چیستی پیروزی امام حسین (ع)

یادداشت حجت الاسلام هادی سروش، مدرس حوزه، با عنوان «چیستی پیروزی امام حسین (ع)» را در پی می‌خوانید:

عاشورا به پایان رسید و امام و یارانش شهید شده و خاندانش به اسارت دشمن در آمدند.

در دید ظاهری دشمن پیروز شد.

بله؛ دشمن خوشحال بود؛ “هذا یَوْمٌ فَرِحَتْ بِهِ آلُ زِیادٍ وَ آلُ مَرْوانَ بِقَتْلِهِمُ الحسیَن” که توانست مخالفی مهم را، از سر راه برداشت و با ضرب شست بی نظیرش دیگرمخالفان را نیز از اجرائی کردن “جنایت جنگی” اش ، در صورت لزوم ، با خبر کرد !

مهم این است که دشمن در آن پیروز نشد و فقط توانست “غلبه” کند.
والبته همین “غلبه” هم در دراز مدت رنگ خود را نه تنها به “پیروزی ” پر رنگ نکرد ، بلکه بر خلاف نظر بنی امیه و برخی دیگر از نویسندگان و یا شاید روشنفکران ؛ همان “غلبه” را هم از دست داد.

بیان صریح امام زین العابدین(ع) ؛ نه تنها نفی هر گونه پیروزی بنی امیه را تایید میکند،بلکه تحقق “غلبه” بنی امیه را هم ، نفی میکند.

اصل حدیث را ملاحظه کنید تا به تحلیل کوتاه آن بپردازیم.

شیخ طوسی در امالی نقل میکند ؛
امام صادق(ع) مى فرماید:
پس از شهادت امام حسین(ع) ، ابراهیم بن طلحه ( که گرایش به بنی امیه داشت و در جمل در مقابل علی (ع) بوده و زخمی هم شده بود ) با امام سجاد(ع) روبرو شد و احیانا به طعن و کنایه ، گفت:
«یا عَلِىَّ بْنَ الْحُسَیْنِ مَنْ غَلَبَ؟»؛
در این نبرد چه کسى پیروز شد؟!
امام چهارم(ع) فرمود:
«اِذا اَرَدْتَ اَنْ تَعْلَمَ مَنْ غَلَبَ وَ دَخَلَ وَقْتُ الصَّلاهِ فَاَذِّنْ وَ اَقِمْ»؛
اگر مى خواهى بدانى پیروزى و غلبه با چه کسى بود، به هنگام فرا رسیدن وقت نمازاذان و اقامه بگو. [کنایه از اینکه ببین نام چه کسی در اذان و اقامه برده میشود]. (بحار۱۷۷/۴۵)

ده ها تحلیل بعنوان خروجی حماسه حضرت اباعبدالله (ع) در کتابها ومقالات و سخنرانی ها مطرح است ، بطوریکه دامنه آن بسیاری قیام ها را در برگرفته ، تاحدی که از شکست بنی امیه و غلبه بنی عباس ، تا آزادی هند از ستم استعمار و… را گرفته است.

ولی پیروزی اصلی امام و یارانش این ها نیست ، چون در نیات و اهداف امام حسین (ع) در آن مبارزه ، مطرح نیست .

بلکه آن چیزی که مطرح است همان است ابراهیم بن طلحه از امام سجاد (ع) پرسید و امام جواب فرمود که ؛ در وقت اذان و نماز ، پیروز میدان کربلا بالعیان خواهی دید . و آن گسترش نام و یاد پیامبر (ص) در ماذنه ها است.

سوال ؛
مگر در زمان معاویه در طول ۴۰ سال و بعد از آن ، دوران کوتاه امارت یزید ، اذان گفته نمی شد و نام پیامبر (ص) برده نمیشد؟!
پس چگونه این ” نکته ” شده علامت پیروزی امام حسین ؟

در اینجا دو تحلیل ، قابل عرضه است :

تحلیل و پاسخ اول) ؛
بنی امیه می‌خواستند همین نماز صوری و نام ظاهریی که از پیامبر برده می شد را حذف کنند !
و امام حسین (ع) چنین اجازه نداد و استمرار نام و یاد پیامبر(ص) را استمرار بخشید.

شواهد بسیاری دلالت مان میکند که یزید ؛ به مبانی دینی بی اعتنا ، بلکه بی اعتقاد بود !
از میگساری او تا ازدواجش با محارم و دیگر خطاهای دینی اش ، گواه روشنی بر این مدعاست.

تحلیل وپاسخ دوم) ؛
اگر پاسخ اول را کسی از روی بدبینی شدید به بنی امیه دانسته و طبعا قانع کننده نداند ، تحلیل دیگری مطرح است.

و آن اینکه ؛
برای امام حسین (ع) و خواص اندکی در جامعه اسلامی ، ملعبه بودن دین در دست بنی امیه علنی شد ، و این ملعبه شدن دین و بهره کشی از عواطف دینی جامعه ؛ برای بلعیدن منافع بزرگ اقتصادی و سیاسی در جمع آوردن ثروت و قدرت بود .

شاهد این سخن در اینجاست که همین یزید که به احکام شریعت بی اعتناست ، هم زمان با مقابله و تهدید امام حسین (ع) به قتل و برپا کردن فاجعه ی عاشورا ، مشغول لشگرکشی به کشورها و مناطق مختلفی از روم تا بلخ از سوئی ، و آفریقا از سوی دیگر را ، بنام “گسترش دین اسلام در جهان” مشغول شده تا سایه قدرتش را گسترده تر کرده و از ثروت های چشم گیر آن مناطق بهرمند شود !
پس دین ملعبه ای برای قدرت و ثروت امویان شده بود !

و مهم اینجاست ؛
هر روزی که این “ملعبه شدن دین” توسط “حاکمیت اسلامی اموی” را عموم میفهمیدند ، آن روز دیگر چیزی از دین برایشان باقی نمی ماند !

چون طبیعی است که اولین ضربه استفاده ابزاری از دین برای ازیاد قدرت و ثروت، برای عموم جامعه خواهد بود بدین شکل که به محض اطلاع از “نفاق حکومتی” از دین رنجیده شده و قطعا به مبارزه با این ابزار جادوئی بنام دین ، بشکل مخالفت علنی با همه ی احکام و دستورات دینی خواهند پرداخت.

امام حسین با یک اقدام هوشمندانه جلوی این خطر که کیان و هستی دین را تهدید میکرد ، گرفت.

لذا پژوهشگرانی مانند نویسنده کتاب استشهادالحسین تصریح می‌کند؛ “امام حسین در دراز مدت پیروز شد”.
پس حذف دین و ظواهر دینی حتا در دراز مدت، یک اتفاق قابل محاسبه است.

از این زاویه؛ امام حسین (ع) مانع شد و بینش و سیاستش؛ بسیار هم موفق بود.

انتهای پیام