ایران، آمریکا و عربستان در انتظار حرکت بعدی «مرد پیش‌بینی‌ناپذیر» عراق
ست جی فرانتزمن در نشنال اینترست درباره‌ی نقش ایران، آمریکا و عربستان در دوران پس از انتخابات عراق نوشت: در سال ۲۰۰۵ م. برای نخستین بار نام مقتدی صدر به عنوان «Ready or Not» در جلد مجله تایم منتشر شد که این تصویر برای پیش بینی انتخابات مجلس ملی ۳۰ ژانویه ۲۰۰۵ عراق مطرح شده بود. پس از تهاجم آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳، مقتی صدر به مشهورترین شخصیت تبدیل شد. اکنون وی پس از کسب بیشترین میزان رای در انتخابات پارلمانی ۱۲ می‌عراق، در تشکیل دولت جدید عراق نقش تعیین کننده‌ای دارد.
به گزارش «انتخاب»، در ادامه این یادداشت آمده است: مقتی صدر در سال ۱۹۷۳ در شهر مذهبی نجف در یک خانواده روحانی پرنفوذ شیعه متولد شده است. در دوران حکومت صدام حسین چندین تن از اعضای خانواده وی از جمله پدرش به قتل رسیدند. گروه صدر در ۱۸ می‌میزبان سفرای ترکیه، اردن، عربستان، سوریه و کویت بوده است و مقامات ایران در این نشست حضور نداشتند.
نویسنده بر این تاکید می‌کند که ایران درصدد است تا بین گروه‌های غیرصدر ائتلافی را تشکیل دهد. در گذشته مقتی صدر به عنوان پیشگام شیعیان در مقابل آمریکا دیده می‌شد، ولی اکنون وی به یک مخالف نفوذ ایران در عراق پساداعش تبدیل شده است. وی همچنین در نزدیکی به عربستان سعودی در جولای ۲۰۱۷ در سفر به ریاض با محمد بن سلمان دیدار کرد.
سابقه و ریشه تاریخی گروه صدر به سال ۲۰۰۴ بر می‌گردد که مقتی صدر یک روحانی جوان رهبری گروه جیش المهدی را برعهده داشت. در اواخر ماه مارس مقامات آمریکا انتشار روزنامه الحیات را به این دلیل که حامی صدر هستند ممنوع اعلام کرد. آمریکا در طی این سال حملاتی را علیه جیش المهدی انجام دادند؛ ولی گروه صدر توانست از شورش آوریل ۲۰۰۴ برای کنترل شهرک صدر استفاده کند. آن‌ها تا سال ۲۰۰۸ بخش عمده‌ای از این منطقه را تحت کنترل خود داشتند. آمریکایی ها، جیش المهدی را به عنوان گروه مخرب در تحولات عراق توصیف میکردند. بر این تاکید داشتند که آن‌ها از ارعاب و خشونت برای دستیابی به اهداف سیاسی خود استفاده می‌کنند. مقامات آمریکایی در گزارش هایی اشاره داشتند که گروه صدر و حزب الدعوه تحت حمایت مالی ایران بودند.
گروه صدر برای نمایش قدرت و نفوذ رو به رشد خود در عراق در فوریه ۲۰۰۶ قبل از سوریه به تهران و ریاض سفر کردند. مقتی صدر در دیدار با بشار اسد تاکید کرد در صورت حمله کشور‌های غربی؛ نیروهای نظامی جیش المهدی از سوریه حمایت می‌کنند. علاوه بر این برای دیدار با رهبران قبایل اهل سنت به رقه رفت و همچنین با افراط گرایان سنی که از رقه به عنوان کریدوری برای ورود به عراق استفاده میکردند دیدار داشت. در آن زمان شبه نظامیان شیعه به طور گسترده درگیر مناقشات فرقه‌ای با گروه القاعده بودند.
اعضای سازمان بدر به شدت از اقدامات گروه صدر انتقاد میکردند. (هادی العامری رهبر سازمان بدر توانست در قالب ائتلاف فتح با کسب ۴۷ رای به جایگاه دوم در انتخابات پارلمانی ۲۰۱۸ دست پیدا کند) در سال ۲۰۰۷ گروه صدر عملیات شبه نظامیان خود را به مدت شش ماه تعلیق کرد و در اوایل سال ۲۰۰۸ یکی از مقامات ارشد آن به نام جواد الحسناوی به آمریکایی‌ها نزدیک شد و در اظهاراتی عجیب گفت که ایران نه ایالات متحده آمریکا بزرگترین دشمن عراق است. وی اقدام ایران مبنی بر حضور در کربلا را تقبیح و بر این تاکید کرد که تسخیر عراق بخشی از طرح قدیمی ایران است. صدری‌ها بر این عقیده هستند که عناصر خاصی در سازمان بدر و دفتر خانواده حکیم با ایران همکاری می‌کنند.
