تاثیر رسانه‌ها بر بالا رفتن تقاضا در بازار بیت کوین
/ گفت‌وگو با خریدار، آموزش دهنده بیت کوین و فروشنده ماینر /
کتایون آزاد، خبرنگار انصاف نیوز: بیت کوین ارز دیجیتالی است که در چند هفته‌ی گذشته بحث داغی در فضای رسانه ایجاد کرده است؛ اما این پوشش رسانه‌ای که گاهی موافق و گاهی مخالف با ایجاد ارز دیجیتال بوده است افراد را به ورود به این حوزه بیشتر ترغیب کرده است. خبرنگار انصاف نیوز در این گزارش با گفت‌وگو با خریدار، آموزش دهنده بیت کوین و فروشنده ماینر (دستگاه استخراج بیت کوین) این تمایل را بررسی کرده است.
بیت کوین، توسط ساتوشی ناکاموتو طراحی شده است که اولین بار در ژانویه 2009 با انتشار اولین نسخه نرم افزار بیت کوین و استخراج اولین بیت کوین‌ها شروع به کار کرد. این ارز دیجیتال، با حل یک الگورریتم ریاضی بسیار پیچیده که موجب بلاکچین می‌شود بدست می‌آید و این روزها دستگاه‌های ماینر هستند که آنها را استخراج می‌کنند. بیت کوین تحت حمایت هیچ دولت یا سیستم بانکی قرار نمی‌گیرد و نوعی ارز مستقل است که افراد بدون واسطه به آن دسترسی دارند و این تمرکز زدایی جزو ویژگی‌های مشهود آن می‌دانند. این ارزهای دیجیتال امنیت بالایی دارند و نقل و انتقالات امنی را در شبکه‌های خود به راه انداخته‌اند. کشورهای ژاپن، آمریکا، آفریقای جنوبی، آرژانتین این ارز را به صورت قانونی پذیرفته‌اند اما کشورهایی مانند چین در ابتدا این ارز را قانونی اعلام کردند و اقدام به ساخت بیت کوین با قوانین داخلی کردند که شکست خوردند و در نهایت آن را ممنوع اعلام کردند.
پذیرش این ارز دیجیتال در ایران هم در چند سال گذشته، روند پرچالشی را طی کرده است. سال گذشته ابوالحسن فیروزآبادی، رییس مرکز ملی فضای مجازی، در گفت‌وگو با ایبنا گفت: «دولت استخراج ارز دیجیتال را به عنوان یک صنعت پذیرفت.» فیروز آبادی همچنین از تلاش مرکز فضای‌مجازی برای قانونمندی ماینینگ خبرداد.
در هفته‌ی گذشته علی لاریجانی، رییس مجلس، دربارهی استخراج بیت کوین به تسنیم گفته بود: «استخراج بیت کوین با استفاده از برق صنعتی خلاف قانون است؛ چرا که برق زیادی مصرف می‌کند.»
این درحالی است که فیروزآبادی در گفت‌وگو با تسنیم، از تصویب طرحی برای قانونمندی استخراج این ارزها در کمیسیون اقتصادی و ارائه‌ی این طرح به هیئت دولت خبر داد. فیروزآبادی همچنین گفت: «ما چون قانونی در رابطه با این موضوع نداریم، نمی‌توانیم بگوییم که فعالیت افراد غیرقانونی محسوب می‌شود.»
از سوی دیگر محمد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری، هجدهم تیرماه در همایشی در تهران گفت: «در حال حاضر ۷۲ هزار مگاوات ظرفیت تولیدی نیروگاه‌های کشور است و از سوی دیگر زمان پیک مصرف مدت زمان طولانی نیست مابقی ظرفیت نیروگاهی کشور در زمان غیر پیک آزاد است و می‌توان از این ظرفیت (برای استخراج بیت کوین) استفاده کرد.»
جهرمی در ادامه بر درآمدزایی ارز دیجیتال تاکید کرده است و برنامه‌ریزی وزارت نیرو را راهی برای استفاده از این فرصت دانست. با این وجود در هفته‌های گذشته، اخبار بسیاری از پلمپ و تعطیلی مزارع مختلف بیت کوین منتشر شده است.
