/گفتوگو/ قصهی ناتمام استیضاح، تطمیع و باجخواهی در مجلس
قصههای پیدرپی استیضاحها که تاکنون نتیجهی چشمگیری جز روشن شدن فساد و روابط نامعقول مالی میان برخی نمایندگان و بعضی وزارتخانهها نداشته، این سوال را مطرح میکند که آیا این استیضاحها عملی کارشناسانه با دلایلی منطقی هستند؟ اگر چنین نباشند باید چه کرد و دلیلش چیست؟ آیا در تمامی ادوار مجلس این تطمیعها و باجخواهیها وجود داشته است؟
علی نظری، نمایندهی مجلس ششم، علیرغم اینکه استیضاح را حق مجلس میداند، ایرادهای وارد شده به مجلس مبنی بر فسادها و باجخواهیها در آن را معلول نظارت استصوابی میداند و معتقد است که شورای نگهبان باید پاسخگوی چنین مجلسی باشد. از سوی دیگر هدایتالله خادمی، نمایندهی فعلی مجلس که در توییتی کنایی به باجدهی وزارت صمت به نمایندگان اشاره کرده بود، با عنوان کردن این موضع که نمایندگان به او زنگ میزنند تا امضای خود را پس بگیرد گفت که بعضی از این استیضاحها بخاطر مطالبات منطقهای برخی نمایندگان بوده است که توسط وزرا تامین نشده.
نظری: آدمهای با ریشه را حذف میکنیم و یک مشت آدم بیریشه به مجلس میآیند
علی نظری، نمایندهی مجلس ششم، دربارهی باجخواهیهای مطرح شده در مجلس به دولت و تفاوت آن با مجلس ششم و مصادیقی که به خاطر دارد، به خبرنگار انصاف نیوز گفت: تفاوت مجلس ششم با مجلس هفتم، هشتم، نهم و دهم را فقط در یک بیت شعر میشود آشکار کرد: «میان ماه من تا ماه گردون / تفاوت از زمین تا آسمان است».
وی افزود: در دورهی مجلس ششم، نمایندگان آرمانی، حق طلب، دموکراسیخواه و آزادیخواهی حضور داشتند که قادر بودند از خودشان هزینه کنند تا خواستههای مدنی و روند آزادیخواهی مردم ایران محقق شود. مجلس ششم مجلسی بود که نمایندگان شجاعانه نظرهای خود را ابراز میکردند و ترسی از شورای نگهبان و نظارت استصوابی نداشتند.
این نمایندهی سابق مجلس در ادامه گفت: من مجلس اول و مجلس ششم را بعد از پیروزی انقلاب بهترین مجالس میدانم. 4 سالی که در مجلس بودم، چه درمیان اصلاح طلبان و چه اصولگراها، مقولهای با عنوان باجخواهی در مجلس ندیدم. هرگاه به این نتیجه میرسیدیم که استیضاحی بکنیم، انجام میدادیم. میخواستیم رای دهیم و یا ندهیم هم تصمیم خود را داشتیم و هیچ ابزاری در تغییر نظر مجلس موثر نبود، حتی عوامل بیرونی.
نظری در ادامه با توضیح علل به اینجا رسیدن مجلس، گفت: اما در مورد مجالس دیگر، تقصیر به گردن شورای نگهبان است که با نظارت استصوابی فضا را تبدیل به فضایی غیر رقابتی کرده است. افرادی متملق و مرعوب وارد مجلس میشوند که به هیچوجه آرمانخواه نیستند، این افراد هم در مقابل تهدید ضعیف هستند و هم در مقابل تطمیع. من اگر بخواهم اینجا کسی را محکوم کنم، قطعا آن نمایندهای که باجخواهی کرده را محکوم نمیکنم، بلکه شورای نگهبان و نظارت استصوابی را محکوم میکنم که مشتی آدم ضعیفالنفس و ترسو را تایید صلاحیت میکند. اینها در غیاب زنان و مردان آزادیخواه، مجلس را غصب میکنند، نمایندهی مردم میشوند و به این شکل رای خود را به فروش میگذارند. معلوم است در غیاب بهزاد نبوی و امثالهم که زندان میروند و دیگر اصلا تایید نمیشوند، آدمهایی میآیند که با یک چشمک وزیر محو میشوند.
او با اشاره به مثالی از مجلس ششم توضیح داد: در کمیسیون فرهنگی مجلس ششم، آقای لاریجانی، رییس محترم فعلی مجلس، که آن دوره رییس صدا و سیما بود، وقتیکه میخواست به کمیسیون بیاید، با ترس و لرز میآمد. من اصلا حاضر نیستم این چند نمایندهی ضعیف را هدف قرار دهم، اینها معلول علت دیگری هستند.
