با ترامپ غیر قابل پیش‌بینی چه باید کرد؟
نعمت احمدی در یادداشتی درباره‌ی چگونگی مواجهه با دونالد ترامپ در روزنامه اعتماد نوشت: «کمی پس از حملات یازده سپتامبر سال ۲۰۰۱ به برج‌های تجارت جهانی نیویورک، کنگره آمریکا قانونی را تصویب کرد تحت عنوان اختیار استفاده از نیروی نظامی یا «ام‌یو‌ام‌اف». برابر قانون اساسی ایالات متحده آمریکا، یعنی اختیار اعلان جنگ با کنگره آمریکااست و رئیس‌جمهور باید مجوز شروع جنگ را از کنگره بگیرد اما حوادث ۱۱ سپتامبر سال ۲۰۰۱ و اقدامات القاعده در حمله هوایی به برج‌های تجارت جهانی و نیز پنتاگون، نوعی سردرگمی را بین سیاستمداران آمریکایی به وجود آورد که بر این باور شدند در مناطقی که فوریت امر ایجاب می‌کند و باید رئیس‌جمهوری به سرعت تصمیم‌گیری کند، محدودیت وقت برای اخذ مجوز حمله از کنگره با منافع ملی آمریکا در تضاد قرار می‌گیرد و به همین اعتبار قانون «اختیار استفاده از نیروی نظامی» دست رئیس‌جمهوری را باز گذاشت تا وی بتواند بدون اخذ مجوز از کنگره در صورتی که منافع آمریکا به خطر افتاده است، وارد جنگ بشود. این قانون از سال ۲۰۰۱ تاکنون به قوت خود باقی است. اوباما وقتی که می‌خواست به سوریه حمله کند این قانون معتبر بود و فضای سیاسی کنگره و سنای آمریکاهم مساعد و مناسب آن بود که دستور حمله را با تکیه بر قانون «اختیار استفاده از نیروی نظامی» صادر کند و تا مرز صدور دستور حمله هم پیش رفت اما رعایت قانون اساسی را کرد و با توقف دستور حمله به سوریه با تکیه بر قانون اساسی مجوز حمله را از کنگره دریافت کرد اما وضع ترامپ به کلی با دیگر رؤسای جمهور آمریکا خصوصاً اوباما که پایبندی به قانون اساسی داشت متفاوت است. سناتور کین از سناتورهای قدرتمند سنا در مورد ترامپ می‌گوید:رئیس‌جمهور ترامپ احتمالاً آدمی است که هر کاری می‌خواهد انجام می‌دهد و این‌طور نیست که اگر کنگره بگوید نه، ترامپ این کار را متوقف کند اما نه گفتن کنگره بازتابی است از حرفی که رای‌دهندگان می‌زنند و رئیس‌جمهور هم این را می‌شنود و مردم هم از آن مطلع می‌شوند.
با توجه به غیر قابل پیش‌بینی بودن ترامپ، دموکرات‌های کنگره آمریکا تلاش کردند تا مانع اقدامات خودسرانه ترامپ در قبال ایران بشوند و به همین اعتبار دو تن از سناتورهای پرنفوذ دموکرات یعنی سناتور تام اودال از ایالت نیومکزیکو و سناتور تیم کین از ایالت ویرجینیا، راه‌حلی میانبر انتخاب کردند و زمانی که لایحه بودجه نظامی مطرح بود، متممی به آن اضافه کردند که حمله به ایران شامل قانون «ام‌یو‌ام‌اف» نشود و باید رئیس‌جمهور از کنگره اجازه بگیرد. میچمک‌کانل، سناتور ایالت کنتاکی و رهبر سنای آمریکا از حزب جمهوریخواه به‌شدت با این متمم مخالفت کرد و با ادعای این که ایران با حمله به نفتکش‌ها در دریای عمان و خلیج فارس تجارت نفت را به خطر انداخته و با سرنگونی پهپاد سری آمریکایی در آب‌های بین‌المللی، عملاً آغازگر حمله به آمریکا بوده و با نقض تعهدات برجامیو اولتیماتوم ۶۰ روزه عدم اجرای بخشی از تعهدات برجامی با جامعه جهانی وارد مرحله جدیدی از تنش شده است، نباید دسترئیس‌جمهور ترامپ را در واکنش به ایران بست. متمم الحاقی به لایحه بودجه نظامی شصت رأی موافق برای قانونی شدن نیاز داشت، ترکیب مجلس سنای آمریکا ۵۳ جمهوریخواه و ۴۷ دموکرات است و امکان این که ۶۰ رأی موافق متمم به صندوق ریخته شود میسر نشد. در رأی‌گیری نهایی ۵۰ رأی موافق و ۴۰ رأی مخالف به صندوق ریخته شد و تلاش دموکرات‌ها برای کنترل اقدامات احتمالی ترامپ در حمله به ایران ناکام ماند.