گزارشات و اخبار منتشر شده در حوزه ارز دیجیتال و به خصوص بیت کوین، باعث معرفی بیشتر این ارز در میان مردم شده است. گفت‌وگوی انصاف نیوز درباره این موضوع را با خریدار، تعدادی از فروشندگان بیت کوین و دستگاه ماینر و آموزش دهندگان حوزه ارز دیجیتال را در ادامه بخوانید:
[اسامی افراد مستعار است]
مردم به بیت کوین اعتماد پیدا کرده‌اند
امیر یکی از فروشندگان ارز دیجیتالی به خبرنگار انصاف نیوز گفت: «بعد از اینکه اخبار افزایش قیمت ارز پخش شد، با افزایش قیمت ارز، تقاضا برای بیت کوین و دستگاه‌های ماین بیشتر شده است. الان استخراج ارز دیجیتال چیزی است که در کشور ما دارد جا می‌افتد؛ به همین دلیل معمولاً راحت‌تر و بیشتر دنبال بیت کوین و دستگاه ماین می‌گردند. قبل‌تر از این مردم این ارزها را گولد کوییست می‌دانستند اما الان اطمینان بیشتری پیدا کرده‌اند.»
مهدی، فروشنده دیگری است که می‌گوید: «با اینکه مصرف برق زیادی دارد و واردات این دستگاه‌ها هم غیرقانونی است، اما چون کاری است که سریع نتیجه می‌دهد و سرمایه‌ای که گذاشته می‌شود سریع به سوددهی می‌رسد، افراد تمایل بیشتری به آن پیدا می‌کنند. در یکی، دوهفته‌ی گذشته هم گویا این ارز بیشتر برای مردم معرفی شده است و بیشتر از قبل برای بیت کوین و دستگاه با من تماس می‌گیرند. این دستگاه‌ها، دستگاه‌های پولسازی هستند که غیرقانونی وارد می‌شوند اما در این اوضاع اقتصادی یکی از بهترین راه‌های درآمدزایی هستند. در حال حاضر با مانوری که صدا و سیما داده است، مردم بیشتر این ارز را شناخته‌اند و چون مانند طلا و دلار همیشه امکان نقد کردن آن وجود دارد، اطمینان بیشتری به آن می‌کنند.»
روند تعطیلی مزارع بیت کوین، آنها را بیشتر به سمت استخراج خانگی هدایت کرده است. با اینکه دستگاه‌های ماینر برق زیادی مصرف می‌کنند اما روند خرید این دستگاه‌ها در تعداد محدود برای منازل افزایش پیدا کرده است.
امیر در رابطه با این موضوع می‌گوید: «الان بیشتر افرادی که وارد این حوزه شده‌اند از طریق لپ‌تاپ یا دستگاه‌های خانگی می‌خواهند بیت کوین استخراج کنند. بعد از پلمپ مزارع بیت کوین، کسانی که دستگاه ماینر دارند به فروش گذاشته‌اند ولی با این وجود متقاضی دستگاه برای تعداد پایین بیشتر شده است.»
سعید، یکی از آموزش دهندگان این حوزه نیز به خبرنگار انصاف نیوز گفت: «من معمولاً در روز دو یا سه درخواست برای آموزش دارم که بیشتر آنها در دستگاه‌های خانگی است و در حد دو یا سه درخواست در هفته برای آموزش ماین در لپ‌تاپ و کامپیوتر دارم. درخواست برای دستگاه ماینر هم به طور چشمگیری افزایش پیدا کرده است. بیشتر این دستگاه‌ها برای مزرعه خریداری می‌شد اما در ماه گذشته برای خانه هم داشتیم.»
با توجه به اینکه مصرف برق در این دستگاه‌ها بسیار زیاد است، استفاده از آنها در منازل کار غیرممکنی به نظر می‌رسد، اما گویا راهی برای اینکه هزینه برق کمتری محاسبه شود نیز وجود دارد.
سعید در پاسخ به این سؤال که هزینه برق در منازلی که دستگاه ماینر دارند چگونه است، می‌گوید: «هزینه‌ی برق زیاد می‌شود اما دستگاه‌هایی هستند که مصرف برق را کمتر نشان می‌دهند و هزینه کمتری هم محاسبه می‌کنند. مثلاً فردی پنج دستگاه می‌خرد با وسایل اضافی اما مصرف برق خود را در حد یک کولر گازی نشان می‌دهد!»
یک برقکار در پاسخ به سؤال انصاف نیوز دربارهی امکان دستکاری کنتور برق، می‌گوید: «دستکاری کنتور برق ممکن است و خیلی از افراد این کار را می‌کنند. اوایل آمدن کولر گازی در منازل هم همینطور بود، معمولاً کنتور را دستکاری می‌کردند. در کنتورهای قدیمی، فیش‌هایی را که به کنتور وارد می‌شد دستکاری می‌کردند اما در این کنتورهای جدید، از پشت کنتور سیمی جدا می‌کنند و وسایل پرمصرف را از دیگر وسایل جدا می‌کنند. معمولاً این کار غیرقانونی است اما کسی که بخواهد سود کند چند میلیون برای سود دائمی خود هزینه می‌کند و بجای برق ماهیانه دومیلیون و دویست هزار تومان می‌دهد.»
