ایران و مصر به سمت همگرایی می‌روند؟
صحبت ها درباره احتمال همگرایی میان ایران و مصر بار دیگر بر سر زبانها افتاده است؛ دو کشوری که پس از قطع روابط در حدود چهل سال پیش،دارای پایینترین سطح روابط با یکدیگر هستند.
به گزارش شفقنا، خبرگزاری آناتولی ترکیه در تحلیلی با اشاره به اینکه سخنانی که درباره احتمال همگرایی میان ایران و مصر مطرح می شود، به نوعی رویداد فصلی تبدیل شده است که در چند سال اخیر هر از چندگاهی تکرار می شود بدون اینکه هیچ گونه نتایج ملموسی در پی داشته باشد، نوشت: اما این بار احتمالات همگرایی میان دو طرف در سایه مولفات عدیده ای نظیر ابراز تمایل ایران برای نزدیکی با مصر، کاهش سطح نمایندگی مصر در یک کنفرانس بین المللی علیه تهران، محکوم کردن شدید حمله تروریستی به نیروهای سپاه پاسدارن ازسوی مصر و مشارکت جالب توجه این کشور در مراسم چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران، سر وصدای زیادی به پا کرده است.
این خبرگزاری افزود: از فوریه ۲۰۱۳ میلادی تا همین اواخر، در سایه اختلاف مصر با کشورهای خلیج فارس علی الخصوص عربستان بر سر پرونده رابطه با تهران و یا تمایل قاهره برای ارسال پیام به طرف های منطقه ای مبنی بر قدرت مصر برای اثرگذاری درحل بحران سوریه که تهران در آن نقش اصلی را ایفا می کند، ارزیابی هایی درباره همگرایی احتمالی بین قاهره و تهران دیده شده است؛ ایران از نظر سیاسی و نظامی از بشار اسد در برابر نیروهای معارضان سوریه حمایت می کند در حالی که بیشتر کشورهای خلیج فارس بویژه عربستان بر لزوم رفتن بشار اسد تمایل دارند.
آناتولی با طرح این ادعا که هرگاه تهران نیاز دارد در راستای تقویت راهبرد منطقه ای خود به طرف های منطقه ای بویژه عربستان پیام بفرستد از فاکتور همگرایی احتمالی با مصر استفاده می کند و به نقش اصلی مصر در منطقه و امکان میانجی گیری این کشور در بحران میان ایران با کشورهای خلیج فارس و یا حل بحران سوریه اشاره می کند، در ادامه آورده است: علی رغم شاخص های فعلی، برخی تحلیلگران امور ایران معتقد اند که روابط قاهره و تهران شاهد هیچ پیشرفتی نبوده اما سستی در این روابط به نوعی از بین رفته و نوعی همگرایی مصری -ایرانی در راهروهای سیاست های عالی دو طرف وجود دارد.
به نوشته خبرگزاری مذکور، با این حال برخی کارشناسان دیگر بر این باورند که برای بازگشت یک رابطه استراتژیک میان دو طرف هیچ افقی وجود ندارد؛ چون قاهره براساس منافع خود که حدود و ثغوری دارد- یعنی امنیت عربی – اقدام می کند در حالی که تهران از قاهره برای کاهش تنش بین المللی در قبال خود بهره می گیرد.
نشانه های همگرایی میان ایران و مصر
خبرگزاری آناتولی در ادامه به برخی نشانه های همگرایی میان مصر و ایران اشاره کرده و با بیان اینکه در ۱۱ فوریه ۲۰۱۹، دفتر حافظ نافع ایران در قاهره پس از سال ها میزبان برگزاری مراسمی به مناسبت چهلمین سالگرد انقلاب اسلامی ایران بود که در آن «خالد ثروت» معاون وزیر امور خارجه مصر شرکت کرد، همچنین نوشت: «ناصر کنعانی» رئیس دفتر حافظ منافع ایران در این مراسم گفت: روزی که مصر و ایران همدیگر را ملاقات خواهند کرد، نزدیک است. کنعانی از آمادگی تهران برای توسعه روابط در صورت وجود اراده سیاسی از جانب مصر خبر داد.
این خبرگزاری با اشاره به اینکه قاهره هنوز به این سخنان واکنشی نشان نداده است، افزود: در نشانه دیگری روز ۱۶ فوریه، مصر حمله انتحاری به اتوبوس حامل نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران را محکوم کرد و آن را تروریستی توصیف کرد. علاوه بر این در همین روز قاهره از برگزاری نشست وزرای خارجه هشت کشور برای بررسی قضیه فلسطین در ایرلند خبر داد؛ موضوع جالب توجه این بود که این نشست پس از آنکه مصر سطح نمایندگی در کنفرانس ضد ایرانی ورشو را کاهش داد، برگزار شد.
آناتولی با اشاره به اینکه اسرائیل و ایران یکدیگر را دشمن هم می دانند و این وضعیت باعث نزدیکی میان تل آویو و پایتخت های عربی شده است، یادآور شد: در ۱۷ فوریه سال جاری «قابوس بن سعید» سلطان عمان و متحد ایران نامه کتبی عبدالفتاح السیسی رئیس جمهور مصر را دریافت کرد که نه مسقط و نه قاهره جزئیات آن را فاش نکردند. در همین روز حسن روحانی گفت که ایران خواهان ایجاد روابط خوب با همه کشورهای منطقه بدون هیچ گونه دشمنی است. وی تمایل کشورهای هلیح فارس به سمت آمریکا و اسرائیل را راهی اشتباه برشمرد.
