پارسی را هم پاس بداریم

مهران ارشای‌‎فر در یادداشتی با عنوان «پارسی را هم پاس بداریم» در «ایران پژواک» نوشت:

«چندی پیش در یکی از تارنماهای خبری که جایگاه بلندی در میان این‌گونه تارنماها در کشور دارد و از بازدیدکنندگان بسیار بهره می برد، گزارشی دیدم که هم خوشنود و هم اندوهگین شدم.

این گزارش درباره سوتی فیلم “در مدت معلوم” بود و نویسنده را خشمگین کرده بود که چرا چیزی را می نویسند که در ادبیات عرب درست نیست. در بخشی از نوشته آمده بود: “این عبارت “فی المدت المعلوم” از نظر ادبیات عرب نادرست است و اگر قرار است برای حل مشکلات جوانان فیلم و یا کار فرهنگی انجام دهیم باید اصولی و دقیق باشد نه اینکه بخش مهمی از متن صیغه عقد موقت را اشتباه بنویسیم و با افتخار نیز در معرض دید عموم قرار دهیم”.

چه خوب در میان نویسندگان ما کسانی هستند که زبان عربی را پاس می دارند و دستور زبان عربی را به خوبی می دانند. اگرچه این زبان‌دانی مایه خوشنودی است، ولی چرا جای کسانی که دستور زبان پارسی را بدانند در میان این دوستان تهی است، چرا کسی به نویسندگان این تارنامه یادآوری نکرد که “ممنوع الکار” هم در زبان پارسی درست نیست؟ چرا کسی نگفت که آلودگی دستوری آسیب‌زاتر از آلودگی واژه‌ای است؟

ما بارها و بارها به همین تارنما نوشتیم که دوستان، ممنوع الکار درست نیست و شما که تارنمای پرخواننده‌ای دارید این واژه نادرست را در میان مردم می‌پراکنید و سپس یک آسیب دستوری در زبان جای می گذارید که واژه‌های دیگر نیز پس از آن مانند ممنوع السخنرانی و … ساخته می شود.

دوستی می‌گفت نابسامانی اخلاقی و فرهنگی و روش شناسی مردمی را می‌توان از زبان آنان شناخت. پیراسته کردن زبان از دستور زبان بیگانه کمینه کاری است که برای زبان پارسی می توان انجام داد.

در هنگامه گزینش رییس جمهور، آقای وزیر کشور در گفت‌وگو با سیما و در پاسخ به پرسشی درباره مناظره ها، ناگهان چهره‌اش را در هم کشید و چونان آموزگاری که سخن نادرست شاگرد، ناخشنودش کرده است واژه مناظرات را به کار برد. می خواست بگوید که آقا جان عربی را پاس بدارید و شما چگونه بر خود روا می دارید که واژه گرامی و نازنین عربی را با دستور زبان پارسی جمع ببندید.

می خواستیم بگوییم جناب وزیر اینجا ایران است و زبان مردم پارسی است ایرانی‌ها برای جمع دو نشانه “ها” و “ان” را دارند اگر واژه ای به زبان پارسی می‌اید باید در چارچوب دستور پارسی به کار رود نه آنکه ما چنان در پاسداری از دستور عربی فرو رفته‌ایم که واژگان پارسی را هم به دستور بیگانه می‌سپاریم و در آنجا بیگانه‌اش می‌کنیم.

مگر ما واژه های انگلیسی را با “اس” جمع می‌بندیم که واژه های عربی را با جمع مکسر جمع ببندیم.

جناب وزیر کشور اگر پارسی را هم پاس می داشتند به شهرداری‌ها می‌گفتند ننویسید میادین، زیرا واژه پارسی جمع مکسر ندارد و به دوستش وزیر راه می‌گفت نام اداره بنادر را درست کند چون بندر پارسی جمع مکسر ندارد.

چند روز پیش باز در یک تارنمای خبری نوشته بود: “رییس جمهور آمریکا به دنبال آن است تا سهام های آرامکو را در بورس نیویورک، خصوصی سازی کند.”

این سهام ها از کجا می‌اید؟ از آنجایی که پارسی زبان تا “ها” و “ان” را در پایان واژه نبیند و یا نشنود آن را جمع درنمی‌آورد برای همین بسیاری از واژه ها با دو جمع مکسر و پارسی، مانند وسایل ها و عوارض ها و …، در میان مردم به کار می رود و کسی هم نمی داند کجای کار نادرست است.

شاید کاستی ها به گردن استادان دستور پارسی باشد که یک دستور پارسی به زبان پارسی ننوشتند، از پیروی ساختاری که بگذریم که بر پیکره زبان آسیب بسیار زده است، واژه ها و دستوری که در نوشتن شناسه ها به کار رفته نیز پارسی نیست. فعل، فاعل ، مضاف و مضافُ الیه، اسماء خاص و …..

من نویسنده و کارگردان فیلم “در مدت معلوم” را نمی شناسم ولی به گمانم نویسنده به خوبی می دانسته نامی را که به کار برده درست نیست و شاید می خواسته نشان می دهد که ما نه پیوندی با واژه داریم و نه صیغه موقت در فرهنگ ما جایگاه شناخته شده ای دارد.

یادمان باشد زبان آینه فرهنگ است.

انتهای پیام