ادامه ی جنسیت زدگی در سریال‌های تلویزیونی و تبلیغات

نسترن فرخه، خبرنگار انصاف نیوز: زن جوانی که قلم‌موی لاک را روی ناخن هایش می‌کشد وبه آراستگی ظاهرش می‌رسد، با عجله غذا می‌پزد. مواد اولیه‌ی سالاد را خرد می‌کند و روغن اویلا در آن می‌ریزد، در آخر با حرکت قلموی لاک روی آخرین ناخن خود لاک می‌زند در حالی که سرمیزی پر از غذاهای رنگارنگ که خودش درست کرده نشسته و منتظر آمدن همسرش است زنگ  خانه به صدا در می‌آید.

در بسیاری از سریال‌های تلویزیونی و تبلیغات هنوز نگاه زن ستیزانه که زن را همچون کارگر خانگی متصور می‌شود وجود دارد، هنوز در بسیاری از سریال‌های تلویزیونی، هرچه زن مطیع‌تر، خانه دارتر و دورتر از اجتماع باشد از معصومیت و کرامت بیشتری برخوردار است.

حتی دربعضی تبلیغات لاکچری که مخاطب آن بیشتر قشرجوان جامعه محسوب می‌شود، این نگاه به شدت دیده می‌شود. مثل تبلیغات لوازم آشپزخانه و شوینده‌های مختلف که در آن زن تنها یک کارگر خانگی قلمداد می‌شود. جالب آنکه بیشترین مخاطب این دست سریال‌ها و تبلیغات زنان خانه‌داری هستند که با نفوذ این نگاه در تفکراتشان به این باور رسیده‌اند که حقوق زن تنها در چارچوب خانه باید محقق شود که این مساله شرایط را برای فعالان حقوق زن سخت‌تر می‌‌‌کند.

در هفته‌های گذشته تبلیغی از شرکت روغن اویلا در فضای مجازی منتشر شد که واکنش‌های بسیاری را در پی داشت. در این تبلیغ خانم جوانی در حال آشپزی در خانه و همزمان در حال آراستن ظاهر خود برای همسرش است که سعی دارد در زمان کم تمام وظایفش را به درستی انجام دهد، این تبلیغ که ظاهری مدرن دارد اما در باطن درگیر سنت‌ها است که زن را تنها یک ابژه‌ی جنسی و یک کارگر خانگی به نمایش گذاشته، این موضوع بهانه‌ای شد تا برای چندمین بار به موضوع نگاه‌های جنسیت زده در تبلیغات  بپردازیم.

با شیما قوشه وکیل دادگستری و فعال حقوق زنان به دلایل نگاه‌های جنسیت زده در تبلیغات و سریال‌های تلویزیونی پرداختیم.

شیما قوشه وکیل دادگستری وفعال حقوق زنان به خبرنگار انصاف نیوز گفت: «ضعف ما این است که این آگاهی و اعتراضات را معمولا مردم عادی نسبت به این موضوعات دارند و نه افرادی که تصمیم گیرنده هستند. آنها باید اراده داشته باشند که دیگر این اتفاقات نیفتد. متاسفانه همین تبلیغات وسریال‌هایی که ساخته می‌شود به نظر من و با همین دیدگاه حداقلی، مغایر با قانون اساسی است، زیرا در اصل 21  قانون اساسی در مورد کرامت زن صحبت می‌کند و می‌گوید وظیفه‌ی دولت (به معنی عام) ایجاد زمینه‌های مساعد برای رشد شخصیت زن و احیای حقوق مادی ومعنوی آن است.

در بخشی از مقدمه‌ی قانون اساسی که در مورد زن صحبت می‌کند، به کرامت و ارزش والاتر زن اشاره می‌کند؛ ولی متاسفانه و با نگاه حداقلی متوجه می‌شویم این رفتارها ضد قانون اساسی است که اصول قانون اساسی را نقض می‌کند.

دلیل نگاه‌های زن ستیزانه

قوشه درباره‌ی چرایی این اتفاقات گفت: «بخشی از آن برمی‌گردد به فرهنگ مرد سالارانه‌ی جامعه که در رده‌های بالا و افراد تصمیم گیرنده هم نفوذ کرده و همچنان نفوذ دارد.

