مروری بر تحلیل رسانه‌ها از تصمیم ترامپ درباره خروج نظامیان آمریکا از سوریه

تصمیم ناگهانی دونالد ترامپ برای خروج نظامیان امریکا از سوریه بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های منطقه‌ای و جهانی داشته است: از انتقاد شدید رسانه‌های آمریکایی تا ابراز نگرانی اسرائیلی‌ها و خوشحالی روس‌ها، همگی بخشی از این واکنش‌ها بوده اند.

به گزارش اعتدال؛ “جوشوا ای. گلتزر” و “کریستوفر پی. کاستا” از مدیران ارشد بخش ضدتروریسم دولت آمریکا در دوران ریاست جمهوری اوباما و ترامپ در یادداشتی مشترک در “نیویورک‌تایمز” ضمن انتقاد از تصمیم ترامپ درباره خروج نیروهای امریکایی از سوریه می نویسند: “اعلام این موضوع از سوی رییس جمهوری امریکا که ماموریت در سوریه پایان‌یافته، اقدامی خطرناک است. درست است که داعش تخریب و تضعیف شده اما به طور کامل شکست نخورده است. علیرغم آنچه ترامپ مدعی است، ماموریت در سوریه تکمیل نشده است. حملات اخیر در بازار کریسمس در استراسبورگ فرانسه که منجر به کشته شدن پنج نفر و مجروح شدن دستکم ده نفر شد نشان می‌دهد که تهدید ناشی از داعش کماکان وجود دارد. پیشرفت در مبارزه علیه داعش زیاد بوده است اما بقایایی از آن گروه هنوز زنده مانده‌اند. ما دیدیم که داعش نیز از خاکستر القاعده به وجود آمد. گروه‌های ایدئولوژیک این‌چنینی معتقدند که رسالت و تعهدی الهی برای جنگیدن برعهده دارند و شکست‌ها را موقت می‌دانند”.

آن دو در پایان می‌نویسند: “داعش در حال حاضر با کنترل شبکه‌های زیرزمینی می‌تواند خشونت و بی‌ثباتی در سوریه، عراق و به طور بالقوه در سرتاسر منطقه را افزایش دهد. ما مشابه این کار را توسط القاعده در عراق دیدیم. در نتیجه، لازم است که همراهی‌های اطلاعاتی امریکا و عراق و دیگر شرکا افزایش یابند. اگرچه داعش در حوزه میدانی بخش مهمی از قلمروی خود را از دست داده اما می‌تواند از طریق فضای مجازی به تشویق و بسیج اعضای خود بپردازد. در این زمینه همکاری در حوزه فناروی برای مقابله با آن گروه اهمیت دارد”.

دیپلمات‎ها شوکه شده‎اند

سایت “المانیتور” در گزارشی به قلم “لورا روزن” خبرنگار آن سایت می‌نویسد که دیپلمات‌ها از تصمیم ترامپ برای خروج نیروهای امریکایی از سوریه شوکه شده‌اند. تصمیم ناگهانی ترامپ همگان را متعجب کرده است. این در حالیست که امریکا مدت‌ها وظیفه خود می‌دانست که برای جلوگیری از بازگشت داعش به عراق، در سوریه باقی بماند. یک مقام امریکایی به “المانیتور” می‌گوید:”این تصمیم فاجعه‌بار است. رییس‌جمهور فقط تصمیم به ترک سوریه گرفته است”. “تامارا ویتس” از مقام‌های سابق وزارت خارجه امرکیا در امور خاورمیانه که اکنون در پژوهشکده بروکینگز حضور دارد می‌گوید:”ترامپ متقاعد شده که داعش کاملا شکست خورده در حالی که این موضوع واقعیت ندارد. او با تکیه بر غریزه‌اش تصمیم‌گیری می‌کند. ترامپ اما تنها بر اساس تغییر ذهنیت‌اش و به طور دوره‌ای تصمیم‌گیری می‌کند”.

