دولت مخالف مذاکره با آمریکا است؟

ایرناپلاس نوشت:  «مرد مذاکره ایم»، «از مذاکرات استقبال می‌کنیم»، «اهل گفت‌وگوییم»، «ما آماده مذاکره‌ایم»، «از گفت‌وگو نمی‌ترسیم»، «اختلافی نیست که راه‌حل نداشته باشد»؛ خلاصه نظر مقامات دولت جمهوری اسلامی ایران برای ارتباطات بین‌المللی است. هرچند آمریکایی‌ها که به یک گفت‌وگو و توافق بین‌المللی مهم پشت کرده‌اند، این روز‌ها در فراری رو‌ به‌ جلو مدعی مخالفت ایران با هرگونه گفت‌وگو شده‌اند.

رویه آمریکایی‌ها که شعار مذاکره می‌دهند و همزمان فشار را بر مردم ایران افزایش می‌دهند، طبعا واکنش مقامات ایرانی را به دنبال دارد؛ جایی که رئیس مجلس و فرمانده سپاه قدس صراحتا درباره مذاکره موضع‌گیری کرده و آن را در شرایط فعلی رد کرده‌اند.

*دست پیش با موضوع مذاکره مجدد

یک سال از خروج یک‌جانبه آمریکا از یک توافق مهم و‌ بین‌المللی می‌گذرد. در تمام 12 ماه گذشته، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده آمریکا و همکارانش در کاخ سفید سعی کردند دست پیش بگیرند و با طرح موضوع مذاکره مجدد مدعی شدند که ایران اهل گفت‌وگو نیست. آن‌ها در حالی این ادعا را طرح می‌کنند که برجام بعد از یک دهه گفت‌وگوی ایران با شش کشور جهان، از جمله آمریکا، به دست آمد؛ مذاکره و توافقی که آمریکا به آن پشت کرد.

*صفر مساوی 12!

ترامپ بعد از پشت کردن به تلاش‌های گذشته درباره برجام، دوباره گزینه مذاکره را مطرح کرد و با اعلام آمادگی برای دیدار با رهبران ایران گفت که «هیچ شرطی» هم در این زمینه ندارد. هرچند بعد از او مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا از اولین شرط‌ و ‌شروط ترامپ رونمایی کرد و مذاکرات را منوط به تغییر رفتار حاکمیت، متوقف کردن فعالیت‌های منطقه‌ای و جلوگیری از گسترش آنچه تسلیحات هسته‌ای خواند، کرد. آمریکایی‌ها که تلاش کردند ایران را مخالف مذاکره نشان دهند، بدون پاسخ از تهران نماندند.

نخستین واکنش ایران به پیشنهاد آمریکا برای مذاکره، از سوی بهرام قاسمی، سخنگوی وقت وزارت امور خارجه بود که بر شرایط و الزامات مذاکره تأکید داشت و معتقد بود تاکنون نشانه‌ای از این شرایط و الزامات در گفتار و رفتار ترامپ و همکارانش دیده نشده است.

* همزمان با تحریم، مذاکره چه معنا دارد؟

چند روز بعد از موضع‌گیری دستگاه دیپلماسی کشور، رئیس دولت به پیشنهاد رئیس‌جمهوری آمریکا برای مذاکره با ایران پاسخ داد. او خطاب به ترامپ گفت: کسی که ادعای مذاکره می‌کند باید نشان دهد که واقعاً می‌خواهد با مذاکره، مسأله حل شود؛ همزمان با تحریم، مذاکره چه معنایی می‌خواهد داشته باشد. روحانی با تأکید بر اینکه ایران همیشه از مذاکره استقبال کرده است، اعلام کرد در صورتی مذاکره می‌شود که در طرف مقابل صداقت وجود داشته باشد.

چند ماه بعد، حسن روحانی در خاک آمریکا به پیشنهاد مجدد ترامپ برای مذاکره پاسخ داد. او که برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک رفته بود، در دیدار با نخبگان و صاحب‌نظران سیاست خارجی آمریکا از لزوم برقراری اعتماد نسبی بین ایران و آمریکا سخن گفت و تأکید کرد که در صورت دستیابی به این اعتماد نسبی، می‌توان بین دو کشور دیالوگ برقرار کرد. روحانی در این جمع به «صدا‌های مختلف و حرف‌های گوناگون» که از دولت آمریکا شنیده می‌شود اشاره کرد و گفت: این سؤال برای ایران به وجود می‌آید که باید کدام صدا را بشنود و به کدام سخن پاسخ دهد.

*دنیای احتمالات

او بعد از یادآوری این موضوع تأکید کرد هیچ اختلاف و شکافی در جهان نیست که راه‌ حل نداشته باشد. محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه دولت دوازدهم نیز در همین سفر در مصاحبه با نشریه نیویورکر، احتمال مذاکره ایران و آمریکا را با این جمله که «ما در دنیای احتمالات زندگی می‌کنیم، بنابراین هیچ‌چیز غیرممکن نیست» رد نکرد.

