وقتی مطهری قربانی عارف می‌شود
زینب صفری در روزنامه‌ی سازندگی نوشت: دو روز پیش وقتی نام عبدالرضا مصری کاندیدای اصولگرایان به عنوان نایب رئیس دوم مجلس از تریبون خوانده شد، آن پایین میان صحن علی مطهری گفت: «ما به ریاست مجلس باختیم»؛ آنقدر ناراحت و گرفته بود که کمتر توان ایستادن داشت و زوایای درهم چهره اش را حتی ما خبرنگاران پارلمانی از فاصله جایگاه تا میان صحن جایی که او نشسته بود، هم می توانستیم ببینیم. مطهری تا پیش از برگزاری انتخابات هیئت رئیسه دست کم در دو جلسه امیدی ها را جمع کرده و گفته بود که آمدن عارف به حذف من منجر خواهد شد؛ و سعی کرده بود تا او را از این تصمیم منصرف کند. کاظم جلالی رئیس فراکسیون مستقلین هم در دو تماس تلفنی با مطهری به او هشدار داده بود با کاندیداتوری عارف کسی که ضرر خواهد کرد مطهری است و شرایط برای حذف او مهیاست. با این وصف اما به قول خود علی مطهری «سرانجام نظر جوان ترها و شخص آقای عارف غالب شد و شد آنچه نباید می شد.» گله مطهری از امیدی ها آنچنان که به ایسنا گفته این است که او با اینکه خودش را اصلاح طلب مصطلح نمی داند اما به احترام لیست امید وارد فراکسیون امید و در مجلس دهم برای ممانعت از ورود افراد تندرو به هیئت رئیسه کاندیدای نایب رئیسی شده؛ چون فکر می کرده فرد دیگری از همفکرانش رأی لازم را ندارد. اما حالا به قول غلامحسین کرباسچی که در صفحه توییترش نوشت: «به همّت آقای عارف و دوستان شان آقای مطّهری از نایب رئیسی مجلس حذف شد.» اما در انتخابات هیئت رئیسه مجلس در اجلاسیه چهارم چه گذشت؟
پیام جلسه تالار آینه: عارف رئیس مجلس نشود
صبح روز یکشنبه و پیش از آغاز صحن علنی همان زمانی که فراکسیون امید لیست ۱۲ نفره خودش را قطعی کرده بود، دو فراکسیون مستقلین و ولایی به دعوت علی لاریجانی در تالار آینه ساختمان مشروطه جمع شدند. برخلاف برخی خبرها که از جلسه ای در اردوگاه شهید باهنر میان این دو فراکسیون خبر داده بودند، آنطور که جبار کوچکی نژاد عضو شورای مرکزی فراکسیون ولایی به سازندگی می گوید اصلا ولایی ها در چنین جلسه ای نبودند و از این جلسه بی اطلاع بودند. به گفته او اما «صبح یکشنبه علی لاریجانی جلسه ای در تالار آینه ساختمان مشروطه با حضور ولایی ها و مستقلین برگزار کرده و هر دو فراکسیون به این نتیجه رسیدند که لیست مشترکی بدهند و آرایشان را چند کاسه نکنند.» آنها با یک لیست اشتراکی و یک دستورالعمل مشخص از جلسه بیرون آمدند: اینکه عارف نباید رئیس شود. هدف ائتلاف نهایی دو فراکسیون مستقلین و ولایی و یک کاسه کردن آرای آنها بود. آنطور که هدایت الله خادمی به سازندگی می گوید فراکسیون آنها برای رسیدن به این جلسه دعواهای سختی را پشت سر گذاشته بودند. به گفته او آنها روز شنبه در حالی جلسه ای برای تصمیم گیری نهایی درباره نحوه ورود به انتخابات هیئت رئیسه برگزار کردند که دعوای میان موافقان و مخالفان کاندیداتوری حاجی بابایی برای ریاست بالا گرفته و فضا آنقدر متشنج شده بود که ۶ نفر از اعضا با حالت قهر جلسه را ترک کرده بودند. آنها راضی به رای به لاریجانی نمی شدند و مخالف ائتلاف با مستقلین بودند. با این همه اما لابی های خارج از مجلس کار خودشان را کردند. آنطور که جبار کوچکی نژاد به سازندگی می گوید: «یک سری جریانات سیاسی بیرون از مجلس پیام هایی دادند که انسجام ولایی ها و مستقلین بیشتر شود که اصلاح طلبان و عارف نتوانند رئیس مجلس شوند. چند شخصیت سیاسی اصولگرا که برخی مستقل هستند و برخی جایگاه حزبی دارند در این یک هفته تلاش زیادی کردند تا فراکسیون ولایی کاندیدای مستقلی برای ریاست معرفی نکند و دو فراکسیون ولایی و مستقلین به ائتلاف برسند.»
