هزینه‌ی ارز دانشجویی برای بودجه‌ی عمومی چقدر است؟
پریسا صالحی، خبرنگار انصاف نیوز: ارز ارائه شده به دانشجویان خارج از کشور قبل از مهر ارز دولتی بود اما از ابتدای مهر ارز نیمایی به این افراد تعلق می‌گیرد. طبق محاسباتی که شرح آن در گزارش آمده است دولت در سه ماه اول پاییز 179 میلیارد و 456 میلیون تومان فقط برای دانشجویان وزارت بهداشت برای تامین این ارز هزینه کرده است. ارائه‌ی این ارز با انتقاداتی همراه بود. منتقدان معتقدند این هزینه که برای دانشجویانی که بدون بورسیه و گزینش علمی از این امکان استفاده می‌کنند انجام می‌شود می‌تواند در آموزش عمومی هزینه شود درحالی که هزینه‌ی تحصیل قشر خاصی با توان مالی بیشتر می‌شود. آنها همچنین معتقدند که کشور در بعضی از این رشته‌ها نیازی به ارسال دانشجو ندارد.
عباس زارع‌نژاد مدیر روابط عمومی وزارت بهداشت و داوود محمدی نماینده‌ی مجلس در اینباره با خبرنگار انصاف نیوز به گفت‌وگو پرداختند؛ زارع نژاد معتقد است که فشار تحصیل این افراد روی خانواده‌ها است و ارز پرداخت شده آنقدر نیست که خللی در منابع ارزی به وجود بیاورد. محمدی نیز می‌گوید نیاز به ارتباط علمی با جهان داریم اما باید ضابطه‌مند شود.
برای هر دانشجو ماهانه 1000 دلار و سالانه 15000 دلار نیز به عنوان شهریه به دانشجویان خارج کشور ارز تعلق می‌گیرد یعنی به طور میانگین برای شهریه و خود دانشجو ماهانه 2250 دلار ارز تعلق می‌گیرد.
به طور میانگین در مهر قیمت ارز آزاد 14570 تومان و قیمت ارز نیمایی 9890 تومان بود که برای هر دلار 4680 تومان دولت یارانه قرار داد. با احتساب ماهانه 2250 دلار برای هردانشجو هرماه ده میلیون و پانصد و سی هزار تومان هزینه می‌کند. برای 8000 دانشجو وزارت بهداشت 84 میلیارد و دویست و چهل میلیون تومان دولت در مهرماه هزینه کرده است.
میانگین قیمت ارز آزاد در آبان ماه 13780 تومان و ارز نیمایی 10580 تومان بود.سوبسیت دولت برای این ماه برای هردلار 3200 تومان و برای هر دانشجو هفت میلیون و دویست هزار تومان و برای دانشجویان وزارت بهداشت پنجاه و هفت میلیارد و ششصد میلیون تومان بود.
میانگین قیمت ارز آزاد در آذرماه 11330 تومان و ارز نیمایی 9240 تومان بود. هزینه‌ی دولت برای این ماه برای هر دلار نیمایی 2090 تومان و برای هر دانشجو چهار میلیون و هفتصد و دو هزارتومان بود. برای 8000 دانشجوی وزارت بهداشت 37 میلیارد و 616 میلیون از طرف دولت یارانه داده شده است.
در مجموع درسه ماه گذشته 179 میلیارد و 456 میلیون تومان هزینه‌ی دولت برای دانشجویان وزارت بهداشت که خارج از کشور تحصیل می‌کنند بوده است.
زارع نژاد: خللی در منابع ارزی به وجود نمی‌آید
عباس زارع‌نژاد مدیر روابط عمومی وزارت بهداشت در مورد تعداد دانشجویان این وزارتخانه که برای دریافت ارز معرفی شده‌اند می‌گوید: «حدود هشت هزار نفر در وزارت بهداشت پرونده‌ی ارزی دارند که شامل دانشجویان و اعضای هیات علمی می‌شوند این افراد به تدریج به بانک مرکزی معرفی شدند تا 31 شهریور بانک مرکزی به کسانی که پرونده‌ی ارزی داشتند ارز دولتی پرداخت می‌شد اما بعد از این تاریخ ارز نیمایی پرداخت می‌شود؛ وزارت بهداشت در این مورد دخالتی ندارد، بانک مرکزی بر اساس دستورالعمل خود عمل می‌کند.»