“چارلز لیستر” کارشناس مسائل سوریه در انستیتو خاورمیانه می‌گوید:”ترامپ با تصمیم اخیر خود چراغ سبزی به اردوغان رییس‌جمهوری ترکیه داده است. آن دو روز جمعه با یکدیگر تماس تلفنی داشتند. این تصمیم به ضرر نیروهای دموکراتیک سوریه است که اغلب متشکل از گروه‌های کردی هستند. مخالفان ایران در درون دولت امریکا احساس می‌کنند که ترامپ به آنان خیانت کرده است. درخواست پمپئو برای خروج نیروهای ایرانی از سوریه با انجام مذاکره یک خواست غیرواقع‌بینانه بود اما اکنون به نظر می‌رسد با شرایط ایجاد شده ایران اصلا حاضر به ترک سوریه نشود”.

برنده اصلی تصمیم ترامپ کیست؟

“فارین‌پالسی” نیز در گزارشی می‌نویسد برنده اصلی تصمیم ترامپ برای خروج نیروهای امریکایی از سوریه دولت ترکیه است. این نشریه از تصمیم ترامپ به عنوان کرنش و سر تعظیم فرود آوردن ترامپ در برابر آنکارا یاد کرده و می‌نویسد: “اکثر کارشناسان باور دارند که تصمیم ترامپ برای خروج نیروهای امریکایی از سوریه دست امریکا را از نظر نظامی در حوزه میدانی تضعیف خواهد کرد. تحلیلگران می‌گویند تصمیم ناگهانی ترامپ در این‌باره نشان‌دهنده اختلاف‌نظر و شکاف جدی در درون دولت ترامپ درباره سوریه به خصوص میان ترامپ و دو مقام ارشد دیگر از جمله جان بولتون مشاور امنیت ملی و مایک پمپئو وزیر امور خارجه اوست. این موضوع نشان می‌دهد که دست امریکا در بازی مقابل بشار اسد، رییس جمهوری سوریه و پوتین رییس‌جمهوری روسیه ضعیف است. آمریکا به تدریج کنترل خود را در مورد پرونده سوریه از دست می‌دهد.

“جاشوا لندیس” کارشناس ارشد مسائل سوریه در دانشگاه اوکلاهاما می‌گوید که ترامپ هرگز به استدلال‌های بولتون و پمپئو مبنی بر لزوم حفظ حضور نظامی واشنگن باور نداشته است. در این میان، به نظر می‌رسد که ترامپ بیشتر تحت تاثیر جیمز متیس وزیر دفاع خود بوده که از ابتدا می‌گفت هدف امریکا از حضور نظامی در سوریه برای کسب اطمینان از شکست داعش است. تاکنون اما پنتاگون این خروج را تایید نکرده و برنامه زمان‌بندی‌ای را برای آن اعلام نکرده است”.

“فارین پالسی” در ادامه می‌نویسد به نظر می‌رسد تصمیم ترامپ بخشی از استراتژی وسیع‌تر برای اصلاح رابطه امریکا با ترکیه باشد. این نشریه می‌افزاید: “اخیرا اردوغان و ترامپ تماس تلفنی درباره حضور نیورهای کرد در سوریه داشته‌اند. ترکیه هشدار داده که می‌تواند حملات علیه کردها را آغاز کند چرا که آنان را تهدیدی برای مرزهای خود می‌داند. به نظر می‌رسد باید اعتبار تصمیم اخیر ترامپ را به اردوغان داد و او توانسته ترامپ را متقاعد کند که به توصیه‌های بولتون گوش نکند. به نظر می‌رسد خروج نیروهای امریکایی از سوریه چراغ سبز امریکا به ترکیه برای حمله به کردهاست. از سوی دیگر به نظر می‌رسد که این تصمیم رها کردن استراتژی پیشین اعلام شده توسط دولت ترامپ برای مهار نفوذ ایران در سوریه است. سناتورهایی چون لیندسی گراهام مخالف تصمیم ترامپ هستند و می‌گویند او اشتباه اوباما را تکرار می‌کند. او گفته است که داعش در سوریه و عراق کاملا شکست نخورده و می‌تواند در نقاط دیگری چون افغانستان ظهور کند. به نظر می‌رسد دولت ترامپ در برابر خواسته دولت ترکیه سر تعظیم فرود آورده است. با خروج نیروهای امریکایی علاوه بر رهاشدن کردها از سوی امریکا، باید منتظر رقابت بیشتر میان ترکیه و دولت سوریه باشیم. نیروهای کردی نیز بخش عمده‌ای از اهرم خود را از دست می‌دهند. آنان دیگر نمی‌توانند انتظار داشته باشند که بخش عمده‌ای از خودمختاری و استقلال شان را بتوانند حفظ کنند”.