سخنان تکراری
نویسنده با اشاره به اینکه عبدالفتاح السیسی رئیس جمهور مصر نوامبر ۲۰۱۷ در اظهاراتی مطبوعاتی گفت با هرگونه حمله نظامی به ایران و یا حزب الله مخالف است، در ادامه آورد: رئیس جمهر مصر اکتبر ۲۰۱۷ در گفتگو با شبکه خبری فرانس ۲۴ وجود هرگونه رابطه پنهانی با ایران را رد کرد و گفت: این روابط از حدود چهل سال گذشته تاکنون قطع شده است. وی در عین حال گفت که برای کاهش تنش موجود و تضمین امنیت برادرانمان در خلیج فارس تلاش می کنیم.
آناتولی افزود: فوریه ۲۰۱۷ میلادی شبکه تلویزیونی «مکملین» وابسته به مخالفان دولت مصر گفتگوی تلفنی میان سیسی و سامح شکری وزیر خارجه اش را فاش کرد که در آن به اشتیاق تهران برای برگزاری جلسه ای درباره سوریه با حضور مصر اشاره شده بود. با این حال قاهره نسبت به تاثیر برگزاری چنین جلسه ای بر روی روابط قاهره با کشورهای خلیج فارس ابراز نگرانی کرده بود.
همین خبرگزاری با اشاره به اینکه نوامبر ۲۰۱۶ میلادی و پس از ورود «طارق الملا» وزیر نفت مصر به تهران که سفری نادر محسوب می شد، کابران توییتر هشتگ «همگرایی مصری – ایرانی» را در توییتر راه اندازی کردند، در ادامه نوشت: این وزیر مصری پس از آنکه عربستان توافق نامه های نفتی با قاهره را به حالت تعلیق درآورد، راهی تهران شده بود تا با این کشور توافقناتمه نفتی امضا کند. علاوه بر این در دسامبر همین سال وزیر خارجه مصر همگرایی بین طهران و قاهره را رد، و به عدم مبالغه دعوت کرد. جولای ۲۰۱۵ نیز محمد حسنین هیکل در گفتگو با روزنامه السفیر لبنان گفت که در حال حاضر در مصر نوعی بحث و جدل برسر استقبال از ایران و یا عدم از استقبال از این کشور در جریان است اما تلاش های زیادی برای همین نزدیکی وجود دارد.
سستی در روبط در حال از بین رفتن است
آناتولی در ادامه به دیدگاه یک تحلیلگر مصری اشاره کرد و در ادامه نوشت: «محمد محسن ابوالنور» پژوهشگر مصری در امور ایران معتقد است که نمی توانیم بگوییم که روابط میان دو طرف شاهد پیشرفت است اما نشانه هایی وجود دارد که نشان می دهد که سستی در روابط به نوعی از بین رفته است.
ابوالنور با اشاره به اینکه حضور یک دیپلمات مصری در مراسم چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی ایران، نمایندگی سطح پایین مصر در کنفرانس ورشو و بیانیه محکومیت مصر در پی حملات تررویستی در ایران نشانه های از بین رفتن سستی در روابط دو طرف است، ادامه اداد: همه آن رویدادهای بی سابقه نشان می دهد که نوعی همگرایی مصری ایرانی در راهروهای سیاست های عالی قاهره و تهران وجود دارد.
ادعای یک تحلیلگر: ایران بزرگ نمایی می کند
اما با این حال «هانی سلیمان» مدیر اجرایی مرکز غیردولتی مطالعات عربی بر این باور است که هیچ نشانه واقعی مبنی بر همگرایی میان دو کشور وجود ندارد بلکه ایران موضوع را بزرگ می کند و به بزرگ نمایی روی می آورد.
سلیمان که به عنوان یک پژوهشگر مصری در امور ایران شناخته می شود، بر این بور است که ایران تلاش می کند مصر را برای برقراری روابط تحریک کند و در برابر کشورهای خلیج روی این موضوع پافشاری می کند و همه اینها در راستای کاهش شدت بحران اقتصادی خود انجام می گیرد.
به ادعای وی، همه ی نشانه های مبنی برهمگرایی ایران و مصر نظیر سطح دیپلماتیک ضعیف مصر در نشست ورشو و محکوم کردن عملیات تروریستی در ایران، به هدف تلاش برای بازگرداندن ایران به سیاست اعتدال صورت می گیرد و در آنها منافع عالی مصر درنظر گرفته شده است وگرنه احتمال بازگشت هیچ گونه روابط راهبردی میان دو طرف وجود ندارد.
اما در عین حال همین تحلیلگر معتقد است که مصر هیچ زمان خود را از ایفای نقش و میانجی گری بین ایران و کشورهای خلیج فارس تاخیر نخواهد کرد به شرط اینکه عربستان و ایران هر دو این میانجی گری را بپذیرند.
انتهای پیام
