نقدی بر نظر منتقدان #فرزندت_کجاست؟

مسعود سلطانی، روزنامه نگار، در یادداشتی برای انصاف نیوز درباره‌ی چالش «فرزندت کجاست» نوشت:

برخلاف سنگ که دیر گرم می‌شود و دیر سرد، مردم ما زودجوش می‌آورند و زود فراموش می‌کنند. ماجرای اسیدپاش‌های اصفهانی آخرش چه شد؟ دختران مدرسه‌ی شین‌آباد کارشان به کجا کشید؟ سعید مرتضوی الان کجاست؟ دزدان مجسمه‌های تهران چطور، دستگیر شدند؟!

اگر قرار به جستجو و نوشتن باشد، لیست بلند بالایی از تیتر‌های یک روزنامه‌ها و پرونده‌های جنجالی می‌توان تهیه کرد. پرونده‌هایی که بی‌نتیجه مانده‌اند و دیگر کسی پیگیرشان نیست. جالب اینجاست که در زمان وقوع این حوادث کمتر کسی را می‌شد پیدا کرد که درباره‌ی این مسائل اظهارنظر نکند. اما حالا چطور؟ فراموش شده‌اند و موضوعات دیگری مُد شده‌ است!

فیسبوک، توئیتر، اینستاگرام و تلگرام و سایت‌های خبری را نگاه کنید. هرچند روز یک‌بار با موضوعی خاص پُر و خالی می‌شوند. یک‌هفته‌ای می‌شود که #فرزندت_کجاست؟ این فضاها را پرکرده است. تقریباً یک هفته از زمانی که این هشتگ داغ شده می‌گذرد و هرروز یک اظهارنظر، افشاگری یا خود اظهاری این موضوع را برای رسانه‌ها تازه نگاه می‌دارد.

پاسخ اکثر مسوولان به #فرزندت_کجاست؟ هم تا الان تقریباً مشابه بوده است. خانه‌دار، مشغول تحصیل، شاغل در شرکت خصوصی ازجمله مواردی است که بیشتر به چشم می‌آید. البته یک مورد چوپان هم داشتیم که آن را خطای سیستم یا داده در نظر گرفته و وارد تحلیل نمی‌کنیم.

خارج از عرف است؟

در همین رابطه مسعود پزشکیان نایب رییس مجلس شورای اسلامی در صفحه‌ی اینستاگرام خود در رابطه با زندگی شخصی و فرزندانش توضیحاتی ارائه کرد. او که هفته‌ی گذشته در مجلس شورای اسلامی به خاطر دفاع از علی ربیعی توسط یکی از نمایندگان متهم به رانت‌خواری شده بود نوشت: «من چهار فرزند داشتم که یکی از آن‌ها فوت کرده است و سه فرزند دیگر دارم. همچنین سه نوه دارم که به زودی چهار نوه می‌شوند. یکی از فرزندانم مدرک PHD فیزیک خود را با معدل بالای هفده از دانشگاه شریف اخذ کرده و اکنون عضو هیات علمی دانشگاه سهند است. یکی دیگر از فرزندانم در حال گذراندن پایان‌نامه در مقطع PHD در رشته برق کنترل است که بورسیه خارج بود، ولی اکنون در ایران است. دخترم نیز مدرک کارشناسی ارشد شیمی خود را از دانشگاه شریف اخذ کرده و کارمند جم است که این همه داد و بیداد کردند؟! دخترم حدود شش سال پیش کارمند جم شده و حدود چهارمیلیون تومان حقوق دریافت می‌کند. ایشان نه رئیس است و نه عضو هیأت مدیره، آیا این شغل دختر من خارج از عرف است؟».

محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه هم روز یکشنبه 21 مرداد در پاسخ به سوال این کمپین نوشت: «پسرم لیسانس برق و فوق لیسانس مدیریت بازار دارد و با همسر و دخترش در تهران زندگی می‌کنند و استخدام هیچ جایی نیست و در حوزه مدیریت بازار، کار مشاوره‌ای انجام می‌دهد. دخترم طراح داخلی است و با همسر و دخترش در تهران زندگی می‌کنند و بیشتر به تربیت فرزندش مشغول است و برخی اوقات طراحی داخلی برای دوستان و اقوام انجام می‌دهد. دامادم فوق لیسانس مدیریت دارد و مدیر یک شرکت خصوصی است. عروسم دکترای نانوتکنولوژی دارد و بیشتر به تربیت فرزندش مشغول است و به طور پاره وقت در دانشگاه فعالیت دارد. خدا را شاکرم که فرزندانم به‌دنبال خاتمه ماموریت من در سازمان ملل متحد، تحصیلاتشان را فورا به اتمام رسانده و بیش از شش سال است که به ایران بازگشته‌اند و همراه خانواده‌هایشان در تهران ساکن و مشغول به کار هستند.».

حسام‌الدین آشنا، مشاور رئیس جمهور نیز با انتشار توئیتی در این باره توضیح داد. او نوشت: «دو پسر دارم اولی مهندسی عمران شریف و ارشد حمل و نقل امیرکبیر؛ هر دو بدون سهمیه؛ عقد کرده و بدنبال ادامه تحصیل است. دومی کلاس یازدهم ریاضی است.».

