تغییر لحن اروپایی‌ها در برابر ایران؟ | احمد زیدآبادی

«احمد زیدآبادی» در یادداشتی تلگرامی با عنوان «تغییر لحن اروپایی‌ها در برابر ایران؟» نوشت:

«پس از آنکه هایکو ماس وزیر خارجۀ آلمان در سفرش به واشنگتن اعلام کرد که کشورش اهداف مشترکی را با آمریکا در برابر ایران دنبال می‌کند؛ آنگلا مرکل صدر اعظم آن کشور نیز در دیدارش با بنیامین نتانیاهو همان سخن را این بار در بارۀ اهدافِ مشترک آلمان و اسرائیل در برابر ایران تکرار کرد.

البته هر دو مقام آلمانی تأکید کرده‌اند که در شیوه و روش دستیابی به اهداف مشترک در برابر ایران، با متحدان آمریکایی و اسرائیلی خود اختلاف نظر دارند.

بزرگترین نگرانی آلمان و به طور کلی اتحادیۀ اروپا این است که لغو برجام از طرف اروپا، ممکن است ایران را به خروج از آن تشویق کند؛ موضوعی که از دید آنها به بروز جنگ تازه‌ای در خاورمیانه منجر می‌شود و تبعات گسترده‌ای از جمله هجوم پناهجویان برای اروپا به ارمغان می‌آورد.

با این همه، آنها ظاهراً امیدوارند که از طریق بازگذاشتن مسیر مذاکره و تجارت با ایران، جمهوری اسلامی را به تغییر رفتار مورد نظر دونالد ترامپ ترغیب کنند تا بحران به کلی فرو نشیند.

شاید از همین روست که آنگلا مرکل در سفرش به اسرائیل لحن شدیدی در بارۀ سیاست منطقه‌ای ایران در پیش گرفت و گفت که تحمل آلمان برای حضور نیروهای ایرانی در سوریه صفر است.

این در حالی است که استفان دمیستورا نمایندۀ سازمان ملل در سوریه هم اعلام کرده است که سه ماه آینده برای تعیین وضعیت سوریه حیاتی است و اگر در این مدت، روند تدوین قانون اساسی جدید به خوبی پیش نرود؛ باید منتظر آغاز مرحلۀ تازه‌ای از جنگ در آن کشور بود.

از قضا فرصت سه ماهه‌ای که دمیستورا بر آن انگشت گذاشته است؛ با تاریخی که ترامپ برای پرده‌برداری از طرح صلح آمریکا یا به اصطلاح خودش “معاملۀ قرن” تعیین کرده است، مطابقت دارد.

ترامپ گفته است که طرح صلح مورد نظر او تکمیل شده و طی دو تا چهار ماه آینده علنی می‌شود. با آنکه رهبران اروپایی از نوع برخورد آمریکا با بحران فلسطین نگران به نظر می‌رسند با این همه، گویا تمام امیدشان نیز به همین طرح صلح است!

شاهد این ادعا اظهارات آمانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه است که در پاسخ به درخواست محمود عباس (ابومازن) برای به رسمیت شناختن کشور فلسطینی گفته است که او در انتظار رونمایی از طرح صلح ترامپ است و تا پیش از آن دست به اقدامی نمی‌زند.

با این حساب، به نظر می‌رسد که به ابتکار آمریکا، طرحی مجموعه‌مانند برای ایجاد نظمی پسا داعشی در خاورمیانه در جریان است که اروپا نیز در سطح کلان، نقش خود را خارج از آن تعریف نمی‌کند.

در واقع هدف مشترکی که آلمانی‌ها در بارۀ آن سخن گفته‌اند؛ همراه کردن ایران با این نظم نوظهور است که با شیوه‌های متفاوتی از دو سوی آتلانتیک دنبال می‌شود.

به گمانم دولت ایران از آنچه در جریان است، تصویر واضحی ندارد و طبق معمول، بر این تصور است که می‌تواند با تکیه بر شکاف بین اروپا و آمریکا، سیاست خاص خود را تا حد دور زدن اهداف مشترک هر دو طرف پیش ببرد.

اروپایی‌ها احتمالاً در آینده‌ای نزدیک به ایران گوشزد خواهند کرد که علاقه‌ای به قرار گرفتن درموقعیت خنثی‌سازی فشارهای آمریکا برای تغییر رفتار ایران را ندارند و چنانچه جمهوری اسلامی مایل است که از شّر تحریم ها خلاص شود؛ بهترین راهش همسویی با نظم در حال ظهور منطقه‌ای است.

ظاهراً اروپایی‌ها امیدوارند که طرح صلح ترامپ تا آن اندازه متوازن باشد که افزون بر پذیرش آن از سوی کشورهای مهم عربی، ایران را نیز برای کنارآمدن با آن متقاعد کنند و بدین وسیله نقطۀ مرکزی مشکل در روابط خارجی ایران را حل کنند. آمریکا اما گرفتار شدن ایران در مشکلات داخلی و بخصوص تنگناهای شدید مالی را مسیر بهتری برای نرمش آن در برابر طرح صلح خود و یا دستکم پیشگیری از تخریب آن می‌داند و بر ادامۀ فشار حداکثری اصرار دارد.

البته همۀ این اتفاقات مشروط به ماهیت “معاملۀ قرن” است. به نظرمن راه‌حلی “عادلانه” برای مناقشۀ فلسطینی‌ها و اسرائیل، اساساً قابل دستیابی نیست؛ اما راه‌حل “متوازن” امکانپذیر است. اگر معاملۀ قرن رامپ متوازن باشد؛ در مراحل نخست، شرایط برای جمهوری اسلامی بیش از پیش سخت و بغرنج خواهد شد؛ گر چه در میان مدت برخی از مشکلات عینی در روابط آن را حل خواهد کرد. اما اگر معاملۀ قرن نامتوازن و با نگاه راستگرایان اسرائیلی تدوین شده باشد؛ آنگاه همۀ آن، به باد فنا خواهد رفت و میدان مانور بزرگتری برای جمهوری اسلامی به رغم همۀ مشکلاتش، پدید خواهد آورد.»

انتهای پیام