برگ برنده ولایی ها این بود که توانستند از ترس لاریجانی از کاندیداتوری عارف بیشترین استفاده را کنند. به همین جهت هم برخلاف سال های گذشته توانستند مستقلین را از معرفی کاندیدا برای نواب رئیس منصرف کنند تا هر دو کاندیدا از فراکسیون ولایی باشند. برنامه آنها برای انداختن علی مطهری از هیئت رئیسه بود. کاری که در سه سال گذشته تلاش زیادی برای عملیاتی کردن آن انجام داده بودند و حالا که لاریجانی و فراکسیون مستقلین از انتخابات سال گذشته هیئت رئیسه و آرای کمتر نسبت به عارف مارگزیده شده بودند بهترین زمان برای عملیاتی کردن این خواسته بود.
هم قسم شدن برای انداختن مطهری از هیئت رئیسه
از این رو کوچکی نژاد به سازندگی می گوید: «بحث مشترک دو فراکسیون در این جلسه این بود که عارف رئیس مجلس نشود و برای این موضوع همه اعضا جنگنده ظاهر شوند. هر دو فراکسیون هم واقعا مبارزه کردند تا هرطور شده عارف رئیس نشود و کار انتخابات در همان دور اول تمام شود.» او می گوید در این جلسه: «توافق کردیم که مستقلین برای نواب کاندیدا معرفی نکنند و همه به دو گزینه ولایی رای بدهند. بحث هم بیشتر بر سر مدیریت مجلس توسط آقای مطهری بود. حاضران روی مدیریت آقای پزشکیان خیلی بحثی نداشتند. چون ایشان آرای خودش را دارد. می دانستیم که ممکن است در این مورد هم موفق نشویم اما در مورد آقای مطهری بحث داشتیم. گفتیم هم ما از نحوه مدیریت ایشان ناراضی هستیم و هم خیلی از امیدی ها به خاطر مواضع خوب فرهنگی ایشان به او رای نخواهند داد. پس با کار بیشتر می توانیم گزینه خودمان را جایگزین ایشان کنیم. و دیدید که موفق هم شدیم.»