واکنش اسرائیل: قطعا اسرائیل نفع نخواهد برد

اکثر رسانه‌های اسرائیلی اما با ناراحتی از تصمیم ترامپ یاد کرده‌اند. روزنامه اسرائیلی “یودیعوت آحرونوت” در سرمقاله‌ای تحت عنوان “چه کسی از خروج امریکایی‌ها از سوریه نفع می‌برد؟ قطعا اسرائیل نفع نخواهد برد”، می‌نویسد:”تصمیم ترامپ نتیجه معکوس خواهد داشت. ایران در سوریه تقویت می‌شود و می‌تواند جبهه جنگ تازه‌ای علیه اسرائیل بگشاید. همچنین این تصمیم میزان حضور امریکا را در صحنه بین‌المللی محدود کرده و به پوتین در خاورمیانه قدرت بیشتری می‌بخشد. از سوی دیگر نیروهای کردی تصمیم ترامپ را نوعی خیانت به خود و پایان اعتبار وعده‌های امریکا قلمداد می‌کنند. به نظر می‌رسد کاخ سفید به روسیه، ایران و ترکیه اجازه داده تا منافع‌شان و نظم جدیدی که برای دوران پس از پایان جنگ داخلی در سوریه مدنظر دارند را شکل دهند. در نتیجه تصمیم ترامپ، ایران جای پای خود را در سوریه محکم‌تر خواهد کرد و نفوذ روسیه در خاورمیانه از جمله در عراق رشد خواهد کرد. کردهای سوری حمایت امریکا را از دست می‌دهند و مجبور می‌شوند به اسد نزدیک شوند. ترکیه نیز آزاد خواهد بود در غیاب امریکایی‌ها به کردها حمله کند”.

این روزنامه در پایان می‌نویسد:”خروج امریکایی‌ها از سوریه خبر خوبی برای اردن و اسرائیل نیست. حضور امریکایی‌ها در حال حاضر مانعی بر سر راه نفوذ برخی شبه‌نظامیان است که در نزدیکی مرز اردن و اسرائیل در سوریه مستقر شده‌اند. تصمیم امریکا باعث منزوی‌شدن متحدان‌اش در خاورمیانه؛ از جمله اردن، اسرائیل و عربستان می‌شود. امریکا برگ برنده خود را در مقابل روسیه از دست می‌دهد و اهرمی برای چانه‌زنی نخواهد داشت. اکنون قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس ایران مطمئنا از همه بیشتر خوشحال شده است. او می‌تواند جبهه جنگی را علیه اسرائیل از درون سوریه بگشاید”.

خروج آمریکا از سوریه، پیروزی ایران، ترکیه و روسیه است

روزنامه “العرب لندن” در گزارشی با اشاره به تصمیم ناگهانی آمریکا برای خارج کردن همه نیروهایش از سوریه نوشت: منابع مذکور تصمیم آمریکا در این خصوص را بدترین امتیاز واشنگتن به ترکیه و ایران در سوریه دانسته اند.

به گفته این منابع، اقدام آمریکا در خصوص خروج از سوریه، اعتراف ضمنی به شکست راهبرد آمریکا در سوریه از زمان باراک اوباما است و در مقابل موفقیت راهبرد روسیه در سوریه را نشان می دهد که به تثبیت بشار اسد منجر شد؛ بشار اسدی که از فروپاشی راهبرد آمریکا در سوریه استفاده مستقیم می برد.

به نقل از العرب، منابع آمریکایی همچنین عنوان کرده اند که این موضوع ضربه بزرگی به کردهای سوریه است که از سوی نیروهای سوریه دموکراتیک به عنوان «خنجری از پشت» توصیف شده است.

منابع دیپلماتیک آمریکایی همچنین تصمیم آمریکا را ناهماهنگ با خط مشی های سیاسی دانسته اند که پیشتر از سوی منابع امنیتی، سیاسی و نظامی این کشور درباره سوریه اعلام شده بود و محتمل می دانند که این تصمیم ناشی از تنش میان نهادهای دولت آمریکا و معضلی داخلی باشد.