#بی_فایده_است!

در این میان اما برخی از دوستان همکار در رسانه‌ها این سؤال را مطرح کرده‌اند که این کمپین چه خاصیتی دارد؟ یا اینکه مسوولی که نتوانسته کاری برای خانواده خود بکند، برای مردم چه‌کاری خواهد کرد؟ یا اینکه اگر مردم بدانند فرزند فلان مدیر بلندپایه در کدام کشور جهان زندگی می‌کند و چه شغلی دارد، چه دردی از جامعه دوا می‌کند؟

سؤالات به قولی استفهام انکاری است و می‌خواهد کمپین را زیر سؤال ببرد. بله، درد مردم با دانستن جایگاه فرزندان مسوولان درمان نمی‌شود. پاسخ مسوولان سر سفره مردم نان‌وآب نمی‌آورد. پاسخ مسوولان حتی در افزایش شفافیت هم تأثیر ملموسی نخواهد داشت! اما دغدغه‌ی شفافیت را چطور؟

بر اساس آخرین رتبه‌بندی ادراک فساد در بخش عمومی که توسط سازمان «بین‌المللی شفافیت» در اواخر سال 2017 منتشر شده است، ایران رتبه 130 را در جهان کسب کرد. این در حالی است که همین کشورهای بیخ دلمان که حاشیه‌نشین‌های خلیج همیشه فارس ما هستند! اوضاعشان به‌مراتب بهتر است. امارات پاک‌ترین کشور منطقه در «شاخص فساد» است و در جایگاه نخست منطقه‌ی ما است و رتبه‌ی جهانی 21 را دارد. قطر نیز در رده‌ی دوم پاک‌ترین کشور منطقه‌ی خاورمیانه و شمال آفریقا ایستاده است.

#فرزندت_کجاست؟ نمادی از دغدغه‌ی جامعه‌ی ایرانی برای شفافیت است و می‌تواند در بلندمدت پرده‌های ضخیم اتاق‌های تصمیم‌گیری را کنار بزند و پنجره‌ها را به سمت پرونده‌های مالی باز کند. #فرزندت_کجاست؟ نماد جامعه‌ای است که هرروز اخبار فرار نخبگان را می‌شنود و صف‌های طولانی مقابل سفارتخانه‌های کشورهای غربی را می‌بیند. جامعه‌ای که امید به زندگی در آن هرروز کمتر و کمتر می‌شود. جامعه‌ای که حداقل بخشی از آن شعارشان این است که «یه اختلاس کم بشه، مشکل ما حل میشه!».

آژیر خطر برای پستو خانه‌های قدرت

بدون تردید نه این شعار درست است و نه فرزندان تمام مسوولان خارج از کشور زندگی می‌کنند. اما باور کنیم نبود شفافیت مشکل اساسی کشور ماست. نیمی از دستگاه‌هایی که سالانه ردیف بودجه دارند و بودجه‌شان در مجلس به تصویب می‌رسد فاقد هرگونه نظارت مردمی هستند. بزرگ‌ترین بنگاه رسانه‌ای ایران با بودجه 1600 میلیارد تومانی اساساً پاسخگو هیچ‌کدام از نمایندگان مجلس نیست و در حال حاضر هیچ منبع رسمی وجود ندارد که بگوید صداوسیما چقدر درآمد دارد؟ چقدر هزینه می‌کند و …؟ علاوه بر صداوسیما می‌توان به کمیته‌ی امداد، بنیاد شهید و امور ایثارگران، سازمان اوقاف و امور خیریه، سازمان تبلیغات اسلامی و … هم اشاره کرد.

کمپین «فرزندت کجاست؟» اگرچه در کوتاه‌مدت نمی‌تواند دست دزدها را رو کند یا جلوی مفاسد اقتصادی را بگیرد، اما آژیر خطر را برای خیلی‌ها به صدا درآورده است. حالا دیگر سانسورچی‌ها نمی‌توانند صدای مردم را خفه کنند یا بادیگاردها نمی‌توانند مانع دسترسی مردم به مسوولان و پرسش از آن‌ها بشوند. مردم هشتگ را داغ می‌کنند و مسوولان جواب می‌دهند و این وسط خبری از حراست و گیت ورودی و محافظ و مسوول دفتر نیست!

باوجوداین #فرزندت_کجاست؟ هم احتمالاً بعد از مدتی فراموش می‌شود اما این کمپین می‌تواند سنگ زیربنایی باشد برای شکل‌گیری هرمی بزرگ به نام شفافیت. هرمی که جای خالی آن در ساختار قدرت ایران امروز بیشتر از گذشته دیده می‌شود. #فرزندت_کجاست؟ خیلی‌ها را ترسانده، کسانی که می‌ترسند تصمیماتشان از پستو خانه‌های قدرت به اتاق‌های شیشه‌ای منتقل شود. کسانی که از علنی شدن دادگاه‌ها می‌ترسند و خیلی از آن‌هایی که با بگم بگم! یا نگو تا نگم! به جا و مال و شهرت و … رسیده‌اند.

انتهای پیام