تلاش برای کتمان ائتلاف دو فراکسیون مستقلین و ولایی
با همه اینها اما کاظم جلالی و برخی چهره های موثر همچون محسن کوهکن در فراکسیون ولایی اصرار دارند بگویند ائتلافی میان آنها علیه فراکسیون امید برقرار نشده است. کاظم جلالی بعد از انتخابات هیئت رئیسه در جمع خبرنگاران آمد و گفت: «شخص خود بنده و فراکسیون مستقلین در جهت تعامل و همفکری و رسیدن به لیست واحد در فراکسیون تلاش کردیم… اما متأسفانه این اتفاق رخ نداد. سه لیست جداگانه ارائه شد و در نهایت هم ترکیب هیئت رئیسه جدید با یک تغییر در سال چهارم انتخاب شد.» محسن کوهکن هم به سازندگی می گوید: «آنچه بین دو فراکسیون ولایی و مستقلین اتفاق افتاد تفاهم منطقی و معقول بود که این تفاهم معقول به این معنا نیست که رئیس دو فراکسیون نشستند و ارکان هیئت رئیسه را بین خودشان تقسیم کردند. بحث به این شکل بود که فراکسیون ولایی امسال رای گیری کرد و برخلاف سال گذشته رئیس معرفی نکرد. اما همه می دانستند که اکثریت قابل توجهی از اعضای آن به لاریجانی رای می دهند.» جالب اینکه در ادامه می گوید: «ما برای نواب رئیس دو نفر را معرفی کردیم اما فراکسیون مستقلین کسی را معرفی نکردند. ولایی ها در بخش ناظرین یک نفر را معرفی کردند و مستقلین دو نفر را و در دبیران هم سه به سه معرفی کردیم. یعنی حاصل جمع مجموعه دو لیست مستقلان و ولایی ۱۲ نفر بود. این تفاهم نانوشته باعث شد ترکیب هیئت رئیسه چهارم به این شکل رقم بخورد.» او در پاسخ به اینکه این تفاهم چندان هم نانوشته نبود با خنده می گوید: «جایی ننوشتیم فقط صحبت کرده بودیم.»
وقتی همه امیدی ها هم به عارف رأی ندادند
اما در فراکسیون امید آنچنان که سازندگی پیش از این هم گزارش داده بود دو دسته موافق و مخالف کاندیداتوری عارف وجود داشتند که در نهایت هم موافقان کاندیداتوری عارف پیش افتادند. اما در صحن مجلس و روز یک شنبه اوضاع اصلا آن طور که آنها پیش بینی کرده بودند پیش نرفت. آن طور که جلال میرزایی رئیس کمیته سیاسی فراکسیون امید و از موافقان کاندیداتوری عارف به سازندگی می گوید آنها روی کاغذ تصور می کردند عارف ۱۱۰ رای فراکسیون را خواهد داشت و حدود ۲۰ رای را هم از نمایندگان دیگر فراکسیون ها با لابی به سبد رای او اضافه خواهند کرد؛ که این طور نشد. عارف ۱۰۵ رای بیشتر نیاورد. این در حالی بود که او سال گذشته در دور اول انتخابات و در رقابت با لاریجانی و
حاجی بابایی ۱۱۴ رای آورده بود. اگرچه عارف در دور دوم توانست ۱۲۳ رای به دست بیاورد اما این با کنار کشیدن حاجی بابایی از انتخابات آن سال همراه بود و بخشی از آرای اصولگرایان معترض به لاریجانی وارد سبد رای عارف شد. بنابراین می توان آرای دور اول عارف را وزن فراکسیون امید دانست. و این یعنی که امسال حتی همه فراکسیون امیدی ها هم به او رای ندادند چه رسد به اینکه آنها بخواهند رای دیگر فراکسیون ها را به سبد عارف بیاورند. در این میان جلیل رحیمی جهان آبادی از اعضای فراکسیون امید از جمله امیدی هایی بود که بعد از انتخابات اعلام کرد به ریاست عارف رای نداده و رای او لاریجانی بوده است. هر چه بود علی لاریجانی با ۱۵۵ رای توانست در همان دور اول، ریاست خود بر مجلس دهم را چهارساله کند. اما اتفاق ناگوار برای امیدی ها در انتخابات نواب رئیس رخ داد. جایی که اگرچه مسعود پزشکیان به مدد آرای نمایندگان مناطق ترک نشین توانست با ۱۴۸ رای و البته ۹ رای کمتر برای چهارمین سال نائب رئیس اول بماند اما علی مطهری با ۱۲۸ رای از قرار گرفتن در جایگاه نائب رئیسی دوم باز ماند. او امسال ۱۵ رای نسبت به آرا سال گذشته اش کمتر داشت. همان آرای سرنوشت سازی که به سبد رای ۱۴۳ تایی عبدالرضا مصری روانه شد و او را نائب رئیس دوم مجلس کرد.
