تحلیل «لوبلاگ» از سفر بولتون به قفقاز

جاشوا کوسرا در لوبلاگ نوشت: پس از سفر بولتون به منطقه قفقاز، کشور‌های میزبان وی هنوز درگیر پیامد‌های دیدار او هستند. چنانکه انتظار می‌رفت محور سفر جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا این بود که حمایت کشور‌های منطقه قفقاز جنوبی یعنی گرجستان، ارمنستان و آذربایجان را برای همکاری با آمریکا به منظور منزوی کردن ایران جلب کند. بولتون از هر سه کشور دیدار کرد؛ اظهارات عمومی او در تفلیس و باکو تقریبا همان رویکرد همیشگی مقامات رسمی آمریکا هنگام دیدار از قفقاز را تکرار می‌کرد، اما در ایروان بود که سخنان تحریک آمیزش موجب رنجش میزبانان شد و پیامدهایش همچنان برقرار است.

به گزارش «انتخاب»، لوبلاگ ادامه داد: موضع ارمنستان نسبت به ایران از ظرافت برخوردار است چراکه نزاع با همسایه اش آذربایجان موجب بسته شدن مرز‌های غربی و شرقی این کشور با آذربایجان و ترکیه شده است؛ بنابراین ارمنستان بر مرز‌های جنوبی خود با ایران به عنوان راه گریزی کلیدی اتکا دارد. در گذشته با وجود اعمال تحریم‌ها بر ایران، آمریکا نظر دیگری به روابط ایران و ارمنستان داشت چراکه می‌دانست این کشور گزینه‌های اندکی به غیر از ایران در اختیار دارد. اما بولتون اظهار کرده بود که این چشم پوشی به پایان خواهد رسید.

بولتون در گفتگو با رادیو آزادی، بخش ارمنی رادیو اروپای آزاد گفته بود که با افزایش فشار بر ایران، مرز‌های ایران و ارمنستان از اهمیت خاصی برخوردار می‌شود. او گفت: ما قصد داریم فشار بر ایران را شدت ببخشیم چرا که معتقدیم رفتار ایران در صحنه بین المللی غیرسازنده است و باید تغییر کند. او مدعی شد که دلیل نیاز ارمنستان به ایران را درک می‌کند، اما راه حل آن این است که با آذربایجان به صلح برسد.

بولتون به رادیو آزادی گفت که شرایط جاری نشان از اهمیت یافتن راهی برای حل اختلاف مرزی توسط ارمنستان و آذربایجان دارد. او گفت: اگر این تفاق بیفتد مرز آذربایجان و ترکیه فوری باز خواهد شد. از لحاظ فنی این حرف درست است، اما تصور اینکه ارمنستان به سوی آذربایجان برود که آن را تهدیدی برای موجودیت خود می‌داند و همچنین تشدید فشار‌های آمریکا برای منزوی کردن ایران، با استقبال افکار عمومی ارمنستان مواجه نمی‌شود. نخست وزیر ارمنستان، نیکول پاشینیان در یک نشست مطبوعاتی پس از دیدار بولتن گفت که “نه او و نه هیچ کس دیگری نمی‌تواند از طرف من تصمیم گیری کند. آن‌ها معتقدند آذربایجانی‌ها دارای حق مالکیت در قره باغ هستند و بدون کسب نظر من می‌خواهند این ایده را به من بفروشند”.

اظهارنظر بولتون درباره مساله قره باغ با اعلام نظر سفیر اعزامی آمریکا، ریچارد میل همراه شد که عدم همکاری ارمنی‌ها در اعطای امتیاز به آذربایجان درباره مساله قره باغ را آزار دهنده دانست. او ادامه داد “حقیقت این است که هرگونه سازش در این مساله مستلزم بازگرداندن بخشی از مناطق اشغالی به آذربایجان است”. اگرچه این نیز از لحاظ فنی درست است، اما اظهارنظر‌های بولتون و میل این احساس را میان افکار عمومی ارمنستان به وجود آورده که سیاست غرب گرایی پاشینیان، همدردی غرب با ایروان را به همراه نداشته است. به علاوه دولت ترامپ نشان داده که اهمیت زیادی برای امور قفقاز قایل نیست و در ازای مطالبات بولتون، مشوق چشم گیری به ارمنستان ارائه نکرده است.

یک رسانه ارمنی آمریکایی درباره دیدار بولتون نوشت “پس از پروتکل‌های خطرناک و شکست خورده ارمنستان و ترکیه، دولت آمریکا تاکنون این اندازه ارمنستان را وادار به حمایت از اولویت‌های آمریکا در منطقه نکرده بود”. این احساس در مقامات حکومت سابق نیز وجود دارد. ویگن سرگسیان وزیر دفاع سابق در فیسبوک نوشت “بولتون نه تنها از موضع آذربایجان مبنی بر اینکه بسته شدن مرز تقصیر ارمنستان است دفاع کرد بلکه بسته شدن مرز توسط ترکیه را نیز قابل توجیه دانست”. همچنین بولتون در قفقاز اعلام کرد آمریکا قصد دارد سیاست خود مبنی نفروختن سلاح به ارمنستان و آذربایجان را تغییر دهد. این مطمئنا به سود آذربایجان خواهد بود چرا که آن‌ها منابع مالی بیشتری از ارمنستان برای خرید سلاح‌های گرانتر از تسلیحات روسیه دارند. با این وجود، این پیشنهاد نوعی مشوق برای ارمنستان قلمداد شد. او به رادیو آزادی گفت: به نخست وزیر گفتم میان خرید سلاح روسی و آمریکایی، دومی را پیشنهاد می‌کنم. ما معتقدیم تجهیزات آمریکایی از روسی بهتر است.

بولتون از تصمیم ارمنستان برای اعزام کمک به روسیه در تعقیب اهدافش در سوریه نیز انتقاد کرد. او گفت: اکنون هر که بخواهد در حضور نظامی در سوریه مداخله کند، تصمیم اشتباهی گرفته است. هم اکنون هفت یا هشت طرف درگیر در سوریه حضور دارند و هر کشوری بخواهد با یکی از آن‌ها شریک شود، کار اشتباهی می‌کند. البته کرملین از سیاست واشنگتن برای تفرقه انداختن میان مسکو و ایروان راضی نیست. ارمنستان نزدیکترین متحد روسیه در قفقاز است و اتکای زیادی به تسلیحاتی تخفیفی روسیه دارد.

وزارت امور خارجه روسیه در بیانیه‌ای با لحن خشمگینانه پس از دیدار بولتون به اظهارات وی واکنش نشان داد: “آمریکا آشکارا از ارمنستان خواسته به روال جاری خود در روابط خارجه اش پایان دهد و معلوم است که منظور او روابط گرم و قدیمی مسکو و ایروان است. اما همه اظهارات بولتون در ایروان را نباید به باد انتقاد گرفت. او در مصاحبه ۲۵ اکتبر با رادیو آزادی اظهارنظر جالبی داشت. او گفت که ایروان باید به نظر من تمامیت ارضی خود را دنبال کند و به اثرگذاری خارجی وابسته نباشد. بسیار خوب است که بولتن به معنای گفته‌های خودش فکر کند”

انتهای پیام