عمار الحکیم رئیس شورای عالی اسلامی عراق، رهبر حزب سیاسی است که توانست در انتخابات ۱۲ می‌حدود ۲۰ کرسی از آرا را در پارلمان به خود اختصاص دهد. وی در طی دوران حکومت صدام درسال ۱۹۷۹ به ایران سفر کرد و همراه با هادی العامری تحت نفوذ ایران قرار گرفتند. صدر تقریبا برای مدت دو سال پس از تصمیمش در تعلیق فعالیت شبه نظامیان جیش المهدی از سیاست کناره گیری کرد. اما حامیان وی به شدت برای کسب رای تلاش کردند و نیویورک تایمز در گزارشی به نظم بی سابقه گروه صدر اشاره کرد. وی در ژانویه سال ۲۰۱۱ در هنگام بازگشت به نجف مورد استقبال هوادارانش قرار گرفت و به نویسنده الجزیره گفت که برای رهبری عراق آمده است.
یکی از رویداد‌های مهم این دوره تصمیم اوباما درخروج سربازان آمریکایی از عراق تا دسامبر ۲۰۱۱ بود. در این دوره ایران و آمریکا هر دو خواهان نخست وزیری نوری مالکی بودند. گروه صدر برای حمایت از توافق با مالکی برای کسب نخست وزیری تحت فشار قرار گرفت و ظرف چند ماه بعد مالکی به گروه صدر خیانت کرد. در سال ۲۰۱۴ م. آندره پلبانی در مقاله‌ای گفت که گروه صدر به مهم‌ترین مخالف نوری مالکی تبدیل شد؛ و آن‌ها عموما نخست وزیر را به استبداد و فرقه گرایی متهم میکردند. مقتی صدر در فوریه ۲۰۱۴ اعلام کرد که سیاست را ترک می‌کند و هیچ حزبی نماینده او نخواهد بود. با این وجود ائتلاف الاحرار توانستند در انتخابات ۲۰۱۴، ۳۴ کرسی آرا پارلمان را به خود اختصاص دهند. وی در سال ۲۰۱۴ توانست احترام گسترده تمام جناح‌ها از جمله حکیم و سایر بازیگران دیگر که مخالف نوری مالکی، اسامه نجیفی و ایاد علاوی هستند را به دست آورد. علی رغم این که وی بار‌ها ادعا کرده بود که از سیاست خارج شده است، ولی وی از سیاست خارج نشده بود.
پس از تسخیر موصل و سایر شهر‌های سنی شین توسط گروه تروریستی داعش و قتل عام شیعیان در طول مسیر، مقتی صدر در یک سخنرانی در نجف در اواخر ماه ژوئن ۲۰۱۴ گفت: «شبه نظامیان صدر زمین را زیر پا‌های جهل و افراط گرایی به لرزه خواهند انداخت.» در این راستا ده‌ها هزار شبه نظامی مسلح بسیج شدند.
مقتدی صدر در طی جنگ با داعش نگرانی‌های خود را در مورد فساد در بغداد و قدرت فزاینده شبه نظامیان حشدالشعبی را بیان کرد. سپاه بدر به رهبری هادی العامری در طی جنگ با داعش توانست قدرت بیشتری را به دست آورد. گروه صدر همچنین با اعضای عصائب الاهل الحق یا شبه نظامیان خزعلی در مارس ۲۰۱۶ درگیر شدند. حامیان صدر با رهبری اعتراضات گسترده بغداد در آوریل ۲۰۱۶ توانستند بار دیگر به مرکز توجهات بازگردند.
قبل از انتخابات ۲۰۱۸، حامیان صدر به تلاش خود همانند گذشته ادامه دادند و در مناطق محلی نجف و دیگر استان‌های جنوب بغداد به فعالیت گسترده اقدام کردند. افراد محلی علی رغم غرور از پیروزی نسبت به داعش، هیچ ارتباطی با حیدرالعبادی نداشتند و نسبت به نوری مالکی هم تنفر داشتند. همین امر باعث شد که در این انتخابات شیعیان بیشتر به سمت گروه صدر و ائتلاف فتح روی بیاورند.
با این وجود ۱۴ سال پس از ورود سربازان جیش المهدی به خیابان‌های شهر صدر برای مقابله با آمریکا؛ بار دیگر به اوج قدرت خود در بغداد رسیده اند. این موضوع می‌تواند برای واشنگتن یک چالش بزرگ باشد، زیرا که وی یکی از منتقدان صریح نقش آمریکا در عراق است. وی از این که دونالد ترامپ اعلام کرده بود که قدس پایتخت اسرائیل است خواستار بسته شدن سفارت امریکا درعراق شد. با این حال وی هم مخالف نفوذ ایران در عراق است چیزی که با سیاست‌های دولت فعلی عراق مغایر است. وی همچنین به ریاض متحد کلیدی آمریکا نزدیک شده است. اما سوال اصلی این است که آیا وی درصدد کاهش نفوذ ایران و همکاری با مناطق خودمختار کرد در شمال (متحد اصلی آن‌ها در مبارزه با داعش) است؟
انتهای پیام