البته از زمانی که سپاه پاسداران ایران توسط دولت ترامپ به عنوان گروهی تروریستی معرفی و مورد تحریم واقع شد، معلوم بود که سمت و سوی اقدامات ترامپ به کجا خواهد کشید. قانون دیگری که دست ترامپ را برای حمله باز می‌‌گذارد، قانون سال ۱۹۷۳ است. برابر این قانون رئیس‌جمهور آمریکا مجاز است در شرایطی که منافع آمریکا را در خطر ببیند و مراجعه به کنگره برای اخذ مجوز حمله باعث فوت وقت و از بین رفتن منافع آمریکا شود، دستور حمله را صادر کند اما ظرف ۶۰ روز باید از کنگره مجوز آن را اخذ کند. مفسرین قانون اساسی آمریکا بر این باورند که فرصت ۶۰ روزه برای کشور یا کشورهایی در نظر گرفته می‌شود که با دولت وارد فاز روابط خصمانه نشده باشند و زمانی که وارد رابطه خصمانه شدند، رئیس‌جمهور باید دستور حمله را صادر کند و طی ۶۰ روز مجوز آن را از مجلس دریافت کند. رابطه بین ایران و آمریکا مدت‌هاست که حالت خصمانه به خود گرفته است. وقتی وزارت امور خارجه آمریکا از معاهده مودت سال ۱۳۳۳ معروف به رابطه دوستی بین ایران و آمریکا خارج شد و این خروج را به دیوان بین‌المللی هم اعلام کرد، یا زمانی که رئیس‌جمهورآمریکا یک‌طرفه از قرارداد برجام خارج شد و ایران را مورد تحریم‌های یک‌جانبه قرار داد، ترامپ نمی‌تواند به علت انقضای مدت به قانون ۱۹۷۳ رجوع کند، هر چند به گفته سناتور کیم کین ترامپ آدمی است که هر کاری دلش خواست انجام می‌دهد و این‌طور نیست که اگر کنگره به او گفت نه، او اطاعت کند.
با رد متمم‌الحاقی به لایحه بودجه نظامی در سنای آمریکا، ترامپ به ظاهر پشتوانه قانونی صدور دستور حمله نظامی به ایران را همراه دارد اما شرایط در آمریکا و جهان به نفع آقای ترامپ رقم نمی‌خورد. نشست کمیسیون مشترک برجام در هیاهوی برگزاری نشست سران گروه ۲۰ در اوزاکای ژاپن کار خود را در وین پیش برد. بعد از چند دور نشست دو‌جانبه بین آقای عراقچی و نماینده روسیه و معاون فدریکو موگرینی، سرانجام بعد از یک سال از خروج آمریکا از برجام کانال مالی اینستکس کلید خورد؛ هرچند آقای عراقچی راه‌اندازی کانال مالیاینستکس را لازم اما ناکافی می‌داند و از طرفی فرصت ۶۰ روزه ایران برای کاهش تعهدات هسته‌ای برجام روز ۱۶ تیرماه پایان خواهد یافت. اگر گروه فعلاً ۱+۴ برای ماندن ایران در برجام فکری نکنند و ایران هم بر خروج بخشی از تعهدات خود از برجام پافشاری کند و از آن طرف ترامپ هم به پشت‌گرمی رأی نیاوردن متمم لایحه اصلاحی نظامی، خود را بی‌نیاز از مراجعه به سنا برای اخذ مجوز حمله نظامی به ایران بداند، در شرایط خاکستری قرار خواهیم داشت.