بقیه ارکان هیئت رئیسه اما تغییری نسبت به سال گذشته نداشت و همان افراد تکرار شدند.
با آرای متفاوتی، مثلا بهروز نعمتی که سال گذشته با ۹۶ رای وارد هیئت رئیسه شده بود امسال ۱۶۵ رای به دست آورد. این موضوع در مورد وکیلی و یوسف نژاد و یا رحیمی از امید هم تکرار شد. و آنها با افزایش رای ۲۰ تایی در آرایشان مواجه بودند.
امیدی ها ناکام در تغییر ترکیب مردانه هیئت رئیسه
همه اینها در شرایطی بود که دو گزینه زن و اهل سنت فراکسیون های امید و مستقلین امسال هم نتوانستند وارد هیئت رئیسه شوند. اگرچه سمیه محمودی کاندیدای زن مستقلین ۸۳ رای و فاطمه سعیدی کاندیدای امید ۷۹ رای داشتند اما هیچ کدام وارد هیئت رئیسه نشدند. در مورد گزینه اهل سنت هم همین روال بود. عبدالکریم حسین زاده کاندیدای اهل سنت امیدی ها با ۶۷ رای و خضری کاندیدای اهل سنت مستقلین با ۶۳ رای از ورود به هیئت رئیسه بازماندند. در حالی که اگر امیدی ها می توانستند با مستقلین دست کم برای این دو گزینه ائتلاف کنند علاوه بر حفظ کرسی های موجود خود شانس بالایی برای ورود آنها به هیئت رئیسه و تغییر ترکیب آن داشتند.
خلاف ولایی ها در انتخابات و تلاش امیرآبادی برای مقابله با پزشکیان
البته ولایی ها در جریان انتخابات قصد خلاف هم داشتند که با ورود ناظرین دخالت آنها در انتخابات بی نتیجه ماند. آنها حدود ۱۲ رای دبیران را مخدوش کردند؛ از جمله ۴ رای علیرضا رحیمی و سه رای یوسف نژاد هر دو از کاندیداهای امید را خط زده و نام کاندیدای ولایی را نوشته بودند. اما ناظرین این آرا را باطله اعلام کردند.
هرچه بود وقتی ترکیب اعضای هیئت رئیسه مشخص شد آنها برای ادای سوگند باید پشت تریبون قرار می گرفتند که باز هم کشمکش ولایی ها با امیدی ها شروع شد. در حالی که هر ۱۲ نفر به سختی در پشت تریبون مجلس جا می شوند امیرآبادی نماینده اصولگرای قم سعی می کرد اجازه ندهد مسعود پزشکیان جلوتر از او و کنار علی لاریجانی بایستد. آش آنقدر شور شد که علی لاریجانی از بالای سر آنها تذکر داد که جا باز کنید تا ایشان هم بایستد. تلاش های امیرآبادی که ادامه پیدا کرد حاجی دلیگانی نماینده اصولگرای شاهین شهر به آنها گفت: «با هم مهربان باشید. در این یک هفته با هم مهربان بودید باز هم این مشی را ادامه بدهید.»
