دیپلماسی در بروکسل؛ چه کسی قرار است امتیاز بدهد؟
با قرائت بیانیه پایانی نشست چهارجانبه ایران و وزرای خارجه سه کشور اروپایی در بروکسل نتایج در پایتخت ها بررسی می شود تا راهی برای گام مشترک پیدا شود.
به گزارش خبرآنلاین دور جدیدی از دیپلماسی شروع شده است. هدف، نجات برجام است. امریکا به آن پشت کرده است و حال کشورهای 4+1 به دنبال ایجاد شرایطی هستند که ایران به ماندن در برجام رضایت دهد. نشست وزرای خارجی سه کشور اروپایی همراه با خانم موگرینی هماهنگ کننده سیاست خارجی اروپایی با محمد جواد ظریف وزیر خارجه کشورمان دو شب پیش به پایان رسید.
به نظر می‌آید هیات‌های ایران و سه کشور اروپایی نتایج این مذاکرات را به پایتخت‌هایشان خواهند برد و برای ادامه مذاکرات در هفته‌های آینده تصمیم‌گیری خواهند کرد.
فضای پیش از این دیدار فضای ضد و نقیضی را نشان می داد. خبرنگاران و رسانه‌های مستقر در بروکسل و نیز خبرنگاران و رسانه‌هایی از کشورهای مختلف برای پوشش خبری و تصویری این نشست در محل مذاکرات حضور داشتند و سخنان طرفین را رصد می کردند که شاید بتوانند به نوع رویکرد اروپایی ها و همچنین برخی از جزئیات بسته پیشنهادی آنها به ایران با خبر شوند.
در عین حال فضای حاکم بر هیات‌های مذاکره‌کننده در هنگام ورود به محل نشست چندان صمیمی نبود بلکه هر یک از وزیران خارجه همزمان بر مواضع ملی و منطقه‌ای خود و حتی بین‌المللی تاکید داشتند.
محمدجواد ظریف در هنگام ورود به این مذاکرات در جمع خبرنگاران از فرصت محدود مذاکرات صحبت کرد و گفت: ما می‌خواهیم ببینیم در این چند هفته اراده سیاسی که از طرف اعضای باقی‌مانده در برجام برای حفظ آن مطرح شده است می‌تواند به اقدامات مشخص تبدیل شود یا خیر. ما فرآیندی فشرده را آغاز می‌کنیم که برای آن زمان زیادی نداریم.
ظریف همچنین اشاره کرد: داریم روندی را آغاز می‌کنیم. روندی که باید بسیار فشرده باشد. وقت زیادی نداریم. باید در چارچوب زمانی‌ای که رئیس‌جمهور روحانی تعیین کرد، که چند هفته است، به نوعی از تضمین برسیم که این منافع می‌تواند برای ایران تضمین شوند. می‌خواهیم ببینیم که آیا اراده سیاسی‌ای که از سوی دیگر اعضای برجام ابراز شده می‌تواند به اقدامات مشخصی تبدیل شود یا نه.
بوریس جانسون وزیر خارجه انگلیس پیش از این مذاکرات اظهار داشت: تمام تلاشمان این است که از کسب و کار قانونی شرکتها و موسسات انگلیسی و دیگر کشورهای اروپایی در ایران در چارچوب برجام حمایت کنیم. وی در عین حال اظهار کرد که باید نسبت به تهدیدها و نگرانی‌هایی که تحریمهای جدید آمریکا ایجاد می‌کند، واقع‌بین باشیم.
همچنین موگرینی بر حفظ امنیت در راستای منع اشاعه هسته‌ای تاکید کرد و گفت: من نمی‌توانم درباره ارائه تضمین صحبت کنم بلکه ما درباره گام‌ها و اقداماتی گفت‌وگو می‌کنیم که یک تلاش هماهنگ برای اجرای کامل توافق باشد.
نشست خوب و مفید
اما ظریف پس از پایان نشست یک ساعت و نیمه با وزیران خارجه ۳ کشور اروپایی این نشست را خوب و مفید توصیف کرد و گفت که اروپایی‌ها متعهد شده‌اند تلاش خود را برای اجرای مفاد توافق‌های نشست امشب به کار گیرند. همه طرف‌های اروپایی تاکید کردند و متعهدند شدند که کارها و اقدامات توافق‌شده را انجام دهند.
وزیر امور خارجه کشورمان همچنین گفت: کمیسیون مشترک برجام به درخواست ایران هفته آینده تشکیل می‌شود که در سطح مدیران وزارت خارجه ۱+۴ است. همچنین جلسه وزیران خارجه ۱+۴ به همراه خانم موگرینی نیز پیش‌بینی شده است که در زمان مناسب تشکیل می‌شود.
