فیلم متری شیش و نیم در بوته نقد

جدیدترین ساخته «سعید روستایی» فیلم متری شیش و نیم در حالی که همچنان موفقیت درگیشه در تصاحب و در دستان فیلم های کمدی است موفق شده تا در کمتر از دو هفته از شروع سال جدید، به فروشی 6 میلیارد تومانی دست یابد.

به گزارش ایرنا، فیلم متری شیش و نیم درامی اجتماعی با مضمون و حال هوای ساخته پیشین روستایی یعنی فیلم «ابد و یک روز است». و همانند ابد و یک روز در متری شیش و نیم هم دوباره با یک خانواده جنوب شهری در تهران مواجه ایم که با اعتیاد درگیرند. خانواده ای که این بار پسرشان نه معتاد که فروشنده مواد و نه سربار خانواده که گرداننده و حمایتگر آن است.

**نبض تند آغاز
فیلم بار ریتمی پرهیجان شروع می شود. دوربین پا به پای یک فروشنده مواد که از دست پلیس سمجی فرار می کند، می دود. از کوچه های تنگ و تاریک رد می شود و در این گریز و فرار پسر جوان در چاله ای می افتد. چاله ای که درست در همان لحظه توسط یک جرثقیل که در حال ساخت و ساز است، پر از خاک می شود. ساقی جوان بدون این که فرصت فرار و حتی تقلای نجات را پیدا کند، برای همیشه زیر خاک مدفون می شود. همین شوک ابتدایی فیلم و این آغاز پر از بهت، مقدمه ای برای میخکوب شدن بیننده است در پای فیلم. مقدمه ای که البته با این هیجان پیش نمی رود و در ادامه و در جاهایی بیننده را دچار کسالت می کند.
در ادامه اما تصاویر هولناک جمع آوری معتادان متجاهر از زاغه ها و حاشیه هایی که در آن فلاکت و بیماری و نکبت موج می زند و تصویر صورت خشک شده پیرمرد معتادی که (احتمالا در اثر اوردوز) مدتی است که مرده و باقی معتادان بی اعتنا در نزدیکی اش خوابیده یا در حال مصرف مواد هستند، بار تراژیک فیلم را به شدت افزایش داده است.
آنچنان که در اخبار آمده بود روستایی برای ساخت این فیلم و فیلمبرداری این سکانس ها از حضور سه هزار معتاد واقعی بهره برده است. اتفاقی کم نظیر که پیش از آن در سینمای ایران سابقه نداشته و تنها کار مهرجویی در فیلم «سنتوری» را به دلیل نمایش معتادان واقعی در فیلمی سینمایی می توان به آن نزدیک دانست. بازی گرفتن و خود همین هدایت و کارگردانی این قشر کاری است سخت که شاید کمتر فیلمسازی را ترغیب به ورود و کار در این زمینه کند. و این یکی از کارهای قابل تقدیر و اثرگذار در فیلم و سینمای روستایی است.
متری شیش و نیم حاصل دو سال مطالعه و تحقیق کارگردان اثر در باب پدیده ناخوشایند اما واقعی اعتیاد در جامعه امروز ایران است. این فیلم از این جهت در کارنامه روستایی یک جهش و حرکت رو به جلو محسوب می شود که پس از ساخته قبلی اش ابد و یک روز که مشکلات اعتیاد را در سطح خرد و در درون یک خانواده از هم پاشیده، بررسی می کرد این بار با رویکردی کلان کل جامعه را هدف و مخاطب قرار داده است.
اگر رمز توفق و ماندگاری آثار اجتماعی و مستندگونه در سینما را در دو مقوله ی برجسته و اثرگذار یعنی «تحقیق و مطالعه» و سپس « تخصص و تجربه» خلاصه کنیم، روستایی و فیلمش از هر دوی این عناصر برخورداند. روستایی کسی است که از شروع فیلمسازی خود با خط فکری و مسیر حرفه ای مشخص و دغدغه مند کارش را آغاز کرده است. مسیری که سابقه و تجربه اش را همراه با مطالعه و صرف وقت به مسیری رو به جلو و هموار بدل ساخته است.

