هوش مصنوعی؛ شیطان یا فرشته؟

شفقنا به نقل از  فیوچریسم نوشت: این روزها هر جا را که نگاه می کنید، صحبت از هوش مصنوعی است. موضوعی که آینده زندگی بشر را به آن ارتباط داده اند و بنابراین انواع و اقسام بحث‌ها درباره آینده هوش مصنوعی و البته تأثیر آن بر زندگی انسان به وجود آمده است.

در این زمینه نکته جالب این که دست بالا را در این بحث مخالفین هوش مصنوعی دارند. جالب تر از این هم این که حتی بعضی از غول های دنیای فناوری هم در جبهه مخالفان هستند و عقیده دارند که پیشرفت بیشتر هوش مصنوعی آینده‌ انسان را با خطر مواجه می کند. مثل هر بحث دیگری البته عده ای نیز در جبهه مخالف هستند.

هوش مصنوعی را در ادبیات مرتبط رسانه ای و حتی تئوریک با واژه هایی چون جادو، خدایان و هیولا تعریف می کنند. موضع گیری موافق یا مخالف با رشد این پدیده نیز در کاربرد نوع واژه ها در این زمینه مرتبط است. برخی معتقدند که آینده‌ ای که همراه با هوش مصنوعی است، شبیه اوتوپیا یا یک مدینه فاضله خواهد بود. برخی دیگر نیز اما دنیای هوش مصنوعی را دنیایی آخرالزمانی می شمارند و حتی گمان دارند فرجامی آخرالزمانی را نیز باید انتظار بکشیم. در واقع هوش مصنوعی برای برخی فرشته و برای برخی دیگر نیز دیو است.

ایلان ماسک در سال ۲۰۱۴ در سمپوزیومی پیشرفت و توسعه هوش مصنوعی را «شبیه احضار کردن شیطان» دانست، با این توضیح که «شاید این شیطان همچون اسطوره‌ آلمانی فاوست، قبل از این‌که از ما متنفر شود، به ما کمک کند». در حقیقت ایلان ماسک هوش مصنوعی را ناگزیری مفید می داند و باور دارد که انقراض احتمالی انسان توسط هوش مصنوعی از تبعات تلاش انسان برای پیشرفت این تکنولوژی خواهد بود و نه کاری تعمدی.

به اعتقاد ایلان ماسک اگر هوش مصنوعی برای پاک کردن ای میل ‌های مزاحم یا همان اسپم ها طراحی شود، شاید روزی به این نتیجه برسد که بیاید به جای حذف ای میل ‌های اسپم، منبع اصلی آن ای میل ها یا همان انسان ها را حذف کند. ماسک در زمینه غلبه هوش مصنوعی بر انسان مثال دیگری هم دارد که کاملا با نظرات آن هایی که از طغیان روبات ها می گویند متفاوت است. او می گوید فرض کنید هوش مصنوعی برای چیدن توت ‌فرنگی‌ طراحی شده باشد، این هوش مصنوعی اگر بتواند ارتقا یابد یا این قابلیت را داشته باشد که خودش را ارتقا دهد، ممکن است آن قدر در چیدن توت ‌فرنگی‌ به مهارت برسد که روزی تصمیم بگیرد کل کره زمین را مزرعه‌ توت‌فرنگی کند، آن هم نه از بد دلی و برای حذف انسان، بلکه فقط برای این که بتواند توت ‌فرنگی بیشتری بچیند.

شاید از این رو باشد که ایلان ماسک چندی پیش چند میلیارد دلار سرمایه گذاشت تا روی پیشرفت امن هوش مصنوعی تحقیق شود. آلتمن به مجله ونیتی فیر گفته که تأسیس چنین شرکتی می تواند بشر را برای دهه‌ های بعدی آماده کند. یعنی برای زمانی که هوش مصنوعی بر بسیاری از کارها تسلط پیدا کرده و جادوگرانی که راه کار با هوش مصنوعی را می دانند، سرمایه‌ های کلان میلیاردی نصیب خواهند برد.

نگرش ایلان ماسک به این موضوع تنها مختص خود او و بخشی از طیف گسترده‌ باورها نسبت به این موضوع یعنی آینده‌ هوش مصنوعی است. در بین افراد معروفی که آن ها هم نگاه منفی به هوش مصنوعی دارند می‌توان به بیل گیتس و استفان هاوکینگ  اشاره کرد. بیل گیتس بارها در مورد جایگزینی هوش مصنوعی با انسان های شاغل در محیط ‌های کاری هشدار داده است. استفان هاوکینگ نیز در سال ۲۰۱۴ پیشرفت های هوش مصنوعی را آغاز انقراض بشر نامیده بود.

هواداران هوش مصنوعی

بسیاری دیگر از بزرگان و غول های تکنولوژی اما درباره آینده انسان در حضور هوش مصنوعی نگاه های خوش‌ بینانه‌ تری دارند. مثلا مارک زاکربرگ که۲۰۱۶ در فیس ‌بوک نوشته: فکر می ‌کنم  می ‌توانیم نوعی هوش مصنوعی بسازیم که برای ما کار کند و به ما کمک کند.

زاکربرگ دانشمنادن و جامعه بشری را  تشویق به پیشرفت هر چه بیشتر هوش مصنوعی می ‌کند و ازشان می خواهد به جای ترس و لرز به آینده امید داشته باشند.  لری پیج، که از مؤسسان گوگل است، نیز در سنگر او قرار دارد و پیش ‌بینی می ‌کند که هوش مصنوعی باعث خواهد شد انسان ‌ها بیشتر با خانواده‌‌ وقت بگذرانند و رویاها و علایق شخصی خود را دنبال کنند. استفان وزنیاک از بنیان ‌گذاران اپل اما آینده هوش مصنوعی را در این جملات خلاصه می کند. او در گفتگو با یک نشریه استرالیایی گفته:  آیا ما تبدیل به خدایان خواهیم شد؟ یا حیوان خانگی؟ یا شاید هم مورچه ‌هایی خواهیم بود که زیر پا له می‌ شویم؟ الیزه یودکوسکی در بین ده ها و صدها پیش ‌بینی و گمانه زنی گوناگون اما در گفتگو با مجله ونیتی فیر چیزی را می گوید که تقریبا همگان در صحبت درباره  هوش مصنوعی به آن اذعان دارند و آن این است که «برای من پیش بینی کردن آینده غیرممکن است. چون هوش مصنوعی از من باهوش‌ تر خواهد بود».

بی تردید با توسعه‌ و پیشرفت بیشتر هوش مصنوعی، صحبت ها و اظهار نظرهای گوناگون درباره‌ آن بیشتر خواهد شد. این روزها از هوش مصنوعی در نرم ‌افزارهای تشخیص چهره‌ در فیس ‌بوک و به عنوان یک دستیار دیجیتال در  کورتانا و سیری استفاده می ‌شود. اما نکته این جاست که هوش مصنوعی این قابلیت و این پتانسیل را دارد که بخش‌ های گوناگون و متفاوتی از زندگی انسان را تغییر دهد. هارپریت بوتار که در این زمینه صاحب نظر است گفته که «تا سال ۲۰۲۵ هوش مصنوعی در بسیاری از شئون و رئوس جامعه نفوذ خواهد کرد؛ از مسایل مربوط به مدیریت و کنترل سلامتی جمعی و گروهی گرفته تا موارد دیگر. این نیز قطعی به نظر می رسد که که از هوش مصنوعی در ارتقاء کیفیت و سرعت حمل و نقل نیز استفاده خواهد شد.

انتهای پیام