او درباره‌ی اینکه گفته می‌شود بعضی دانشجویان ارز را می‌گیرند و در داخل کشور به فروش می‌رسانند می‌گوید: «اینطور نیست که هرکسی ادعا کند دانشجو است بتواند ارز بگیرد، پرونده‌ای که تشکیل می‌شود نیاز به مستنداتی از دانشگاه و سفارت‌خانه دارد و هربار برای ارائه‌ی ارز نیاز به مدارک است که آیا این شخص آنجا بوده یا نه؛ در واقع ارزی که پرداخت می‌شود ارز حداقلی است و بعید است که یک دانشجو بخواهد این ارز حداقلی را که به آن برای تحصیل نیاز دارد بفروشد، چون به طور حتم برای ادامه‌ی تحصیل، اقامت و حتی گرفتن ارز بعدی دچار مشکل می‌شوند.»
او با تاکید بر اینکه کمک دولت به این دانشجویان زیاد نیست و فشاری به دولت وارد نمی‌شود گفت: «قبلا دانشجوها از بازار آزاد ارز تامین می‌کردند اما آن وقت ارز آزاد کمتر از چهار هزار تومان بود، الان که ارز آزاد قیمت بالایی دارد و تهیه‌ی آن برای آنها مشکل است ارز با نرخ دوم در اختیار آنها قرار می‌گیرد. این تقریبا دوبرابر مقداری است که قبلا می‌خریدند.
تعداد این دانشجوها و سقف ارز آنقدر نیست که خللی در منابع ارزی کشور به وجود بیاورد. هزینه‌ی تحصیل این افراد بیشتر به خانواده‌ها فشار وارد می‌کند به دولت فشاری وارد نمی‌شود چون به این دانشجویان ارز نیمایی تعلق می‌گیرد که تقریبا نزدیک به ارز آزاد است. آن موقعی که ارز دانشجویان با ارز آزاد بود که دولت در عمل هزینه‌ای نمی‌کرد؛ الان که وضع ارز اینطور شده به خانواده‌ها فشار می‌آید برای همین ارز نیمایی تعلق می‌گیرد که چیزی بین ارز آزاد و دولتی است.»
او در ادامه می‌افزاید: «این دانشجوها ایرانی هستند و سیستم نمی‌تواند نسبت به آنها بی‌تفاوت باشد ما اینجا کنکوری داریم که اینها نمی‌توانند از سد این کنکور بگذرند اما این امکان را دارند که به خارج از کشور بروند و آنجا تحصیل کنند. نظام در برابر این افراد مسوولیتی دارد، نمی‌توان اینها را به امان خدا رها کرد که از هرجا که توانستند ارز تهیه کنند. وقتی شرایط اقتصادی کشور به گونه‌ای است که ارز آزاد تهیه کردن سخت می‌شود دولت در برابر این افراد وظیفه‌ای دارد، همانگونه که در برابر تولیدکننده، صادرکننده و وارد کننده دارد.»
زارع نژاد می‌گوید رفتن به دانشگاه‌های خارج کشور و درخواست انتقالی یکی از راه‌های دور زدن کنکور شده بود و توضیح می‌دهد: «از ابتدای سال 2019 هرکسی برای تحصیل به دانشگاه‌های مورد تایید وزارت بهداشت در خارج از کشور برود تا پایان مدت تحصیل باید آنجا بماند و امکان انتقال به دانشگاه‌های داخلی وجود ندارد.
برای کسانی که کنکور میدهند ظرفیت محدود است ما باید کاری کنیم که ظرفیت‌های دانشگاه‌ها را کسانی که از طریق کنکور وارد می‌شوند پر کنند، اینکه افراد به دانشگاه‌های خارجی بروند و بعد از شش ماه درخواست انتقال به دانشگاه‌های داخل کشور را بدهند نوعی دور زدن کنکور است.»
نماینده‌ی مجلس: ارائه‌ی ارز دانشجویی باید ضابطه‌مند شود
داوود محمدی نایب رییس کمیسیون آموزش مجلس در مورد هزینه‌های دولت می‌گوید:«با توجه به مشکلات اقتصادی که داریم باید مراقبت شود که هزینه‌هایی که دولت می‌کند به‌جا و مناسب باشد و به کسانی که نیاز است داده شود، وزارت علوم باید بررسی‌هایی روی این موضوع انجام دهد در قسمت‌هایی که ما امکانات مناسب‌تری داریم و فرد می‌تواند در کشور تحصیل کند دانشجوها را هدایت کنیم که در داخل تحصیل کنند. از طرفی مسایل خانوادگی و جغرافیایی هم وجود دارند که در تحصیل درکشورهای دیگر مشکلاتی به همراه می‌آورند که در داخل نیست.»
