روایت نیویورکر از پاسخ روحانی به پیشنهاد مذاکره ترامپ

رابین رایت در نیویورکر نوشت: در طول برگزاری نشست مجمع عمومی سازمان ملل در سال ۲۰۱۷، دونالد ترامپ از مکرون رییس‌جمهوری فرانسه خواست که واسطه رساندن پیغامی به رییس‌جمهور ایران شود. به گفته مقامات غربی و ایرانی، ترامپ درخواست برگزاری نشستی محرمانه با روحانی را داشت.

به گزارش «انتخاب»؛ در ادامه این مطلب آمده است: مکرون این خبر را به گوش روحانی رساند و از او پرسید که آیا مایل به انجام این کار هست یا خیر. هیات ایرانی و رئیس جمهور از این تقاضا حیرت‌زده شده بودند. ترامپ تازه در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل، تمام دنیا را به همراهی با آمریکا برای مقابله با این کشور فرا خوانده بود. روحانی روی خوشی به این تقاضا نشان نداد. او به مکرون گفت که پس از مکالمه تلفنی با باراک اوباما در سال ۲۰۱۳ به میزان زیادی در داخل کشور دچار دردسر شد و این در حالی بود که اوباما چنین توهین‌هایی نیز به ایران نکرده بود. وزیر امورخارجه ایران، محمد جواد ظریف در پاسخ از آنها پرسیده بود که آیا شوخی می‌کنند؟

یک سال بعد باز هم این سه رهبر در اجلاس سازمان ملل شرکت کردند. در پایان جلسه با ترامپ، مکرون به او خبر داد که قصد دارد همان روز با روحانی نیز ملاقات کند و پرسید آیا این بار نیز پیغامی برای او دارد؟ گفته شده که ترامپ پاسخ داد نه، آنها اول باید به اندازه کافی زجر بکشند.

دولت ترامپ طی چند ماه اخیر به قول مایک پومپیو، به سیاست فشار بر ایران شتاب بیشتری بخشیده است. هشتم آوریل ترامپ در اقدامی بی‌سابقه، نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را وارد فهرست گروه‌های تروریستی دولت آمریکا کرد. هرگز رهبر یک کشور حتی جرج بوش پیش از حمله به عراق در سال ۲۰۰۳، بخشی از نیروهای مسلح کشور دیگری را وارد فهرست گروه‌های تروریستی نکرده بود. این در حالی است که ایران و آمریکا اکنون وارد جنگ نشده‌اند. مجلس ایران نیز در اقدامی متقابل، فرماندهی ارتش آمریکا در خاورمیانه یا سنت‌کام را تروریست قلمداد کرد. قانونگذاران ایرانی برای نمایش حمایت خود از سپاه، همگی یونیفرم این نیرو را به تن کرده بودند.

اخیرا دولت ترامپ بار دیگر بر وسعت کمپین فشار حداکثری بر ایران افزود و اعلام کرد هر کشوری حتی متحدان قدیمی خود را در صورت خرید نفت از ایران، مجازات خواهد کرد. پنج کشور خریدار عمده نفت ایران، چین، ترکیه، ژاپن، کره‌جنوبی و هند هستند. قبلا تا زمان کاهش خرید از ایران، واشنگتن به این کشورها معافیت اعطا کرده بود. اما دیگر خبری از معافیت نیست. آمریکا قصد دارد با هدف فلج کردن اقتصاد ایران، فروش نفت این کشور را به صفر برساند. پومپیو اعلام کرده که از زمان اعلام خبر خروج از برجام، ایران روزانه سی میلیون دلار و در مجموع ده میلیارد دلار از درآمد خود را از دست داده است. هیچ‌یک از تحریم‌های گذشته آمریکا مانند تحریم‌های دوره گروگانگیری یا بین سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۶ به صورت کامل صدور نفت ایران را قطع نکرده بود.