یک تحلیلگر سیاسی لبنانی در گفتگو با روزنامه «العرب»، تصمیم آمریکا برای خروج کامل از سوریه را «بدترین شکست» این کشور توصیف کرد و گفت: خروج آمریکا از سوریه، دادن امتیاز بلا عوض به ایران و ترکیه است.

ناظران معتقدند که این اقدام بدون حساب و کتاب آمریکا به این معنا خواهد بود که آمریکا تحت فشار تهدیدهای ترکیه مبنی بر دخالت نظامی در شرق فرات صورت گرفته است و گرایش رجب طیب اردوغان برای تهدید کردهای سوریه و اقدامات نظامی این کشور علیه آنها را تغذیه می کند.

علاوه بر این همین ناظران همچنین معتقدند که خروج آمریکا، ایران را از بند فشارهایی که این کشور را وادار کرد تا به فکر خروج جزئی از سوریه باشد، رها می کند و معضل روسیه در خصوص خروج ایران از سوریه را به عنوان گزینه ای فوری را مرتفع می گرداند.

رسانه های آمریکا روز چهارشنبه اعلام کردند: واشنگتن برای خارج کردن نیروهایش از سوریه آماده می شود؛ اقدام بزرگی که سوالاتی را درباره نقش آمریکا در منطقه و حفظ حضور نظامی در عراق در ازای تداوم تمرکز روسیه در سوریه مطرح می کند.

در حالی که شبکه سی ان ان آمریکا به نقل از یکی از مسئولان وزارت دفاع این کشور گزارش داد که واشنگتن برای خروج کامل و فوری نیروهایش از سوریه در حال برنامه ریزی است، روزنامه وال استریت ژورنال نوشت که خروج آمریکا تنها به شمال شرقی سوریه محدود می شود.

با این حال شبکه سی بی اس نیو نیز گزارش داد: کاخ سفید ازپنتاگون خواسته است خروج نیروهای آمریکایی از سوریه را فورا آغاز کنند.

افزایش احتمال رویارویی ایران و اسرائیل؟

روزنامه “تایمز اسرائیل” نیز در گزارشی می‌نویسد که خروج امریکایی‌ها از سوریه می‌تواند احتمالا رویارویی اسرائیل و ایران را تقویت کند. این روزنامه می‌نویسد: “امریکا تاکنون نیز حضور نظامی زیادی نداشت اما می‌توانست مانع از نقل و انتقال تسلیحات در عراق و سوریه شود. اکنون اما اسرائیلی‌ها از جمله شخص نتانیاهو ناامید شده‌اند. به احتمال زیاد خلاء ایجاد شده توسط ایران پر خواهد شد. تصمیم ترامپ از نظر دیپلماتیک و نظامی اشتباه است. امریکایی‌ها دو هزار سرباز در سوریه در بخش شرقی آن کشور داشتد. خروج امریکا از سوریه اما پذیرش شکست در برابر ایران و روسیه خواهد بود. با این خروج امریکا از نظر دیپلماتیک و روانی تاثیری منفی بر جای خواهد ماند: امریکا اسد را رها می‌کند که هر کاری خواست انجام دهد و اسرائیل را تنها می‌گذارد. خروج نیروهای امریکایی از سوریه اسد، پوتین و ایران را تقویت خواهد کرد. در نتیجه، پیش‌بینی می‌شود احتمال برخوردهای میان ایران و اسرائیل  در سوریه و مرز آن کشور افزایش یافته یابند”.

واکنش روس ها: نشانه‌ای از پیروزی روسیه

رسانه‌های روس اما از تصمیم ترامپ برای خروج نیروهای امریکایی از سوریه به شدت استقبال کرده‌اند. شبکه خبری “راشا تودی” این خروج را نشانه‌ای از پیروزی روسیه دانسته و می‌نویسد:”تصمیم ترامپ نشان می‌دهد که سیاست تغییر رژیم در مورد سوریه شکست خورده است. یک مقام ناشناس پنتاگون به شبکه خبری “سی ان ان” گفته که تصمیم ترامپ نشانه پیروزی‌ای برای پوتین رییس جمهوری روسیه است. این خروج باعث تقویت روسیه و ایران و سبب تضعیف شبه نظامیان کرد خواهد شد. سناتور “مارکو روبیو” نیز تصمیم ترامپ را خطایی بزرگ خوانده و معتقد است که این تصمیم باعث افزایش درگیری میان اسرائیل و حزب الله لبنان خواهد شد. همچنین سبب می‌شود تا دیگر کشورها امریکا را غیر قابل اعتماد قلمداد کنند و بگویند چین و روسیه در این‌باره درست می‌گفتند”.

