سلام بر خبرنگار /معصومه ابتکار

خبرنگاری و روزنامه نگاری برایم حسی نوستالژیک دارد. از نوزده سالگی با فعالیت در روزنامه کیهان انگلیسی وارد این عرصه شدم و از سال 73 تاکنون هم مدیرمسئولی فصلنامه دو زبانه فرزانه که ویژه مطالعات و تحقیقات مسایل زنان هست را بر عهده دارم. بنابراین به نوعی خودم را از جامعه خبرنگاران می دانم و با دشواری ها و پیچیدگی های این حرفه و میزان از خودگذشتگی و فداکاری بچه های خبرنگار آشنا هستم. می دانم خبرنگار برای دسترسی به حقایق و نشر آگاهی تلاش می کند و در این مسیر با موانع و هزینه های فراوان مواجه می شود. این البته نشانگر اهمیت حرفه خبرنگاری در روزگار ماست. در همه جای دنیا خبرنگاران خط مقدم تنویر افکار عمومی هستند و نقش به سزایی در آگاه کردن مردم نسبت به حقایق، اصلاح نگاهها و رویکردها و ترویج فرهنگ صحیح دارند و از این زاویه دچار آسیب های فراوانی هم می شوند. 

بی تردید باید قدر این تلاش ها و زحمات را دانست و به ویژه دولت ها باید ساز و کارهای حمایتی برای به حداقل رساندن آسیب ها و سهولت فعالیت های خبرنگاری را فراهم کنند. متاسفانه طیفی که مدت مدیدی در سال های اخیر بر سر کار بود، حرفه خبرنگاری را در کادری امنیتی و نشر آگاهی و اطلاعات را نیز امری امنیتی تلقی کرد؛ چنانچه اخبار هر حوزه حتی حوزه ای مثل محیط زیست که غیرسیاسی بوده و باید در چارچوب کارشناسی دیده شود به تدریج امنیتی شد، از خبرنگاران این حوزه شکایت های متعددی صورت گرفت و عده ای سعی در ساکت کردن صداهای منتقد و تلاش خبرنگارانی کردند که جز اصلاح امور، افشای بی قانونی ها، فرار از مسئولیت صاحب منصبان و تامین امنیت و ثبات جامعه دغدغه ای نداشتند. 

این روند، مورد اعتراض بسیار قرار گرفت و در نهایت با انتخابات 24 خرداد 92 مردم خط بطلانی بر روندهای دولت نهم و دهم کشیدند. دولت یازدهم به صراحت از آن شیوه ها اعلام برائت کرد و خواستار ایجاد فضایی سالم برای نقد، طرح مشکلات، جلوگیری از رانت و فساد، خویشاوندسالاری و سوءاستفاده شد؛ فضایی که در آن خبرنگاران نقش مهم و برجسته ای دارند. در واقع مفاسدی از این دست موضوعاتی نیازمند به مقابله ای همیشگی هستند و خبرنگاران و رسانه ها تأثیر قابل توجهی در این زمینه دارند. 

خوشبختانه نحوه تعامل دولت با خبرنگاران از برخوردهای سلبی و ایجاد محدودیت، به سوی استقبال از منتقدین و ایجاد فضای سالم به منظور طرح دیدگاهها و انتقادات و نشر آگاهی در حوزه های مختلف گرایش یافته است. در این میان البته نگاه تخصصی و دقیق خبرنگاران بسیار اهمیت دارد. خبرنگار موفق می بایست دقت کاری خود را بالا ببرد و خبر صحیح را از شایعات، اخبار نادرست و غیردقیق تفکیک کند. همچنین اخبار را با داده های علمی و اطلاعات کارشناسی منطبق کند و اجازه ندهد کارش به وسیله شایعات و اخبار نادرست آسیب ببیند. در واقع دقت و صحت می بایست مبنای کار قرار گیرد و اینجاست که تخصص در حیطه کاری اهمیت خود را نشان می دهد. به عنوان مثال در عرصه محیط زیست، خبرنگار مسلط بر این حوزه می داند که کار تا چه حد تخصصی و علمی بوده و یک خبر غیردقیق چگونه می تواند به کارش لطمه زند. از این جهت دستگاهها نیز باید تلاش کنند تا خبرنگاران تخصص لازم را پیدا کرده و آنها را در کسب اطلاعات یاری رسانند. همچنین مشکلات خبرنگاران مانند مسایل صنفی آنها باید مد نظر دولت قرار گیرد.

سازمان حفاظت محیط زیست در 11 ماه اخیر تلاش کرده تا با رسانه ها همکاری و تعامل خوبی داشته باشد و رسانه ها نیز سازمان را در انجام وظیفه یاری کرده اند. خبرنگاران و حتی شهروند خبرنگاران از راههای مختلف از جمله شبکه های مجازی، خبرهایی از وضعیت محیط زیست را به اطلاع رسانده اند که در بسیار مواقع مبنای پیگیری های سازمان قرار گرفته است. قرار دادن اهم برنامه های روزانه ام بر روی پرتال سازمان حفاظت محیط زیست نیز قدمی برای شفاف سازی و امکان رصد اقدامات صورت گرفته از سوی مردم و رسانه ها بوده است. 

به مناسبت روز خبرنگار ضمن تبریک به همه تلاشگران عرصه رسانه، خبرنگاران و شهروندان عزیز، دعا می کنم تا آستانه تحمل مسئولین در مقابل انتقادات افزایش یابد و راه خودرایی و نشنیدن صدای مردم بسته شود؛ همچنان که آرزو دارم مسیر نقد و اصلاح در فضای رسانه ای مورد احترام و اهتمام قرار گیرد. 

سلام و درود بر خبرنگاران.