وی در پاسخ به این پرسش که «آیا بهصورت مصداقی در جریان باجخواهیهایی در مجلس هست؟»، گفت: تا دلتان بخواهد، اما من آدم ضعیفکشی نیستم و بنظرم شخص آقای جنتی باید پاسخگو باشند نه چهارتا نمایندهی بدبخت. باید توجه کرد که استیضاح هم حق مجلس است. من اگر خودم در این دوره نمایندهی مجلس بودم، تیم اقتصادی دولت را رسوا میکردم و برای استیضاح هرکدام از اعضای بیکفایت تیم اقتصادی دولت تلاش میکردم. خدا کند که مجلس بتواند وزرای ضعیف و ناکارآمد را بیاندازد. حالا که آقای روحانی علاقهای به بازبینی در انتخابهای ضعیف خود ندارد، باید مجلس را تشویق کرد که وزرای ناکارآمد و نالایق را بیاندازد.
وی در پاسخ به این سوال که «اگر ریشهی این استیضاحها منفعتهای شخصی و یا منطقهای باشد و سازوکارهایی کارشناسانه و منطقی نداشته باشد، باید چه کرد؟» گفت: من با شما همنظر نیستم و معتقدم منطق پرسشگری قطعا استیضاح را بهعنوان یک ابزار باید کنار خود داشته باشد. مجلس باید مجلسی پرسشگر باشد. اصلا در جامعهی مدنی، مجلس و جامعه باید پرسشگر باشند و متولیان امر، یعنی دولت و حاکمیت، باید پاسخگو باشند. من خودم به شدت طرفدار استیضاح وزرای نالایق هستم. الان هم باید نمایندهی فاسد را به وزیر فاسد ترجیح داد.
آقای نظری تاکید کرد: وزرای ما در همین جریان دلار 4200 تومانی، بهجز آذری جهرمی که انصافا کارنامهی بسیار خوبی داشت، کدامشان آمدند و پیشقدم شدند؟ شما میگویید نمایندهی فاسد و ضعیف این قبول؛ ولی چطور وزیر فاسد بماند؟! وزیر فاسد است که باعث میشود نماینده فاسد و باجخواه شود.
وی دربارهی مسایل طرح شده در استیضاح علی ربیعی که از سوی ربیعی خطاب به پورابراهیمی، نمایندهی مجلس گفته شده بود، گفت: من آقای ربیعی را یکی از وزرای ضعیف و ناکارآمد کابینهی آقای روحانی میدانم. خود او آدم خوبی بود ولی شستا و صندوقهای بازنشستگی تبدیل به دزدخانه شده بودند. شستایی که باید سالی 30-40 هزار میلیارد تومان به دولت پول دهد، الان 17 هزار میلیارد تومان به دولت بدهکار است؛ برای اینکه برخی شرکتهایش نخوابد، 4 هزار میلیارد تومان از سیستم بانکی وام گرفتند.
وی افزود: من که میدانم در شستا دارد چه خیانت و چه جنایتی میشود. علی ربیعی هم یک آدم «شاه سلطان حسینی» بود که آنجا گذاشته بودند و نمیتوانست هیچگونه اصلاحی انجام دهد. من با آقای پورابراهیمی هم خط نیستم، اما موضع تهاجم علیه شستا و علیه ناکارآمدی وزیر را به شدت تایید میکنم و در آن استیضاح بین مجلس و آقای ربیعی من حامی مجلس بودم. ولو اینکه مجلسیها هم در آن قضایا خودشان مشکل داشتند، ولی آقای ربیعی واقعا ناکارآمد بود.
وی در پاسخ به اینکه «آیا نباید به فساد در مجلس پرداخت؟»، گفت: باید به شورای نگهبان پرداخت، آدمهای درست و حسابی و با ریشه را حذف میکنیم و یک مشت آدم بیریشه به مجلس میآیند. باید کاری کرد که شورای نگهبان دیگر چنین افرادی را تایید نکند. وقتی صدها انسان خدمتگزار با پروندهی روشن، به جرم فتنهگر بودن تایید نمیشوند، باید هم مشتی آدم گریگوری به مجلس بیاید، چنین مجلسی هم بهتر از این نخواهد شد. میخواهم بگویم که کار از جایی دیگر خراب است.
این نمایندهی سابق مجلس اضافه کرد: پیشنهادم این است که به این آدمهای آفتابهدزد اصلا نباید بسنده کرد، باید سرچشمهی گلآلود آب را پیدا کرد و اصلاح کرد.