این شبکه خبری در گزارش دیگری می‌نویسد: “خروج نیروهای امریکایی از سوریه پیروزی ای برای ترکیه و شکستی برای کردها و نشانه‌ای از عمل ترامپ به وعده‌های انتخاباتی‌اش خواهد بود. “مایکل مالوف” از مقام‌های سابق پنتاگون به “راشا تودی” می‌گوید:”تصمیم ترامپ نتیجه معامله او با اردوغان است که می‌خواهد شبه‌نظامیان کرد را هدف قرار دهد”. “جاشوا لندیس” کارشناس مسائل خارجی اما باور دارد که خروج بخشی از برنامه تبلیغاتی ترامپ برای مصرف داخلی در امریکاست اما ترامپ برنامه‌هایی نیز برای کاهش مسئولیت امریکا در منطقه دارد. او می‌گوید که ترامپ به لفاظی‌های تبلیغاتی دوران انتخابات خود بازگشته که می‌گفت جنگ‌های خاورمیانه احمقانه بودند و دلیلی نداشت که امریکا 5 تریلیون دلار در منطقه پول صرف جنگیدن کند. این اما پیروزی‌ای بزرگ برای اردوغان است و باعث عصبانیت پمپئو و بولتون می‌شود که می‌خواستند سیاست ضد ایران را بدون همکاری ترکیه اجرایی کنند. اکنون نیروهای دموکراتیک سوریه جریان اصلی مورد حمایت امریکا علیه دولت اسد که متشکل از گروه‌های کردی و عرب بوده، دو گزینه را با خروج نیروهای امریکایی از سوریه پیش روی خود دارند: یا با دولت اسد معامله و مصالحه کنند و یا آن که هدف حمله نیروهای ارتش ترکیه قرار گیرند”.

نشریه امریکایی “نشنال اینترست” اما معتقد است که خروج نیروهای امریکایی از سوریه باعث ناامیدی و عصبانیت اطرافیان ترامپ می‌شود که مخالف ایران و نفوذ آن کشور در منطقه بودند. یکی از چهره‌های محاظه‌کار نزدیک به کاخ سفید به “نشنال اینترست” می‌گوید: “تصمیم اخیر ترامپ بیشتر برای مصرف داخلی است او می‌خواهد تمرکز افکار عمومی و رسانه‌ها از پرونده مولر و اثبات احتمالی همکاری روس‌ها با کارزار ترامپ در انتخابات را منحرف کند”.

از این پس در سوریه چه خواهد شد؟

روزنامه عرب زبان “القدس العربی” نیز در سرمقاله خود تحت عنوان “پس از خروج نیروهای امرکیایی از سوریه چه خواهد شد”؟ می نویسد: “این تصمیم خیانتی به کردها قلمداد خواهد شد. قدرت‌های خارجی چون روسیه، ترکیه و ایران خلاء ایجاد شده در نبود امریکایی‌ها را پر خواهند کرد. به نظر می‌رسد ترامپ علیرغم اتهاماتی که علیه ارتباط او با روسیه وجود دارد به نوعی در حال اعطای پاداش سیاسی به پوتین است. به نظر می‌رسد او در اردوگاه ایدئولوژیک پوتین قرار دارد؛ اردوگاهی که احزاب راست افراطی در اروپا نیز در زمره آن هستد. از سوی دیگر، بدون فشار اردوغان، تصمیم اخیر ترامپ برای خروج نیروهای امریکایی از سوریه اتخاذ نمی‌شد. ترکیه امادگی خود را برای نابود کردن مخالفان کرد در شرق فرات اعلام کرده است. در این میان نیروهای دموکراتیک سوریه که بازیگر کلیدی در مبارزه علیه داعش در ائتلاف تحت رهبری امریکا بودند تصمیم ترامپ را خیانتی به خود قلمداد خواهند کرد”

انتهای پیام