پومپیو روز دوشنبه اعلام کرد آن قدر به فشار بر ایران ادامه می‌دهیم تا آنها رفتار خود را تغییر دهند. ترامپ پس از خروج از برجام خواهان انعقاد توافق جامع تری با ایران شد که مسأله موشکی، حقوق بشر و حضور منطقه‌ای این کشور را نیز پوشش دهد.

چهارشنبه ایران تهدید آمریکا را بی‌اساس دانسته اما بابت امکان بروز برخورد نظامی اظهار نگرانی کرد. ظریف در نشست جامعه آسیایی در نیویورک گفت ترامپ تصور می‌کند با فشار اقتصادی بر ما می‌تواند ما را به فروش شرافتمان وادار کند. ما مانند اعضای دولت، کنگره و سنای آمریکا در بازه‌های دو، چهار یا شش ساله به تاریخ نگاه نمی‌کنیم. ما به هزاره‌های تاریخ می‌نگریم و شرافت ما فروشی نیست.

رویکرد خصمانه دو کشور نسبت به هم و تروریست قلمداد کردن نیروهای نظامی دو کشور موجب شده تحلیلگران سیاست خارجی در واشنگتن بابت امکان وقوع عمدی یا غیرعمدی برخورد نظامی میان دو کشور اظهار نگرانی کنند. ماه گذشته سناتور تام یودال و سناتور ریچارد دوربین، در واشنگتن پست هشدار دادند که گفتمان واشنگتن علیه ایران با گفتمان این کشور نسبت به حکومت صدام حسین پیش از حمله به عراق تشابه زیادی پیدا کرده است.

آنها می‌نویسند: شانزده سال پس از حمله به عراق، بار دیگر بر اساس منطقی نادرست و گمراه‌کننده به سوی جنگی غیرضروری در منطقه حرکت می‌کنیم. سیاست دولت ترامپ علیه ایران که بر خاکسترهای به جا مانده از راهبرد ناموفق عراق شکل گرفته، ما را به سوی اتخاذ تدابیر نظامی با هدف تغییر حکومت در تهران پیش می‌برد. ما نباید خطاهای گذشته را دوباره تکرار کنیم و کنگره باید اقدامی فوری در ممانعت از آن انجام دهد.

ظریف چهارشنبه در نیویورک گفت که اعتقادی ندارد ترامپ به دنبال جنگ باشد اما سایر اعضای دولت و کشورهای نزدیک به این دولت خواهان چنین چیزی هستند. او تاکید کرد که شرایط هنوز بحرانی نیست اما وضعیت خطرناک است. یک تصادف یا توطئه می‌تواند جرقه جنگ را بزند. او گفت این توطئه می‌خواهد ایران را به سوی واکنش نشان دادن پیش برده و سپس از آن بهره ببرد. او این اتهام را به گردن گروه ب انداخت که منظورش حرف اول اسامی بولتن، بنیامین نتانیاهو، ولیعهد عربستان بن سلمان و وزیر دفاع امارات بن زاید می‌باشد. آنها می‌خواهند آتش جنگ را میان ایران و آمریکا شعله‌ور کنند. ظریف معتقد است که گروه ب خواهان تغییر حکومت و تجزیه قلمرو ایران می‌باشد.

ظریف به یک دیدگاه مشترک در واشنگتن اشاره می‌کند که معتقد است بولتون، پومپیو و ترامپ، هر کدام اهداف متفاوتی را دنبال می‌کنند.

دونالد ترامپ همواره با انتقاد از جنگ عراق و افغانستان که تریلیون‌ها دلار خسارت به آمریکا وارد کرد، از آغاز جنگ دیگری در خاورمیانه دوری جسته است. دیپلمات‌های ارشد در واشنگتن معتقدند که ترامپ علی‌رغم گفتمان تندی که علیه ایران دارد، تمایلی به استفاده از نیروی نظامی علیه این کشور ندارد. شنیده شده که او پس از روی کار آوردن بولتون، به او گفته بود تو که قصد نداری من را وارد جنگ جدیدی در خاورمیانه کنی؟ داری؟

