یارانه بنزین؛ «این بی خردی روا نیست»

«محمد فاضلی»، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی در یادداشتی تلگرامی با عنوان «این بی‌خردی روا نیست» درباره‌ی یارانه بنزین نوشت:

«مدیر عامل متروی تهران در نوزده دی 1396 اعلام می‌کند که اگر بودجه تزریق شود می‌توان تعداد سفرهای مترو تهران را به 7 میلیون سفر در روز رساند. او هم‌چنین می‌گوید مصرف روزانه خودروهای شخصی در تهران روزانه 13 میلیون لیتر بنزین است، و طبق آمارهای جهانی هر مسافر مترو سبب شصت‌وپنج صدم لیتر صرفه‌جویی در مصرف بنزین می‌شود. تکمیل شبکه مترو هم ظرفیت حمل مسافر آن‌را به 10 میلیون سفر می‌رساند که معادل 6.5 میلیون لیتر صرفه‌جویی مصرف بنزین در تهران است. وی کل نیاز بودجه مترو تهران را 30 هزار میلیارد تومان اعلام کرده است تا 167 ایستگاه، 3000 واگن، ساخت 2 خط اصلی و 4 خط اکسپرس تأمین مالی شود.

بررسی پویا ناظران (اقتصاددان) نشان می‌دهد دولت روزانه معادل 400 میلیارد تومان یارانه بنزین در کشور توزیع می‌کند (یارانه پنهان بنزین، یعنی یارانه‌ای که ناشی از هزینه حسابداری نیست، بلکه هزینه فرصت است). این میزان معادل 146 هزار میلیارد تومان در سال است. یک‌چهارم این مقدار (معادل 100 میلیارد تومان در روز) به دهک دهم (ثروتمندترین ده درصد جامعه) پرداخت می‌شود و سهم قاچاقچیان بنزین هم 80 میلیارد تومان در روز است.

قیمت بلیط تک‌سفره مترو تهران 1000 تومان است. محاسبات شهرداری تهران نشان می‌دهد هزینه تمام‌شده هر بلیط مترو در سال 97 معادل 2270 تومان (بدون حساب کردن هزینه استهلاک سرمایه، نگهداری و تعمیرات) است. به عبارتی شهرداری روی هر بلیط تک‌سفر حداقل 1270 تومان یارانه می‌دهد. این اعداد چند نکته جالب و مهم را نشان می‌دهند.

یارانه بنزین در یک سال، معادل 4.8 برابر هزینه لازم برای تکمیل شبکه مترو تهران است که خود تکمیل شبکه مترو معادل روزانه 6.5 میلیون لیتر بنزین صرفه‌جویی می‌کند.

یارانه‌ای که دولت بابت بنزین ثروتمندترین بخش جامعه و قاچاقچیان بنزین توزیع می‌کند معادل 180 میلیون سفر روزانه با متروست و هم‌چنین یارانه 1270 تومانی برای 142 میلیون سفر با مترو در هر روز را شامل می‌شود.

اگر روزانه 7 میلیون سفر مترو در تهران صورت گیرد (آخرین آماری که من یافتم) کل سفرهای مترو در تهران به 2.5 میلیارد سفر در سال می‌رسد. کل یارانه پرداخت‌شده به مسافران مترو تهران، معادل 18 روز یارانه بنزین ثروتمندترین‌ها و قاچاقچیان بنزین است.

آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرده است که ایران 18 درصد کل تولید ناخالص داخلی خود را به صورت یارانه نفت (بنزین، گازوئیل)، برق و گاز طبیعی ارائه می‌کند که معادل 45 میلیارد دلار در سال 2017 است. این میزان با احتساب هر دلار 8500 تومان معادل سیصدوهشتاد و دو هزار و پانصد میلیارد تومان است. این پول معادل هزینه 12 بار تکمیل متروی تهران (هر بار 30 هزار میلیارد تومان) یا ایجاد 546 هزار شغل با هزینه هر شغل 700 میلیون تومان است.

ما ملت ایران از خودمان بپرسیم چرا هزینه‌ای معادل 180 میلیون سفر مترو در روز فقط به ثروتمندترین بخش جامعه و قاچاقچیان بنزین، یارانه بنزین در هر روز داده می‌شود؟

ما از خودمان بپرسیم کل کسانی که با خودرو در کار حمل مسافر هستند و زندگی‌شان تحت تأثیر کاهش یارانه‌های بنزین قرار می‌گیرد، چند نفرند و اگر مبالغ یارانه صرف تولید اشتغال شود، آیا نیاز آن‌ها به استفاده از بنزین برای اشتغال کاهش نمی‌یابد؟

ما از خودمان بپرسیم آیا کاهش یارانه‌های انرژی سبب کاهش مصرف سوخت و در نتیجه شهرهای پاک‌تر و خسارات کمتر آلودگی هوا نمی‌شود؟

آیا در جهانی که روندهای آن هم نشان‌دهنده توسعه متروست، باز هم سیاست یارانه دادن به انرژی – بالاخص بنزین – را باید ادامه دهیم؟

آیا نباید از دولت و سیاست‌گذار بخواهیم راه‌هایی برای درمان این مصیبت بزرگ مصرف بی‌رویه بنزین و سایر انرژی‌ها بیابند و بدون آن‌که اقشاری از جامعه زیر پای تورم یا شوک اقتصادی له شوند، معضل یارانه‌های انرژی در بازه‌ زمانی معقولی حل شود؟

آیا ما راه گفت‌وگوی آشکار درباره همه سناریوهای ممکن برای حل مسأله یارانه‌های انرژی را در پیش خواهیم گرفت؟ آیا به این سرازیر کردن منابع جامعه به سفره ثروتمندترین و بی‌نیازترین اقشار جامعه ادامه خواهیم داد و به غنی‌تر کردن قاچاقچیان بنزین کمک خواهیم کرد؟ این بی‌خردی چه زمانی پایان می‌یابد؟

انتهای پیام