او با تاکید بر لزوم ارتباط علمی با دیگر کشورها می‌افزاید: «اینکه ما برای توسعه علمی کشور دانشجو به خارج کشور بفرستیم امر درستی است و از سال‌های دور این کار در کشور انجام می‌شد تا ما پیشرفت‌های علمی که خارج از کشور انجام می‌شود را به کشور بیاوریم؛ در خیلی از حوزه‌های علمی بسیاری از دیگر کشورها از ما پیشرفته‌تر هستند و روزبهروز هم به پیشرفت‌های جدیدی دست پیدا می‌کنند. این هم در مورد دانش و هم در مورد فناوری صدق می‌کند و در اینکه ما نیاز داریم که ارتباط علمی داشته باشیم و از کشور‌های مختلف که در حوزه‌های مختلف به پیشرفت‌های خیلی بالایی رسیده‌اند استفاده کنیم تردیدی نیست.»
او در ادامه می‌گوید: «در مقاطع زمانی که خیلی هم دور نبود دانشگاه‌های ما گنجایش لازم را در بعضی رشته‌های علمی نداشتند الان در بعضی رشته‌ها به اندازه‌ی کافی گنجایش داریم؛ مثلا دانشکده‌های پزشکی ما خوب هستند ولی در بعضی رشته‌ها به اندازه‌ی کافی دانشگاه نداشتیم یا دانشگاه گنجایش کافی را نداشت.»
محمدی درمورد گزینش کسانی که از این ارزها استفاده می‌کنند می‌گوید: «به نظر می‌رسد گاهی کسانی از این ارزها استفاده می‌کنند که شاید از استعداد کافی برای آموزش عالی برخوردار نیستند؛ باید ارائه‌ی این ارزها ضابطه‌مند شود و اصولی روی آن حاکم شود. چون وقتی از ارز استفاده می‌کنند یعنی از سرمایه‌ی ملی ما استفاده می‌کنند و باید بازدهی کافی داشته باشد.»
او با تاکید بر لزوم پرهیز از افراط و تفریط می‌گوید: «ما درحال حاضر مشکل ارز داریم و ارز هم سرمایه‌ی ما است و نباید هدر رود، باید به جا خرج کنیم، به خصوص حالا که مشکل اقتصادی داریم و باید بر اساس ضابطه‌ها و شاخص‌ها این ارز تعلق بگیرد. این امر دقت و توجه کافی می‌خواهد چون در دریافت علم و تجارب علمی از دیگر کشورها نباید خصت به خرج بدهیم. ما گاهی یک ضابطه می‌گذاریم که ضمن اینکه اهداف خوبی دارد یک سری مشکل دیگر به وجود می‌آورد. باید هردو طرف را در نظر گرفت و نباید افراط و تفریط کنیم.»
داوود محمدی در ادامه گفت: «هرکسی که ارز می‌گیرد سرمایه‌ی ملی ما را می‌گیرد و باید به کشور برگردد و خدمت کند؛ باید این ارز دادن ضابطه‌مند شود، ما گاهی اساتید را هم بورسیه می‌کنیم و به خارج از کشور می‌فرستیم که به آنها هم می‌گوییم باید برگردند و به کشور خدمت کنند. وقتی دولت کسی را می‌فرستد و هزینه می‌کند این فرد باید برگردد و به کشورش خدمت کند.»
اودر مورد نقش مجلس دراینباره گفت: «مجلس دو وظیفه‌ی مهم دارد: برحسب ضرورت قانون وضع کند و بنابر ضرورت نظارت کند؛ در خیلی از مسایل نیازی به مجلس نیست و دولت اختیارات دارد و در قالب آیین‌نامه‌های موجود باید بررسی شود که این از وظایف دولت است. اگر در مساله‌ای نیاز بود که مجلس وارد شود مجلس اینکار را می‌کند.»
انتهای پیام
چون که بر و بچه های خودشان در حال استفاده از این رانت هستند، خللی ایجاد نمی شود! کدام یک از این دانشجویان قرار است به کشور بازگردند که دولت […] ما سوبسید روی نرخ ارز می دهد؟ اصلا این همه ارز برای چه (حتی به قیمت بازار) باید در اختیار افرادی که می خواهند کشور را ترک کنند قرار بگیرد؟
همین هزینه اندک سوبسید، بیش از حقوق یک استادیار دانشگاه است!
کسی به ما ارز نداده. نفری ۳۴ هزار تومنم برای تشکیل پرونده از ما گرفتن و بعدشم قیمتی ک بانک میخواست بده از ارز آزاد بیشتر بود که هیچکدوم از دانشجو ها نگرفتن.