حکم کلاه گیس چیست؟
پرتال امام خمینی در متنی با عنوان «حکم کلاه گیس چیست؟ آیا شرعاً به جای روسری و مانند آن می توان از آن استفاده کرد، یا که در نماز و مقابل نامحرم، پوشاندن آن نیز لازم است؟» در تاریخ 17 مهر 97 نوشت:
توضیحات کارشناس:
کلاه‌گیس، گیسویی است مصنوعی که غالبا از مو یا الیاف مصنوعی ساخته می‌شود و معمولاً افراد کم‌مو یا بی‌مو آن را مانند کلاه بر روی سر قرار می‌دهند، البته امروزه در صنعت سینما و حرفه بازیگری نیز کاربرد دارد.
استفاده از کلاه‌گیس علاوه بر ملاحظات بهداشتی که در علم پزشکی مورد بحث قرار می‌گیرد، به چند جهت از جنبه و جکم فقهی نیز برخوردار می‌باشد. در اینجا صرفا دو جهت مد نظر است.
اول: وجوب و عدم وجوب پوشاندن کلاه‌گیس از نگاه نامحرم
در این که به فتوای امام خمینی (س)، بر زن واجب است جز گردی صورت و دست تا مچ را از نگاه نامحرم بپوشاند تردیدی نیست، حتی پوشاندن پوست سر برای زنی که فاقد گیسو است.
و در پوشاندن بدن از نگاه نامحرم، کیفیت خاصی مد نظر نیست. همان‌گونه که در تحریرالوسیله فرموده‌اند: «الستر عن النظر یحصل بکل ما یمنع عن النظر و لو بالید أو الطلی بالطین أو الولوج فی الماء حتی أنه یکفی الألیتان فی ستر الدبر.» (ج 1، کتاب الصلاة، القول فی الستر و الساتر، مسأله 4 )؛ این مهم با هر چیزی که محقق شود کفایت می‌کند.
بر این اساس وقتی خانمی از کلاه گیس استفاده می‌کند، تحقیقا مو یا پوست سر خود را پوشانده است و از این جهت به وظیفه خویش عمل نموده و از این حیث بحثی نیست. مطلب این‌جاست که خود کلاه‌گیس چه حکمی دارد؟ زنی که از آن استفاده می‌کند نسبت به پوشاندن آن از نگاه نامحرم وظیفه‌ای دارد یا خیر؟
این فرع را سیّد در عروه مطرح نموده است. امام خمینی ره نیز حاشیه‌ای بر فتوای ایشان دارند که خواهد آمد.
صاحب عروه می‌گوید:
«مسألة 1: الظاهر وجوب ستر الشعر الموصول بالشعر؛ سواء کان من الرجل أو المرأة و حرمة النظر إلیه، و أمّا القرامل من غیر الشعر و کذا الحلیّ، ففی وجوب سترهما وحرمة النظر إلیهما مع مستوریّة البشرة إشکال و إن کان أحوط.»
ایشان در این فرع سه موضوع را مطرح کرده‌اند:
1- گیسوی طبیعی متصل به موی زن، خواه از مرد باشد یا زن
2- قرامل و گیسوهایی که از غیر موی انسان ساخته شده است
3- حلیّ و زینت
امام خمینی ره با نگارش حاشیه ذیل عبارت “الظاهر وجوب” در هر سه مورد، به احتیاط واجب پوشش از نگاه نامحرم را واجب دانسته و فرموده‌اند: «بل الأحوط وجوبه، و کذا فی القرامل و الحلیّ.» (العروة الوثقی مع تعالیق الإمام الخمینی؛ ص: 292)
دوم: حکم استفاده زن‌ها از کلاه‌گیس به عنوان ساتر در نماز
اما از جهت نماز؛ گرچه فرع مورد بحث در کشورهای اسلامی شاید محل ابتلا نبوده و کاربرد زیاد نداشته باشد، لیکن در کشورهای غیر اسلامی که زنان مسلمان با محدودیت‌هایی در پوشش مواجه هستند در کمک به پایبندی بر نماز بسیار کارگشا می‌تواند باشد. زیرا آشکار کردن زیورآلات و زینت و مو و گیسوی متصل به موی سر و کلاه گیس ساخته شده از الیاف، در حال نماز مبطل آن نیست، هر چند بگوییم پوشاندن آن از نامحرم واجب است. (رجوع شود به العروة الوثقی مع تعالیق الإمام الخمینی؛ ص: 299، مسأله 4 )
به هر حال مطابق حاشیه امام ره بر عروه، آنجا که به مناسبت این بیان صاحب عروه: «نعم لو اتّخذ لباساً من شعر الإنسان فیه إشکال؛ سواء کان ساتراً أو غیره، بل المنع قویّ خصوصاً الساتر.» و ذیل عبارت ” کان ساترا” می‌فرماید: «الظاهر عدم المنع فی غیر الساتر، و الأحوط ترک اتّخاذه ساتراً.» (همان، ص: 292، مسأله 1 )، گرچه بر سر داشتن موی مرد و زن دیگر در نماز برای زنان ممنوع نیست لیکن به احتیاط واجب نباید آن را ساتر قرار دهند.
1392/11/16
انتهای پیام