علی نظری با اشارهی دوباره به مجلس ششم گفت: در حال حاضر برای مثال محمود صادقی یکی از تاثیرگذارترین چهرههای اصلاح طلب مجلس دهم است، به والله اگر محمود صادقی در مجلس ششم بود اصلا دیده نمیشد. به این دلیل که چهرههای شجاع و آرمانگرا و آزادیخواه فراوانی در این مجلس حضور داشتند. البته خدا پدر آقای صادقی و امثالهم مثل خانم سلحشوری و آقای حیدری را بیامرزد.
وی در ادامه گفت: ما باید به شکلی از بیرون عمل کنیم که فضا برای نمایندگان شجاع مجلس فراهم شود. الان باید بگوییم که آقای فلانی! کلاهت را بگذار بالاتر با این مجلسی که درست کردی. من دهها نماینده میشناسم که آدم غیر سیاسی بودند و به برکت قلع و قمع شدن بقیه به مجلس راه یافتند. این افراد باید هم از وزیر بترسند. در مجلس ششم آقای ظریف مسوول نمایندگی ایران در نیویورک بود. خدا شاهد است به کمیسیون امنیت ملی که میآمد، دو- سه ساعتی مینشست تا وقت شود و بیاید داخل.
نظری با ذکر مثالی از مجلس فعلی افزود: مجلس دهم را خاطرتان هست؟ نمایندگان همان روزهای اول میرفتند و با ایشان عکس یادگاری میگرفتند. میبینید تفاوت چقدر است؟ شما از مجلسی که نمایندگانش همان ماه اول میروند و با وزیر خارجه عکس یادگاری میگیرند چه انتظاری دارید؟ انتظار دارید که اینها با تطمیع سر خم نکنند و مقابل وزیری بایستند؟ انتظار دارید که اینها در برابر تهدیدهای نهادهای نظارتی و شورای نگهبان مقاومت کنند؟
خادمی: بعضی از نمایندگان به من زنگ میزنند که امضای خود را پس بگیر
هدایت الله خادمی نمایندهی دورهی دهم مجلس نیز به تازگی در توییتی نوشته بود:
«جناب آقاي دكترروحاني رياست محترم جمهوري،لطفا مواظبت بفرماييد وزير محترم صنعت ،معدن و تجارت ،براي پس گرفتن امضاء نمايندگان مجلس استيضاح كننده ايشان ، وزارت خانه و شركتهای زير مجموعه را ، واگذار نكند،لطفا ليست شركتها را، قبل از استيضاح و بعد از آن بخواهيد كه به شما ارائه دهند»
این نمایندهی مجلس با بیان اینکه وقتی وزیری استیضاح میشود دست به هرکاری میزند تا امضاها را پس بگیرد، به خبرنگار انصاف نیوز گفت: طی این چند روز گذشته دوستان آقای وزیر از مدیرکلها بگیر تا روسای شهرکهای صنعتی و دفاتر پارلمانی برای مذاکره با نمایندگان مجلس زنگ میزنند و تقاضای ملاقات میکنند.
خادمی در ادامه اضافه کرد: مثلا برخی به من زنگ میزنند و میگویند «اگر کاری برای مناطق خود دارید بگویید که انجام دهیم» و کلا میپرسند «مشکل شما چیست تا آن را حل کنیم».
او افزود: این سطح اولیهی مذاکرات است و در سطح کلانتر نیزاتفاقات دیگری شاید بیفتد اما بعد از استیضاح و یا پس گرفتن امضاها مشخص میشود که چه اتفاقهایی افتاده است.
این نمایندهی مجلس در ادامه گفت: روش خوبی نیست که هر وزیری استیضاح شود، همهی کارهای خود را رها کنند و دنبال نمایندگان بروند تا مشکل آنها را حل کنند، فقط در کشورهای جهان سومی این مسایل رخ میدهد. حتی بعضی از نمایندگان به من زنگ زدند که امضای خود را پس بگیر.
خادمی افزود: این بحثها همیشه وجود دارد و خیلی مشهود است. به خاطر همین من با توییتی کنایهآمیز حرف خود را رساندم. روشهای مذاکرات پنهان مشکلساز میشود. البته بخشی از مراجعهها به نمایندگان طبیعی و روال قانونی است و وزیر توضیحات خود را انجام میدهد، حالا یا نمایندگان راضی میشوند یا نمیشوند.
او در پایان با ذکر مثالی گفت: مثلا به یک منطقهای چیزی داده نمیشود و به خاطر آن وزیر را استیضاح میکنند. مملکت که اموال شخصی وزیر نیست، این اتفاقات را خود وزارتخانه باید پیگیری کند.
انتهای پیام