**نمایش عریان حقایق
نمایش زندگی معتادان و زاغه های پر از نکبتی که هیچ جلوه ای از زندگی انسانی در آن نیست از یک طرف و برخورد بعضا خشن و عصبی نیروهای پلیس از سوی دیگر از همان روزهای آغازین اکران متری شیش و نیم در جشنواره سی و هفتم فیلم فجر، این فیلم را در معرض انتقادات تندی قرار داد و در نهایت کارگردان را مجبور به حذف و تغییراتی در فیلم در همان روزهای اکران جشنواره کرد. تغییراتی که باعث حواشی بعدی و بیان دلخوری روستایی در مراسم دریافت سیمرغ بلورین شد.
مشکلات اعتیاد و ریشه های که از آن آب می خورد، ساقی های حرفه ای که در نهایت جز سرشاخه هایی که به یک مافیای قدرتمند متصل هستند، نیستند، مافیاهایی که حتی در زندان قدرت و نفوذ دارند، معتادانی که دور زدن قانون را یاد گرفته اند و حتی در این راه کودکانشان را قربانی می کنند، قاضی ای که بین حکم عادلانه و منصفانه به دلیل نواقص قانونی گیر می کند و موادفروشانی که بدن خود و حتی اعضای خانواده شان را به عنوان وسیله ای برای پنهان و جاساز کردن مواد قرار می دهند، از جمله نمایش حقایق تلخی است که روستایی روی آنان دست گذاشته است.
جسارت و نداشتن تعارف با مخاطب و مسوولین در بیان تلخی ها و سیاهی های زندگی اجتماعی را می توان یکی از مهمترین نکات قابل ذکر فیلم متری شیش و نیم دانست.

**نبضی که در ادامه کند می شود
اگرچه فیلم با یک شروع بهت آور شروع می شود که هیچ کلامی ندارد و به اندازه کافی تماشایی است اما در میانه راه و در نیمه دوم به سمت تکرار می رود. صحنه ها و سکانس ها دچار رخوت می شوند و فیلم از آن نبض تند ابتدایی خود فاصله می گیرد. صحنه هایی زائدی چون کوچه باریکی که اعضای خانواده مواد فروش اعدام شده باید برای عبور یک موتور سوار همگی از آن برگردند می تواند به راحتی حذف و از زمان فیلم بکاهد؛ بدون این که خللی در معنایی که مدنظر کارگردان بوده و پیش از آن نیزگفته شده است، وارد کنند.
اگرچه کارگردان و فیلمنامه (که نویسنده آن خود روستایی است) تلاش می کنند تا نقش شرایط و اثرات منفی اوضاع و احوال اجتماعی بر زندگی افراد و کجروی آنان را برجسته سازند و در سکانس هایی همذات پنداری و دلسوزی مخاطب نسبت به «ناصر خاکباز» با بازی «نوید محمدزاده» در نقش فروشنده و رئیس مافیای مواد مخدر را نشان دهند اما این اتفاق نمی افتد و فیلم قدرت این انتقال معنا و همراهی بیننده با نقش منفی را در عمده دقایق فیلم ندارد.
ضعف فیلمنامه باعث شده است تا فیلمی که بسیاری از عوامل درخشان را گرد هم آورده است (شروعی جذاب و خیره کنده، بازیگران و تیمی حرفه ای، مطالعه و کار میدانی) از نیمه دوم کسالت بار شده و حتی در انتها به نوعی از دست برود. در واقع متری شیش و نیم تکمیلی مناسبی برای ابد و یک روز نیست و هرگز به درخشش و موفقیت آن می رسد.
متری شیش و نیم در کنار منتقدان جدی که ایرادات بسیار و البته به جایی را به آن وارد می دانند مخاطبان پروپا قرصی دارد که در اثرگذاری و کمال آن تردیدی ندارند. در نهایت باید قضاوت را به مخاطبان واگذار کرد و درستی و نادرستی آن را پس از گذر زمان به تماشا نشست.

انتهای پیام