«امکان هر معامله‌ای بین ترامپ و پوتین وجود دارد»

در این باره دکتر سیدرضا میرطاهر، کارشناس ارشد روابط بین الملل و مسائل راهبردی با خبرآنلاین گفتگو کرده است که از نظر می گذرانید:

دیدار پوتین رئیس جمهور روسیه و ترامپ رئیس جمهور امریکا قرار است در پایتخت فنلاند در 16 ژوئیه صورت بگیرد ارزیابی شما از این دیدار چیست؟

این دیدار از چند نظر مهم است؛

اول اینکه دیدار دو جانبه در اوج اختلافات تنش های بین امریکا و  شرکای اروپایی، صورت می گیرد.  این مساله تا حدی نگرانی اروپایی ها را برانگیخته است چرا که آنها به خوبی از رفتار و رویکرد ترامپ آگاه هستند و می دانند که ترامپ معامله گر است و به دنبال کسب منافع است تا حدی که اصول اخلافی و هم پیمانی را مدنظر قرار نمی دهد. این رویکرد باعث می شود امکان معامله نظامی و امنیتی و چه بسا مسائل دیگر، بین ترامپ و پوتین به وجود بیاید.دوم اینکه ترامپ اساسا دیدگاه مثبتی به روسیه دارد. بارها به این مساله اشاره کرده است، قبل از روی کار امدن هم تصریح کرده بود که درصدد بهبود روابط قابل توجه بین مسکو و واشنگتن است.  از زمانی که وارد کاخ سفید شد بزرگترین اتهامی که متوجه او است حمایت آشکار و پنهان روسها از ترامپ است.

این مساله ترامپ را به شخص مورد تردید در ساختار حکومتی آمریکا تبدیل کرده است. اخیرا شاهد این بودیم که سنا گزارش جامع اطلاعاتی را در مورد دخالت روسیه در انتخابات ریاست جمهوری نوامبر 2016 و نقش مستقیم پوتین، مورد تایید قرار داد.
این یک نوع امتیاز منفی تلقی می شود از این نظر که همواره این اتهام از ابتدای ورودش به کاخ سفید وجود داشته است که روسها به نحوی بر روی کار امدن وی موثر بودند و به نحوی این مهم را به عنوان یک عامل خارجی قلمداد می کنند.

مساله حمایت ترامپ از بهبود روابط با روسیه همواره از مسائلی بوده است که از زمان ورود کاخ سفید بین کنگره امریکا محل اختلاف بوده است. البته ظرف دو سال گذشته که ترامپ ریاست کاخ سفید را عهده دار است، ناچار بود که در بسیاری از موارد رویکرد و اقدامات ساختار رسمی در امریکا در مورد روسیه اعمال کند.

طبیعتا این مساله به معنای ادامه تحریم ها علیه مسکو و تاثیر آن در سوریه و به طور کلی اتخاذ مواضع سخت علیه روسیه بوده است. اما روسها به خوبی اگاه هستند که رویکرد شخصی ترامپ این طور نیست. آنها امید دارند که با ترامپ درباره مسائل مختلف کنار بیایند.

مساله سوم این است که دیدار ترامپ و پوتین در شرایطی صورت می گیرد که رئیس جمهوری آمریکا به دلیل اتخاذ مواضع یکجانبه‌گرایانه به شدت در سطح جهانی در انزوا قرار دارد. به نحوی که در جهان به ترامپ، عنوان ترامپ تنها اطلاق می شود.

این دیدار جدای از همه مسائلی که مطرح شد یکی از جنبه های ان این است که ترامپ وانمود می کند که در سطح جهان منزوی نیست و شخصی مثل پوتین به دنبال دیدار با او است.

واقعیت این است که به طور کلی ایالات متحده، خصوصا مواضع ترامپ به دلیل جنگ تجاری که با شرکا و رقبای اقتصادی به راه انداخته است، در کنار آن خروچ از توافق نامه های مهم جهان باعث شده است که تبدیل به مقامی مطرود در میان بلوک غرب تبدیل شود. از این لحاظ تلاش وی برای دیدار با پوتین را می توان به منزله تلاش برای خروج از انزوا تلقی کرد.