یک ماه بعد، در آبان ماه سال 97 ظریف در گفت‌وگو با روزنامه آمریکایی یو‌اس‌ای‌تودی اعلام کرد برای انجام گفت‌وگو‌ها میان ایران و آمریکا ضروری نیست که دولت متفاوتی در آمریکا سرکار بیاید، بلکه کافی است دولت فعلی رویکرد خود در برابر ایران را تغییر دهد.

پیشنهاد ظاهری آمریکایی‌ها برای مذاکره، با موضع‌گیری جدی ایران کم‌کم تغییر می‌کرد و بر شرط و شروط‌ تأکید بیشتری می‌کردند. رئیس دولت دوازدهم، بهمن‌ماه سال گذشته ضمن اینکه اعلام کرد ایران برای برقراری دیالوگ آماده است، اما گفت: «ما حاضر به پذیرش تحمیل، زور و فشار و زیر پا گذاشتن حقوق ملی خود نیستیم. این ملت بار دیگر برای عزت، استقلال و حیثیت خود می‌ایستد و حاضر نیست در برابر دشمن، تسلیم شود، چرا که تسلیم در برابر دشمن پایان ندارد. اگر ملت ما در برابر آمریکا تسلیم شد، دیگر تا آخر باید تسلیم شویم؛ یعنی باید کشور، عزت، استقلال و هویتمان را واگذار کنیم.»

*ایران از میدان جنگ هم نمی‌ترسد

این موضع یک ماه بعد لحن تند‌تری به خود گرفت. روحانی چند روز پیش از پایان سال 97 گفت: جمهوری اسلامی اهل مذاکره است، اما از میدان جنگ هم نمی‌ترسد.

او که در جلسه شورای اداری گیلان سخن می‌گفت: از درخواست‌های متعدد آمریکا برای مذاکره خبر داد و شرط مذاکره ایران با این کشور را بازگشت به برجام و اعتراف به اشتباهات خود اعلام کرد.

رئیس‌جمهوری هفته گذشته نیز در حالی که وزیر امور خارجه‌اش در آمریکا بود، به پیشنهاد جدید واشنگتن برای گفت‌وگو با تهران واکنش نشان داد. این پیشنهاد که از سوی برایان هوک، نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور ایران مطرح شده بود، می‌گفت: ایالات متحده آمریکا برای رسیدن به یک توافق جدید و بهتر با ایران، آمادگی دارد.

روحانی در واکنش به این پیشنهاد تأکید کرد ایران هم مرد مذاکره است و هم مرد جنگ و دفاع. او پیش‌شرط‌های ایران برای مذاکره را نیز مطرح کرد. برداشته شدن همه فشارها، عذرخواهی آمریکا از اقدامات غیرقانونی خود و احترام به ایران، شرط‌هایی است که رئیس دولت دوازدهم برای گفت‌وگو با آمریکا مطرح کرد.

در حالی که روحانی در تهران بر شرط و شروط‌ برای مذاکره با واشنگتن پافشاری می‌کرد، وزیر امور خارجه‌اش این بار در آمریکا ابتکار عمل را به دست گرفت و با پیش کشیدن موضوعی انسانی، ساکنان کاخ سفید را در موقعیتی جدید قرار داد.

ظریف که برای شرکت در نشست «روز بین‌المللی چندجانبه‌گرایی و دیپلماسی برای صلح» در مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک سفر کرده بود، پیشنهاد مبادله زندانیان دو کشور را مطرح کرد. او گفت: به‌عنوان وزیر امور خارجه می‌تواند و این اختیار را دارد که پیشنهاد مبادله زندانیان بین ایران و آمریکا را روی میز بگذارد.

اما این بار هم آمریکایی‌ها پاسخ درخوری ندادند و تنها به ژست اهل مذاکره بودن نیز بسنده کردند.

*مذاکره در شرایط فعلی: تسلیم محض

این بود که قاسم سلیمانی در همایش سراسری فرماندهان، رؤسا و مدیران ناجا تاکید کرد: دشمن می‌خواهد با فشار‌های اقتصادی ما را به میز مذاکره بکشاند که این مذاکره مصداق تسلیم است، اما مردم ما هوشیار و هوشمندند و معتقدند که مذاکره در شرایط کنونی با دشمن، «تسلیم شدن» محض است و قطعا تن به این ذلت نمی‌دهیم.

علی لاریجانی هم که زمانی خود مرد اول مذاکرات برنامه هسته‌ای ایران بود، اظهار کرد: برخی سهل‌اندیشی می‌کنند و می‌گویند مذاکره کنید. مذاکره با این فرد اصلاً معنا ندارد، او 12 موضوع را گفته است که اولین آن پاک کردن صورت مسئله است، یعنی غنی‌سازی و موضوع هسته‌ای را رها کنیم. هر چیزی زمان دارد و موضوع مذاکره زمان فعلی نیست.

این البته مختص لاریجانی و سلیمانی نیست؛ دیروز ظریف در گفتگو با شبکه الجزیره گفت: حتی یک ایرانی را پیدا نمی کنید که گزینه تسلیم در مقابل آمریکا را انتخاب کند‌.

انتهای پیام