از طرف دیگر، آرش یکی از کسانی است که درگذشته در این حوزه فعالیت داشته است و دربارهی استفاده از بیت کوین ادعاهایی دیگر دارد؛ او می‌گوید: «بیشترین مصرف بیت کوین در سایت‌های دیپ وب و دارک وب است. دیپ وب و بخشی از آن به نام دارک وب، قسمتی از فضای اینترنت است که دسترسی به آنها راحت نیست و با پسوند ONION نوشته می‌شود. این سایت‌ها به این دلیل که مرجع مشخصی ندارند، قابلیت فعالیت بیشتری دارند، به طور ویژه‌تر در حوزه‌هایی غیرقانونی مثل قاچاق مواد مخدر یا اسلحه و حتی انسان، استخدام قاتل، فیلم‌های خشونت‌آمیز و غیراخلاقی فعال هستند. هویت سازنده این سایت‌ها مشخص نیست حتی قبل‌ها می‌گفتند که بسیاری از این سایت‌ها برای خود پلیس اف بی آی است تا بتواند این فضا را کنترل کند و بسیاری از عوامل این سایت‌ها را دستگیر کرده‌اند.»
او دربارهی دستگاه ماینر نیز توضیح داد: «در آمد هر دستگاه ممکن است تا دومیلیون و پانصد تومان ماهیانه برسد. به خصوص در کشور ما که برق خیلی ارزان است و مفت به دست می‌آید؛ اما باید به این نگاه کرد که با وجود اینکه ما بیت کوین زیادی تولید می‌کنیم یا تولیدکننده‌ی زیادی داشته باشیم اما در نهایت چه تاثیری بر اقتصاد کشور داشته‌ایم. درحقیقت ما سرمایه‌مان را خوابانده‌ایم اما هیچ دریافتی نداشتیم.»
آرش همچنین یکی دیگر از راه‌های تولید بیت کوین را اینگونه توضیح می‌دهد: «بجز دستگاه ماینر از کارت گرافیک هم می‌توانند استفاده کنند؛ به همین خاطر حدود دو سال پیش یک دوره‌ای هیچ کارت گرافیکی پیدا نمیشد. مثلا یکی از دوستان من سوله‌ی بزرگی داشت که تعداد بسیار زیادی کارت گرافیک خریده بود و از آنها به جای دستگاه ماینر استفاده می‌کرد!»
ایران در استخراج بیت کوین جایگاه چشمگیری دارد
تا پیش از تحریم‌ها حضور ایرانیان در سایت‌های خرید و فروش بین‌المللی بیت کوین با مشکلات کمتری روبرو بود اما با اعمال تحریم‌ها، بسیاری از سایت‌ها آی پی ایران را حذف کردند و بسیاری از سرمایه‌‌ی ایرانیان نیز از بین رفت.
آرش در رابطه با این موضوع می‌گوید: «بعد از تحریم خیلی از سایت‌های خرید و فروش بیت کوین ایران را حذف کردند و حتی خیلی از دوستان من که در این سایت‌ها بیت کوین داشتند، دیگر دسترسی به بیت کوین خود نداشتند.»
در حال حاضر با وجود اینکه با استخراج بیت کوین در ایران برخورد می‌شود و مزارع بیت کوین پلمپ و تعطیل می‌شوند اما به ادعای فعالان این حوزه ایران در میان کشورهای استخراج کننده‌ی بیت کوین، رتبه‌ی بالایی دارد.
امیر در اینباره می‌گوید: «بعضی از سایت‌ها به دلیل تحریم برای ایران بسته هستند و ایران آیدی ندارد اما در سایت‌های دیگر که ایران می‌تواند فعالیت کند، رتبه بالایی دارد و می‌توان گفت نزدیک اول است. چین قبل از ممنوع کردن این ارز در کشور خود، رتبه اول را داشت و یکی از بزرگترین استخراج‌کنندگان بیت کوین بود. اما بعد از ممنوعیت، آمار ایران در بین کشورهای روسیه و پاکستان و افغانستان بیشتر به چشم می‌آید. الان ایران در این سایت‌ها 30 درصد ماین دارد.»