نتیجه این دیدار را چگونه پیش بینی می کنید… به نظر شما ممکن است در رابطه با چه مسائلی گفتگو شود و به توافق برسند؟

مسائل مختلفی که در این دیدار قرار است مورد بحث قرار بگیرد؛ مهم است. از جمله اختلافات تجاری بین آمریکا و سایر کشورهای جهان، مساله برجام، وضعیت نیروهای امریکایی در سوریه، درخواست های رژیم صهیونیستی درباره ایران و خروج نیروهای ایرانی از سوریه، بحران اوکراین، وضعیت ناتو در شرق اروپا، تقابل اروپا و روسیه، مسائلی است که برخی احتمال می دهند ممکن است توافقات مهمی حول محور این موضوعات بین پوتین و ترامپ در این زمینه صورت بگیرد.

برخی توافق ها و مواضع مشترک در برخی زمینه ها اتخاذ شده است اما شکاف بین امریکا و روسیه در دوران اخیر آنچنان افزایش پیدا کرده است که بحث حل اختلافات و کاهش این شکاف ها محتاج مدت زمان طولانی خواهد بود و به طور کلی شکاف ها و اختلافات بین امریکا و روسیه ناشی از سو ظن نسبت به اقدامات و مواضع دو طرف است و این مساله ای نیست که با یک دیدار قابل حل باشد.

در هر حال انتظار نتایج ملموسی را از این دیدار ندارم جز اینکه ممکن است توافقاتی درباره سوریه و امثال اینها صورت بگیرد.

قرار است ترامپ در سفر به بروکسل و شرکت در اجلاس ناتو با سران این سازمان دیدار کند. سیاستمداران داخلی خصوصا دموکرات ها بسیار نگران این دیدار هستند، چرا که ترامپ گفته است بودجه آمریکا را از ناتو قطع خواهد کرد. ارزیابی شما چیست…
یکی از مهمترین نگرانی اروپایی ها این است که با توجه به انتقادات شدیدی که ترامپ از ناتو و عضویت در این سازمان مطرح کرده است او درصدد خروج امریکا از پیمان نظامی غربی بر بیاید و به این ترتیب ناتو دچار فروپاشی شود. این نگرانی مختص اروپا نیست، در داخل آمریکا نیز به وجود آمده است،  اخیرا دموکرات ها به این مساله تاسی کردند و از اقدامات احتمالی ترامپ در این زمینه هشدار داده اند.

دقیقا مشکل اصلی ترامپ با ناتو در چیست؟

ترامپ معتقد است که اروپایی ها در این مدت نه فقط از لحاظ مالی از آمریکا منتفع شده اند، حتی باعث شده است که تراز تجاری 151 میلیارد دلار به نفع اروپا باشد. ترامپ این نکته را هم تصریح کرده است که اروپایی ها از مالیات مالیت دهندگان امریکایی امنیت خودشان را تامین می کنند. بدون اینکه سهم مناسبی در ناتو پرداخت کنند و  در این سازمان نظامی مشارکت مناسب داشته باشند.

همچنین ترامپ بارها به این مساله تاکید کرده است که سران کشورهای عضو ناتو بایستی مساله تخصیص دو در درصد از تولید ناخالص داخلی خود به مخارج نظامی را رعایت کنند در حالی که سران ناتو این کار را نمی کنند.

رئیس جمهور ایالات متحده به سران بیش از ده کشور ناتو نامه نوشت و به آنها اولتیماتوم داد. بنابراین یکی از مسائل و دغدغه هایی که نشست سران ناتو در بروکسل در روزهای چهارشنبه و 5 شنبه در 20 و 21 تیر، داشتند همین  مساله بود و انتظار می رفت که به پرتنش ترین نشست سران ناتو تبدیل شود.

