جایگاه حاکمیت و برجام

«رضا صادقیان»، عضو بخش تحلیلی انصاف نیوز، در یادداشتی درباره‌ی ارتباط توافقات بین‌المللی چون برجام با نهاد دولت و حاکمیت، نوشت:

مساله‌ی برجام و یا هر کدام از توافق‌ها و معاهده‌های بین‌المللی که طی سالیان گذشته میان کشور ایران و سایر کشورهای خارجی منعقد شده، ارتباطی به دولت‌های وقت ندارد، بلکه چنین مسایلی به عنوان تصمیم کلان و خروجی رفتار حاکمیت است.

معنای مفهوم حاکمیت در دانش سیاسی، به دولت و اشخاص مربوط نمی‌شود، بلکه نشانه‌ی‌ روشن قدرت کلان است، قدرتی که فراتر از سیاست‌های داخلی دولت‌ها تعبیر می‌گردد. تصمیمی که در آن دولت‌ها نقش دارند،‌ ولی نقش آنان به عنوان حاکمیت تعریف نمی‌شود. اشخاص نیز با تمام نفوذی که در ساختار قدرت دارند، تنها بخشی از حاکمیت معنا پیدا می‌کنند، به عبارتی جایگاه حاکمیت به عنوان مفهوم فربه صرفا به شخصیت‌های سیاسی، نهادهای دولتی و ساختارهای متفاوت نظام باز نمی‌گردد. تصمیم درباره‌ی برجام و سایر معاهده‌هایی که به امنیت ملی، سیاست خارجی و واکنش‌های رسمی بازمی‌گردد، تنها در گرو سیاست‌های حاکمیتی تعریف و فهم می‌شود، دخیل کردن شخصیت‌های سیاسی شاغل در دولت و یا بخش‌های خاص از دولت بیش از هر موضوعی به اختلاف دیدگاه‌ها و علایق مختلف در اداره‌ی کشور میان جریان‌های سیاسی باز می‌گردد، به عبارتی روشن‌تر هر دو طرف بحث به روشنی می‌دانند موضوعاتی مانند برجام، ماندن و یا خروج از آن به تصمیم حاکمیت ارتباط مستقیم دارد و نه سیاست‌های دولت!

از نخستین روزهایی که گفتگو و نشست‌های چندجانبه حول محور برجام شکل گرفت، عده‌ای به دلیل مخالفت با دولت وقت تلاش کردند تصمیم اتخاذ شده درباره‌ی برجام را وصله‌ای بدانند که دولتی‌ها به تن ما دوخته‌اند، از همین‌رو با آگاهی کامل پرچم مخالفت با دولت را بر دوش گرفتند، آنان نیز خوب می‌دانند واکنش‌ها و سخنان شخصیت‌های اجرایی در مساله‌ی مهمی چون برجام بدون در نظر داشتن قدرت و جایگاه حاکمیت از اعتباری برخوردار نیست، با این حال برای حمله به دولت و به چالش کشیدن سایر سیاست‌های دولت، بیش از هر مساله به تفاهم‌نامه‌ی برجام حمله کردند.

کسانی که دولت فعلی را مقصر اول و آخر امضای برجام می‌دانند، همچنین خروج آمریکا از برجام را تنها به دولت وصل می‌کنند،‌ همانگونه که مقصر صدها هزار خسارت دیگر در حوزه سیاست خارجی را به دولت می‌چسبانند،‌ خواسته و ناخواسته جایگاه حاکمیت را در معادلات بین‌المللی نادیده می‌‌گیرند. شاید به کار بردن چنین حربه‌ای برای مدت زمانی کوتاه بهانه‌ای خوب و کارآمد برای کوبیدن دولت و دولتی‌ها باشد، ولی نمی‌توان تصمیمی کلان و توافق‌نامه‌ای چند جانبه را تنها به فربه‌ترین قدرت اجرایی در داخل کشور وصل کرد و به عواقب آن در آینده دقت نداشت.

انتهای پیام