روز گذشته، هجدهم تیرماه، امیر بیات، عضو انجمن و کارگروه استخراج رمز ارز و ماینینگ، دربارهی آمار مصرف برق به ایسنا گفته است: «اخیراً اعلام شده است که افزایش هفت درصدی مصرف برق در کشور به خاطر فعالیت ماینینگ است. هفت درصد به معنی ۴۰۰۰ مگاوات بوده که یعنی باید بیش از دو میلیون و ۷۰۰ دستگاه ماینینگ در ایران وجود داشته باشد، این در حالی است که طبق اعلام وزارت نیرو ۱۴۸ هزار دستگاه وجود دارد. اگر آماری که ارائه می‌شود صحت داشته باشد، یعنی در ایران ۵۰ درصد بیت‌کوین دنیا تولید می‌شود.»
امیر دربارهی استفاده‌ی ایرانیان از ارزهای دیجیتال می‌گوید: «بیت کوین بیشترین استفاده را در میان مردم دارد که این اخبار اخیری هم که درباره آن منتشر شده است اهمیت و امنیت آن را بالابرده است. بعد از بیت کوین، به ترتیب ارزهای اتریوم، ریپل، پی آر ایکس، لیت کوین و غیره است.»
آرش درباره استفاده از ارزهای دیگر می‌گوید: «نوعی ارز دیجیتال وجود دارد به نام اتریوم که می‌توان به وسیله‌ی آن ارز دیجیتال مخصوص به خود را ثبت کرد و استفاده‌های مفید زیادی کرد اما این ارز متاسفانه در ایران استفاده نمی‌شود در حالی که با توجه به کسب و کارهای اینترنتی در ایران می‌توان از آن استفاده بسیاری کرد. به نظرم باید یک قانونی تصویب شود که بتوان به وسیله آن ارز دیجیتال را تبدیل به سرمایه نقد کرد و از آن استفاده کرد؛ مثلا سایتی مثل دیجی کالا ارز خود را ثبت کند و اعتبار بدهد تا مشتریان از آن استفاده کنند.»
از طرف دیگر سید یاسر جبرائیلی، فعال سیاسی-رسانه‌ای اصولگرا، حدود دوسال پیش در کانال تلگرامی خود دربارهی این ارز دیجیتال گمانه‌زنی‌هایی را مطرح کرد. او در یادداشت خود نوشت: « درباره بیت کوین و اساسا مسئله cryptocurrency، برخی محققان این حوزه تذکر داده‌اند که وقتی مبنای بیت کوین و ارزهای مشابه آن تمرکززدایی است، شما چرا از یک سلطه مجدد سخن می‌گویید؟
نکته‌ای که این بزرگواران به آن عنایت ندارند، آمد و شد میان اقتصاد و سیاست است. این دوستان می‌پذیرند که با شیوع cryptocurrency، قدرت حاکمیت‌ها در خلق پول و کنترل مبادلات پولی تضعیف خواهد شد. منتهی، اینکه این قدرت به کجا منتقل می‌شود و آثار آن چیست، محل بحث ماست. وقتی نقش حاکمیت در اقتصاد تضعیف شد، محلی که قدرت اقتصادی از حاکمیت به آنجا منتقل می‌شود، در یک رفت و برگشت، حاکمیت را نیز در دست خواهد گرفت.
اساسا مدل تسلط نظام لیبرال سرمایه‌داری همین بوده است: تضعیف نقش دولت به بهانه قدرت دادن به “فرد” و آزادی فرد، و نهایتا تصرف همان قدرت دولتی توسط افراد قدرتمند، یعنی جریان سرمایه‌دار. توجه داشته باشیم که در این فرآیند، قدرت و به تبع آن حاکمیت از بین نمی‌رود، بلکه منتقل می‌شود.
فرمایشات دوستانی که تذکر داده‌اند از نظر فناوری بیت کوین کاملا صحیح است. اما اجازه بدهند از منظر اقتصاد سیاسی و بحث قدرت این مساله واکاوی شود. انتقال قدرت از حاکمیت‌ها به افراد، حاکم شدن افراد قدرتمند را در پی دارد و تجربه غرب در اینباره کاملا روشن و پیش چشم ماست. در این باره ان شاءالله مبسوط خواهم نوشت».
در حال حاضر، بیت کوین قیمتی معادل 13 هزار دلار و یک میلیارد و ششصد و شصت ریال داشته است که رشد پنج درصدی را تجربه کرده و هر لحظه در حال افزایش است. تصویب قانون برای بیت کوین همچنان در وضعیت نامعلوم است و موافقان و مخالفان زیادی را به همراه دارد.
انتهای پیام
بیت کوین موضوع تازه ای نیست خیلی قدیمی شده در جهان الان به بازار ایران راه یافته و شرکت های بزرگ و کوچک ور چپاول جوانان سهیم هستند و جوانان را گیج می کنند بیان سهام بیت کوین بخرید و شبیه شرکت های هرمی است.