امیدی ها شوکه و شاکی
اما انتخابات هیئت رئیسه در حالی به پایان رسید که تقریبا همه امیدی ها روی صندلی های شان میخکوب شده بودند. مطهری، تابش، تاجگردون و چهره هایی مانند آنها که مخالف کاندیداتوری عارف بودند ناراحتی از چهره هایشان می بارید. تابش حتی در لابی هم حاضر نشد به سوالات خبرنگاران درباره هیئت رئیسه پاسخ بدهد. اما طیف حامی عارف برای کاندیداتوری یک صدا نظرشان این بود که «ما شکست نخورده ایم.» از جمله جلال میرزایی رئیس کمیته سیاسی فراکسیون که به سازندگی می گوید: «این شکست نیست. آمدن عارف محصول اراده جمعی مجمع عمومی فراکسیون امید بود. عارف آمد و خود را در معرض رای عموم قرار داد و رای نیاورد. اتفاق خاصی هم نیفتاده. در رقابت به هرحال یک نفر می برد و یک نفر می بازد. مردم حالا فهمیده اند که فراکسیون امید در اکثریت نیست و کف رای ما همان تعداد آرای عارف و سقف رای ما هم با اضافه شدن چند رای مستقلین رای آقای مطهری است. این اندازه ما است. بر این اساس می شود عملکرد ما را ارزیابی کرد.»
او که زیر بار اشتباه استراتژیک امیدی ها در از دست دادن مطهری در هیئت رئیسه نمی رود در تحلیل دلیل حذف مطهری از هیئت رئیسه می گوید: «۳ عامل در رای نیاوردن آقای مطهری دخیل بود؛ اول فعالیت زیاد آقای مصری بود. ایشان غیر از رای فراکسیون ولایی و مستقلین رای فراکسیون مناطق زاگرس نشین را هم داشت و آنها فعالیت زیادی برای او انجام دادند. دیگری وجود اراده ای برای حذف مطهری از هیئت رئیسه و دیگر هم خود آقای مطهری که یک سوم آقای مصری فعالیت داشت و تلاشی برای جلب آرا نکرد.»
او می گوید اینکه عارف کاندیدا شد و مطهری رای نیاورد درست نیست و توضیح می دهد سال انتخابات است و برخی از نمایندگان خواستند برای ادای تکلیف به برخی ارگان ها به مطهری رای ندهند.
میرزایی با دفاع از استراتژی امیدی ها در انتخابات هیئت رئیسه می گوید: «آقای لاریجانی همه چیز را در قدرت خودش می خواهد. لاریجانی اگر ائتلاف می خواست باید با آقای عارف می نشست و به او می گفت همه با هم و حامی دولت هستیم. دست کم به او تعارف می کرد اگر شما می خواهید کاندیدا شوید من کاندیدا نشوم. یا اینکه در تصمیم گیری های مربوط به مجلس آقای عارف را به مشورت می گرفت که برای این هفته مثلا کدام موارد را صلاح می دانید در دستور کار باشد. کار مجلس اینگونه است و در همه جای دنیا اکثریت با اقلیت مشورت می کند درباره اینکه چه موضوعی در اولویت باشد. اما لاریجانی همه چیز را برای خودش می خواهد و نگاه ابزاری به همه دارد.»
میرزایی این را هم می گوید که: «عارف را نباید تخریب کرد و ایشان یکی از چهره ها و سرمایه های اصلاح طلبان است. اینکه ما از هر فرصتی برای تخریب و تضعیف عارف استفاده کنیم غلط است. مگر در ۱۴۰۰ چه کسی را داریم؟!»
اما این در حالی است که غلامرضا تاجگردون از مخالفان کاندیداتوری عارف با انتشار عکسی از مطهری در دو مجلس نهم و دهم و در نقد حذف مطهری در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «تکلیف در مجلس نهم مشخص بود، لشکر نبود ولی تدبیر بود اما امروز لشکر بود و تدبیر نبود. آنچه اصلاح طلبان در آخرین سال انتخابات مجلس دهم و سال منتهی به انتخابات ۹۸ باید مورد توجه قرار داده و درباره آن درایت به خرج می دادند حفظ علی مطهری در ترکیب هیئت رئیسه بود، آنها باید علی مطهری را به عنوان خط قرمز خود در ترکیب هیئت رئیسه حفظ می کردند، خط قرمزی که به دلیل بی تدبیری خیلی راحت از دست رفت.»
انتهای پیام