انگلستان به عنوان شریک اصلی ترامپ تا چند هفته دیگر به نخست‌وزیری جانسون رأی خواهد داد، بوریس جانسون نزدیک‌ترین همفکر اروپایی دونالد ترامپ است. بوریس جانسون دل خوشی از ایران ندارد. او که در قضیه نازنین زاغری در زمانه تصدی پست وزارت امور خارجه به گفته یکی از هم‌حزبی‌های خود مرتکب زدن گل به خودی شده بود و در اظهار نظری که راجع به خانم زاغری در خصوص آموزش روزنامه‌نگاری او در ایران ایراد کرده بود، مورد هجمه قرار گرفت، تا چند روز دیگر به نخست‌وزیری انگلستان خواهد رسید و به گفته خودش دو مساله مهم را پیش رو دارد. یکی مساله ایران و دیگری مساله برگزیت و خروج از اتحادیه اروپا ولو با پرداخت غرامت به صورت یک‌طرفه.
ترامپ حساب ویژه‌ای برای نخست‌وزیری بوریس جانسون و همسویی با خود خصوصاً در مسائل ایران باز کرده است. وقایع خلیج فارس هم با تأسف به نفع ایران رقم نمی‌خورد، از حمله به نفتکش‌ها تا تجاوز پهپاد آمریکایی به آب‌های ایران و ساقط کردن آن توسط سپاه پاسداران. از تصمیم ایران به غنی‌سازی و احتمالاً خروج از بخشی از تعهدات برجامی توسط ایران، از شرایط اقتصادی حاکم بر کشور بر اثر تحریم‌های یک‌جانبه، از تصمیم سران کشور بر عدم مذاکره با آمریکا و باور به این مطلب که جنگ اتفاق نخواهد افتاد و مذاکره‌ای هم در پیش نخواهد بود. از دقت در اردوگاه کاندیداهای حزبی دموکرات‌ها بعد از دو جلسه مناظره که شخص قدری بین کاندیداهای دموکرات‌ها در این مناظره ظهور نکرد تا رقیب قدرتمندی برای مبارزه با ترامپ باشد، از اوضاع کاملاً شکننده مرزهای ایران با همسایگان عرب خود، اوضاع داخلی عراق و این که ادعا می‌شود حمله به لوله‌های نفتی عربستان با پهپادهای پرواز یافته از جنوب عراق صورت گرفته و این یعنی گروه‌های هوادار ایران دست به اقداماتی از این دست زده‌اند، تا حضور گسترده نیروهای آمریکایی در منطقه خلیج فارس، از بحرین گرفته تا قطر؛ از ناوهای جنگی تا هواپیماهای ب ۵۲ و آخرین ورود هواپیماهای اف ۲۲ در کنار اف ۳۵ و سامانه ضد موشکی پاتریک در حاشیه جنوبی خلیج فارس و در نهایت دشمنی اعراب و اسرائیل با ایران در کنار نگاه خصمانه دونالد ترامپ به حوادث ایران و…
کافی است دشمنان قسم‌خورده ایران به عمد تیری شلیک کنند و هواپیمایی ساقط یا کشتی‌هایی غرق یا سربازانی کشته شوند و به پای ایران نوشته شود. با این رئیس‌جمهور غیر قابل پیش‌بینی چه باید کرد؟ بعد از نشان دادن اقتدار ایران در سرنگونی پهپاد متجاوز به آب‌های کشورمان، باید هوشیارانه اوضاع را رصد کرد. ترامپ مدعی است ایرانیان دلگرم این مطلبند که ۱۵ ماه دیگر یعنی ژانویه سال ۲۰۲۰ شخصی غیر از ترامپ وارد کاخ سفید خواهد شد که به یقین هوادار برجام خواهد بود و آمریکا از نقض عهد خود برخواهد گشت. آیا مخالفین ایران دنبال این نخواهند بود که اجازه ندهند در بر همین پاشنه بچرخد و چشم انتظار تغییرات کاخ سفید در ژانویه ۲۰۲۰ باشند؛ ۱۵ ماهی که در سابقه تاریخی ما نقش مهمی دارد، اگر ترامپ از کاخ سفید اخراج شود آیا رئیس‌جمهور به گفته تیم کین، سناتور دموکرات؛رئیس‌جمهوری که هر کاری دلش خواست انجام می‌دهد منتظر شکست در انتخابات ۲۰۲۰ خواهند ماند و با قضیه ایران برخوردی از نوع دیگر نخواهد داشت؟»
انتهای پیام