مقدمه‌ی قانون اساسی می‌گوید زن در حکومت طاقوت پیش از انقلاب شی و ابزار کار بوده در حالیکه ما در جمهوری اسلامی طور دیگری به زن نگاه می‌کنیم و آن را برخوردار از ارزش و کرامت می‌کنیم. اما متاسفانه این اراده‌ای برای اجرای قانون اساسی هم وجود ندارد.»

فرهنگ ما پدر سالار است

کسی نبود از خانم آلیا بپرسد که چرا خود شما در خانه نیستید؟

این وکیل دادگستری در ادامه گفت: «یک بخشی از این موضوع برمی‌گردد به فرهنگ پدرسالارانه که صدها سال است در فرهنگ ما وجود دارد و بخش دیگر برمی‌گردد به برخوردهای مقابله‌ای با فعالان حقوق زنان که تا صحبتی می‌کنند آن را ناشی از غرب می‌دانند، در حالی که فکت ما قانون اساسی است.»

قوشه در جواب این سوال که آیا در برابر تبلیغات و سریال‌هایی که نگاه زن ستیزانه دارند امکان شکایت از طرف شهروندان و افراد جامعه وجود دارد یا نه گفت: «امکان اینکه مطالبه‌ای جمعی برمبنای رعایت همین قانون اساسی صورت بگیرد وجود دارد اما شکایت به نهاد دادگستری  باتوجه به قانون اساسی امکان پذیر نیست و باید دید در قوانین عادی چه چیز پیش بینی شده که آن هم می‌شود پیدا کرد، اما مطالبه‌ای افراد جامعه به عنوان شهروندان مسوولی که می‌خواهند قانون اساسی را اجرا شود قابلیت پیگیری دارد.»

این فعال حقوق زن در پاسخ به این سوال که «آیا سیاست خاصی در تبلیغات و سریال‌های تلویزیون دنبال می‌شود که می‌خواهد زن را به فضای بسته‌ی خانه بازگرداند؟»، گفت: «می‌توان از یکسری فکت‌ها به نتایچی رسید. بنظر من بله، این نیت وجود دارد که زن را از جامعه، اجتماع، سیاست، کار اقتصادی و به صورت کلی از هرچیز که زن را خارج از خانه مشغول ‌کند و این مشغولیت باعث افزایش آگاهی زن شود، سعی می‌شود او را از این فضا دور نگاه دارد؛ به این دلیل که زن از حقوق خود و حتی دیگر افراد جامعه آگاهی به دست نیاورد؛ بنابراین من تصور می‌کنم که باتوجه به عملکردی که وجود دارد در این مورد سیاست‌هایی اعمال می‌شود..

کما اینکه در دوره‌ی قبل هم خانم آلیا نماینده مجلس که خودشان هم کار بیرون از منزل داشتند این موضوع را مطرح کردند که کار زن در خانه است و نباید بیرون از خانه کار کند ،ولی کسی نبود از ایشان بپرسد که خانم آلیا چرا خود شما در خانه نماندی تا فرزند تربیت کنید و حالا در جامعه هستید؟

این دیدگاه‌ها، هرچند در اقلیت هستند اما همین‌ها هم تاثیر گذارند و اراده می‌کنند چه اتفاقی در مورد افراد جامعه بیافتد. این دیدگاه همچنان وجود دارد که زن نباید بیرون از خانه کار کند و در قانون اساسی هم تاجایی که ممکن است زن را در نهاد خانواده دیده است و این جنبه از قانون اساسی هم نباید نادیده گرفت که از زنی حرف می‌زند که در خانه به وظایف مادری و زنانگی خودش بپردازد.»

باید افراد جامعه را آگاه کنیم

شیما قوشه در پایان به باید های این مسیر طولانی اشاره کرد وگفت:«کاری که می‌توان کرد این است که روشن گری کنیم و افراد جامعه را آگاه کنیم و برای یک بخش هایی که می‌شود کاری کرد تا اجرایی شود مطالبه کنیم، شخصیت والا و کرامت انسانی زن لزوما در چارچوب خانه محقق نمی‌شود.»

انتهای پیام