پس از این جلسه خانم موگرینی بیانیه پایانی را قرائت کرد. موگرینی با ابراز تاسف از خروج امریکا از برجام گفت ما تعهد خود را به برجام اعلام کردیم چون برجام دستاورد دیپلماتیک مهم بود.
همچنین موگرینی با اذعان به اینکه برداشتن تحریم ها قسمت مهمی از توافق هسته ای ایران بوده بنابراین ما در همه سطوح رایزنی را ادامه خواهیم داد.
پس از خروج امریکا از برجام و مطرح شدن موضوع گفت و گو های ایران و اروپا، موضوعاتی بود که اروپا باید در رابطه با آن، بتواند ایران را به ماندن در برجام راضی کند. فروش نفت و مسائل مرتبط با آن از محورهای کلیدی است. در این باره موگرینی اذعان داشت فروش نفت و گاز ایران از طریق تبادل بانکی، حمل و نقل دریایی و زمینی و بیمه و بانک از جمله مسائلی است که ایران باید از ان منتفع باشد. با حسن نیت و جو سازنده درباره برجام اقدام خواهیم کرد.
هماهنگ کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا همچنین گفت ما درباره ضمیمه یا اصلاح برجام صحبت نمیکنیم و قرار نیست چیزی به برجام اضافه شود چون همه چیز در برجام نوشته شده است.
چه کسی قرار است امتیاز بدهد؟
در حالی که در خبری از سوی یک رسانه خارجی، از زبان معاون وزیر خارجه روسیه گفته شده بود اگر ایران امتیاز ندهد به نتیجه نمی‌رسیم، این مسئله مطرح شده که کدام طرف باید امتیاز بدهد؟ البته این خبر از سوی ریابکوف تکذیب شد ولی می توانست فضای رسانه ای را تحت تاثیر قرار دهد و این سوال را ایجاد کند که آیا روسیه این بار نقش پلیس بد را بازی می کنند؟
مسئله در حال حاضر از وضوح خاصی برخوردار است. در حالی که ایران به تعهدات خود پایبند بوده است، ایالات متحده در یک حرکت یک طرفه از برجام خارج شده است. حال این حق برای ایران وجود دارد که از این توافق خارج شود. اما از آنجایی که اروپایی ها علاقه زیادی به حفظ برجام دارند، ایران تصمیم گرفته با طرف اروپایی مذاکره کند تا این مسئله را بررسی کند که آیا اروپا می تواند منافعی را که باید در برجام از آن منتفع شود، تامین کند؟
اما مسئله وقتی پیچیده می شود که این سوال مطرح می شود که توانایی اروپایی ها برای تامین حداکثری منافع برجامی ایران تا چه حد است؟ در حالی که طی 90 و 180 روز آینده تحریمهای امریکا وضع می شود، اروپا چه تدابیری برای صدمه ندیدن شرکتهای خود از این تحریمها می تواند بیندیشد؟ آیا اروپا می تواند معافیتهای تحریمی را از امریکا برای شرکتهای فعال خود در ایران بگیرد؟ اگر نه، آیا اروپا حاضر است هزینه جریمه های این شرکتها را بخاطر تحریم ایالات متحده پرداخت کند تا این شرکتها به همکاری خود با ایران ادامه دهند؟
در این میان ایران دو مسیر را در کنار هم دنبال می کند. اولی مسیری است که ظریف در روزهای اخیر در آن گام برداشته و با اعضای باقی مانده در برجام به گفت و گو نشسته است. دومی مسیری است که در متن برجام به آن اشاره شده است. هر طرف از اعضای برجام که نسبت به عدم اجرای تعهدات یکی از طرفین اعتراض داشته باشد، می تواند درخوست تشکیل جلسه کمیسیون برجام را بدهد. حال با خروج امریکا از برجام، ایران طی نامه ای درخواست این جلسه را داده است تا به شکل رسمی، متن اعتراض خود را در این جلسه ارائه دهد.
پیشبرد همزمان این دو مسیر نشان می‌دهد در حالی که ایران تمایل دارد با گفت و گو و تعامل موضوع را پیش ببرد و از برنامه اروپایی ها برای تضمین ادامه برجام باخبر شود، از طرفی اما با جدیت، به خروج یک طرفه امریکا اعتراض می کند و در صورت نرسیدن به نتیجه لازم اقدامات متقابل خود را بررسی خواهد کرد.
انتهای پیام