با توجه به اینکه ترامپ تا کنون به وعده هایش عمل کرده است؛ چقدر محتمل است که بودجه دریافتی ناتو از آمریکا را به طور کامل قطع کند؟ و اگر این اتفاق بیفتد چه تبعاتی در پی خواهد داشت؟

یکی از خصوصیات ترامپ، چه در قبال منتقدین چه حامیان، این است که تقریبا به تمام شعار ها و عده هایی که در مبارزات انتخاباتی مطرح کرده بود عمل کرده است.

این مسئله باعث تشدید نگرانی ها درباره موضع گیری او در قبال ناتو خواهد شد. ترامپ در دوره مبارزات انتخاباتی بارها ناتو را به مثابه یک سازمان منسوخ و کهنه اعلام کرده بود. این مساله را بارها در اوائل دوران روی کار امدن تکرار کرد.

اما بعد از تعاملاتی که در ناتو داشت در آوریل 2017 اعلام کرد موضع خود را تغییر داده و حامی بقای ناتو است. به رغم تغییر موضع ترامپ، او منتقد بسیار شدید وضعیت کنونی ناتو است. ترامپ خواهان این است که اعضای ناتو، یک تغییر اساسی در رویکردها و اقدامات و تدابیر دفاعی خود صورت بدهند.

مسلما این مساله مورد دلخواه کشورهای ناتو نیست. البته، دبیر کل ناتو چند روز پیش اعلام کرد کشورهای اروپایی ناتو به علاوه کانادا حاضر هستند مبلغ 266 میلیارد دلار به بودجه نظامی خود و ناتو اضافه کنند. به رغم وعده هایی که کشورهای اروپایی ناتو از جمله المان به عنوان بزرگترین و مهمترین کشور اروپا در این زمینه داده است، تحقق این رقم به نظرم خیلی دور از دسترس است. اینکه واقعا آنها به وعده خود عمل کنند، شک و تردید بسیار وجود دارد؛ و  ترامپ از این مساله اگاه است، واقف است که آنها این مبلغ را نمی پردازند، به این دلیل ممکن است برای تحت فشار قرار دادن اعضای اروپایی ناتو، حتی سناریو ها و تهدیدهایی مانند خروج امریکا از ناتو و فروپاشی یا انحلال ناتو را نیز مطرح کند.

اگر تنش بین آمریکا و ناتو بالا بگیرد، با توجه به خروج آمریکا از برجام و اینکه ایالات متحده دیگر از امنیت اروپا دفاع نمی کند، به نظر شما ایران چه طور از این وضع می تواند به نفع خود استفاده کند؟

مشخصا یکی از مهمترین فرصت ها برای ایران استفاده بهینه از شکاف و اختلاف قابل توجهی است که اکنون بین امریکای ترامپ و بقیه جهان در حال وقوع و رخداد است  و این شکاف بیشتر می شود.  قبلا هم گفتم این مساله منجر به افزایش انزوای امریکا و ترامپ در سطح جهانی شده است. با توجه به پافشاری ترامپ به مواضع و اقداماتش به ویژه در عرصه جنگ تجاری، این انتظار وجود دارد که اختلاف بین دو سوی اقیانوس اطلس و همچنین اختلافات بین امریکا و شرکای تجاری، مانند چین افزایش پیدا کند. ضمن اینکه دو همسایه جنوبی و شمالی امریکا، مکزیک و کانادا هم دچار اختلاف نظر شدید با آمریکا هستند، در مجموع می توان گفت که ترامپ یک نوع کمپین جهانی علیه خود به راه انداخته است.

همین مساله باعث می شود که قدرت مانور ایران در عرصه بین الملی به شدت افزایش پیدا کند و اگر تدابیر درست و سنجیده ای در این زمینه اتخاذ شود می توانیم از موقعیت کنونی برای کاهش تاثیرات منفی و اجرای مجدد تحریم های هسته ای علیه ایران از جانب امریکا استفاده کنیم.

انتهای پیام