تراریختگی و فروریختگی در سیاست و حکومت

حجت الاسلام سید محمد ناصر تقوی، دانش آموخته‌ی حوزه علمیه قم، دکتری اندیشه‌ی سیاسی و عضو هیات علمی انستیتو الهیات صلح آلمان، در یادداشتی تلگرامی با عنوان «تراریختگی و فروریختگی در سیاست و حکومت» نوشت:

🔸در علم ژنتیک « تراریختگی» را به فرایند اضافه کردن و یا حذف کردن ژن یک موجود زنده می‌گویند که در این اضافه کردن یا حذف کردن، آن جاندار، ویژگیها و خصائص جدیدی پیدا کرده و یا ویژگیهای پیشین خود را از دست می‌دهد. هرگونه دستکاری، اعم از اضافه یا حذف، آن موجود را «تراریخته» می‌کند. اگر چه به طور خاص هنگامی که ژنی محذوف گردد، به آن محصول «فروریخته» نیز می‌گویند.

🔻اگر از منظر زیستِ سیاست (bio-politic) که قدرت، سیاست و جامعه را به مثابۀ موجود زنده می‌داند و اگر بنیان‌های نظری موجود در فلسفۀ سیاست و اندیشۀ سیاسی را چون خصائص «ژنومی» سیاست بدانیم، دستکاری‌های ایجاد شده در حوزه‌های عمل و نظر را می‌توان از منظر همان تراریختگی یا فروریختگی – در مقایسه با طبیعتِ اولیۀ تولد نظریات سیاسی – تعبیر و تفسیر کرد.

🔻تراریختگی، چنانکه موافقان آن گفته‌اند، گاه می‌تواند نقاط ضعف را از بین برده و نقاط قوت را تقویت نماید و از دیگر سوی، همچنین می‌تواند در این دستکاری ژنتیکی، نقاط ضعف جدیدی را پدید آورد که در طبیعت نخستین آن محصول، این نقاط ضعف هرگز وجود نداشته است!

🔻در نمونۀ سیاست و حکومت در ایران معاصر، با توجه به آنکه در آستانۀ 40 سالگی انقلاب اسلامی هستیم، می‌توانیم با توجه به آنچه گفته آمد، تفاوت و تغییری که در این سالها به نسبۀ طبیعت نخستین آن که در آرمان‌های نظری و آراء ایدئولوگ‌های جمهوری اسلامی که در گفته‌ها و نوشته‌های کسانی چون بنیانگزار انقلاب و نظریه پردازانی چون مرتضی مطهری وجود داشته را مورد بررسی قرار دهیم و در رویکردی آسیب شناسانه و نقادانه ببینیم که براستی نقاط قوت و ضعف این سیستم و شکل جدید سیاسی و اجتماعی، پس از چهار دهه اقدام و عمل چه بوده است.

🔻بی شک این تراریختگی در نظریات اولیه برای چنین انقلاب و حرکت سترگ اجتماعی در صحنۀ عمل و نظر، به قصد «بهینه سازی» صورت می‌گیرد تا آن نظریات خام در رودخانۀ حوادث و وقایع صیقل یافته و نقاط ضعف مرتفع و بر نقاط قوت تاکید و اضافه گردد. چنانکه در محصولات تراریخته ژنتیکی هم این «بهینگی» و «ارتقاء» (upgrading) همواره مدّ نظر است.

🔻حال باید دید که این بهینگی و ارتقاء در تراریختگی‌های حوزۀ سیاست و قدرت در دهه‌های اخیر تا چه میزان انجام پذیرفته و یا برعکس، محصولات تراریخته در سیاست تا چه حدی از همان طبیعت و افادۀ اولیۀ خود تهی گشته‌اند!

🔹 به عنوان نمونه عناوین و مواردی از این دست را می‌توانیم بر این نمط تحلیل کنیم:

🔻نقش مردم و جمهوریت؛ مبارزه با فقر و تحقق عدالت اجتماعی؛ عدالت قضایی؛ آزادی (فردی و اجتماعی)؛ استقلال و عدم وابستگی؛ عدم دخالت نظامیان در سیاست و عدم دخالت سیاسیون در امور نظامی؛ ارتقاء اخلاق و معنویت در حوزه‌های شخصی و اجتماعی؛ رشد سطح فکری، فرهنگی، تربیتی و معرفتی جامعه و …

🔸تحلیل انقلاب و جمهوری اسلامی در ذیل چارچوب تحلیلی «تراریختگی در سیاست» این امکان را به ما می‌دهد که متوجه باشیم همچون برخی محصولات تراریخته در ژنتیک کشاورزی، گاه یک محصول در نهایت تنها نام و شکلی ظاهری از آن طبیعت اولیۀ خود را حمل می‌کند در حالیکه فاقد هر گونه خواصّ ذاتی نخستین خود شده است و تمام ویتامین‌ها و مواد معدنی مندرج در طبیعت خود را از دست داده است. مثلاً به ظاهر محصولمان «ذرّت» است، اما آنقدر بدان شیرینی مصنوعی افزوده‌اند که مزۀ شکر می‌دهد و از ذرت بودن تنها شکل و نامِ آنرا یدک می‌کشد. سوال اینست که آیا با این وجود می‌توان گفت که ذرّت، بیماریِ قند می‌آورد و مضرّ است؟!

🔸 و براستی تا چه حدّ می‌توان انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی را همین محصول خود آفریدۀ دستکاری شده و تراریختۀ فعلی دانست و بر بام تاریخ اندیشه سیاسی ندا داد که آن، همینی است که هست؟!

انتهای پیام