اما بولتون همواره طرفدار تغییر حکومت در ایران و استفاده از نیروی نظامی برای نیل به این هدف بوده است. او سال ۲۰۱۵ یادداشتی در مجله تایمز با این عنوان که برای متوقف کردن بمب ایران، ایران را بمباران کنید، منتشر کرد. او گفت حقیقت این است که تنها حملاتی مانند بمباران تاسیسات هسته‌ای عراق در سال ۱۹۸۱ توسط اسرائیل و حمله به رآکتور در حال ساخت توسط کره شمالی در سوریه در سال ۲۰۰۷ می‌تواند مانع تداوم برنامه هسته‌ای ایران شود. این اظهارات درست در بحبوحه مذاکرات ایران با شش کشور قدرتمند جهان مطرح شدند.

بولتون پیش از بازگشت به کاخ سفید، از حامیان گروه (تروریستی) مجاهدین خلق نیز بود. این گروه تا سال ۲۰۱۲ در فهرست گروه‌های تروریستی آمریکا قرار داشت و از متحدان سابق صدام حسین است. او یکی از سخنرانان اصلی مراسم این گروه در پاریس بوده است.

پومپیو نیز زمانی که در کنگره بود، خواهان تغییر حکومت ایران شده بود اما پس از انتصاب در پست وزارت امورخارجه، مدعی شد که دولت تنها به دنبال تغییر رفتار ایران است. با این حال او سال گذشته فهرستی از دوازده شرط را برای تهران ترسیم کرد که از نظر بسیاری معنایی جز تغییر حکومت ایران ندارد.

از آن طرف تهدیدات متقابل ایران نیز بر افزایش احتمال رویارویی افزوده است. پس از اعلام خبر ممنوعیت فروش جهانی نفت ایران توسط واشنگتن، تهران تهدید کرد تنگه هرمز را که سی درصد نفت خام جهان از آنجا صادر می‌شود، مسدود خواهد کرد. ظریف نیز وعده داده که تحریم‌های نفتی آمریکا را دور خواهند زد. ظریف روز چهارشنبه گفت ما از تنگه هرمز به عنوان مسیر امنی برای صدور نفت خود استفاده خواهیم کرد. اما اگر امریکا تصمیم احمقانه‌ای بگیرد و بخواهد مانع صدور نفت ما بشود، باید منتظر پیامدهای آن نیز باشد.

ظریف در سخنان خود، احتمال مذاکره میان ایران و آمریکا را نیز رد نکرد. او برای نخستین بار به صورت عمومی پیشنهاد تبادل زندانیان را مطرح کرد. دست‌کم شش آمریکایی یا شهروند دوتابعیتی در زندان‌های ایران به سر می‌برند و دو نفر نیز با کفالت آزادند. ایران رسماً تعداد شهروندان زندانی خود در آمریکا را اعلام نکرده اما گمان می‌رود تعداد آنها به دوازده نفر برسد. ایران سال گذشته این پیشنهاد را به طور خصوصی مطرح کرده بود.

ظریف گفت من این پیشنهاد را روی میز میگذارم. بیایید مبادله کنیم. ما معتقدیم تمام این افراد که در زندان‌های آمریکا به سر می‌برند یا منتظر استرداد به خاک آمریکا هستند، با اتهامات واهی زندانی شده‌اند. آمریکا نیز معتقد است اتهامات شهروندان خودش در ایران واهی هستند. دلیلش چیست؟ بیایید این بحث را کنار بگذاریم. بیایید فقط مبادله کنیم. من آماده این کار هستم و اختیارات آن را نیز دارم. ما شش ماه پیش آمادگی خود را به اطلاع دولت آمریکا رساندیم اما هنوز پاسخی دریافت نکرده‌ایم.

در دولت ترامپ چشم‌انداز گفتگو با ایران از هر زمانی  تیره‌تر است و در عین حال تنش میان دو کشور از هر زمانی بیشتر.

انتهای پیام