پدیده‌های جوی مخرب مثل سیل طی سال‌های گذشته کاهش پیدا کرده است، گفت: آمار ثبت شده در کنتور پرتال سازمان هواشناسی نشان می‌دهد که رویکرد هواشناسی طی پنج سال گذشته مثبت بوده است چون در سال 92 بالاترین آمار ثبت شده مراجعه به سایت هواشناسی 10 میلیون بوده و در سال 95 به حدود 100 میلیون رسیده است.
پرهیزکار تاکید کرد: البته این شرایط برای ما راضی‌کننده نیست و باید مسیر خود را برای اعتمادسازی بین مردم ادامه دهیم. افزون بر حوزه پیش‌بینی‌های هواشناسی، در حوزه تخصصی نیز فعالیت خود را در سال‌های گذشته آغاز کردیم که راه‌اندازی سامانه تهک (توسعه هواشناسی کاربردی) از جمله این امور است. این سامانه اطلاعات مربوط به حوزه‌های مختلف کشاورزی را در اختیار کاربران قرار می‌دهد که بعد از دو سال اجرا بیش از دو میلیون نفر به شکل مستقیم و غیرمستقیم از اطلاعات هواشناسی کشاورزی استفاده می‌کنند.
وی با بیان اینکه در حال حاضر توصیه‌های هواشناسی کشاورزی شامل دو لایه سطح ملی و استانی می‌شود، گفت: سعی داریم در سال 97 این خدمات را در حد شهرستان و روستا نیز توسعه دهیم که در صورت وقوع این اتفاق می‌توانیم ادعا کنیم 95 درصد مردم از این اطلاعات بهره‌مند هستند.
رییس سازمان هواشناسی با بیان اینکه به منظور توسعه هواشناسی کشاورزی نیاز به زیرساخت‌ها داریم، گفت: با پیگیری‌های متعدد موفق به انعقاد قرارداد با هواشناسی فرانسه شدیم. این قرارداد به مراحل نهایی رسیده و به زودی امضا خواهد شد و در سال 97 به اجرا می‌رسد. در حال حاضر در حال اخذ مجوزهای لازم برای این تفاهمنامه هستیم.
پرهیزکار گفت: در صورت انعقاد قرارداد با هواشناسی فرانسه، پیش‌بینی‌های ستاد و استان‌ها ارتقا پیدا خواهد کرد و در این شرایط می‌توانیم پیش‌بینی‌های دقیق برای مردم در حوزه هواشناسی کشاورزی حتی در لایه‌های شهرستان و روستا داشته باشیم. رقم قرارداد با فرانسه کمتر از چهار میلیون یورو است و به سه بخش هوانوردی، بلایای جوی و مدیریت بحران و تولید پیش‌بینی‌ها مرتبط است.
وی در پایان با بیان اینکه در مسیر توسعه مشکل عمده ما بحث اعتبارات است، گفت: خوشبختانه امسال اعتبارات عمرانی هواشناسی برخلاف بسیاری از دستگاه‌ها کاهش پیدا نکرد اما همچنان انتظار افزایش اعتبارات را داریم تا بتوانیم برنامه‌های خود را محقق کنیم. امیدواریم دولت دوازدهم در تامین اعتبارات هواشناسی توجه کافی داشته باشد.
انتهای پیام
