پاسخ سلیمی نمین به معاون وزیر خارجه دولت اصلاحات

یادداشت «عباس سلیمی نمین»، مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ خطاب به «محسن امین زاده»، معاون وزیر خارجه دولت اصلاحات را به نقل از روزنامه‌ی سازندگی می‌خوانید:

جناب آقای محسن امین زاده

با سلام، صرف نظر از چگونگی اطلاع‌تان از بحث مورد اشاره با توجه به شناخت موجود از شما، از اینکه با ارائه توضیحاتی بر بنده و علاقه مندان به تاریخ معاصر منت گذاشته اید سپاسگزارم. اطمینان دارم این تبادل نظرات مکتوب فرصتی برای عمق یابی شناخت اقشار مختلف فکری جامعه، به ویژه قشر جوان، خواهد بود.

در مدخل بحث، روایت مرا از چگونگی برخورد شما و دوستان‌تان در شورای عالی امنیت ملی با شهادت دیپلمات های ایرانی در مزار شریف این گونه نفی نموده اید: «درباره بحث حمله ایران به افغانستان در سال ۱۳۷۷ در واکنش به قتل عام پرسنل کنسولگری ایران در مزار شریف مطلبی نوشته اند که به صورت حیرت آوری وارونه سازی مطلق تاریخ است. با دیدن سمت «مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران» بیشتر حیرت کردم و به نظرم رسید که باید حتماً پاسخی داده شود.» (روزنامه سازندگی، شماره ۴۲۱، مورخ ۲۵/۴/۹۸، ص۲)

در این زمینه اشاره به چند نکته خالی از لطف نخواهد بود:

۱

حیرت شما از روایت من، علی القاعده باید بدان معنی باشد که دست‌تان از ادله قانع‌کننده اهل نظر برای اثبات حقانیت ادعای‌تان خالی نیست. اگر چنین است آیا محل تأمل نخواهد بود که چرا بلافاصله این گونه ادامه می دهید: «آقای سلیمی نمین به عنوان عضوی از مجموعه مؤسسه کیهان با وجود اشتراک‌نظرهای‌شان با افراطیون روزنامه کیهان، در زمره چهره های بسیار افراطی آن جناح تلقی نمی شوند و مخالفت ایشان با به راه انداختن جنگ در آن زمان… فاصله ارزشمندی میان ایشان و ماجراجویان افراطی دولت پنهان ایجاد می کند» (همان). فرض کنید امروز بنده «عضوی از مجموعه مؤسسه کیهان» باشم. شما که اذعان دارید دارای فاصله ارزشمندی با دیگران در این مجموعه ام چرا با وجود اطلاع دقیق از اینکه سال هاست (۲۲ سال) با این مؤسسه هیچ ارتباطی ندارم از جنگ روانی سنگینی که علیه یک روزنامه منتقد خود به راه انداخته اید در این بحث کمک می گیرید؟!

در زمان رخداد مورد بحث، بنده ارتباطی با کیهان نداشتم و شما به این موضوع کاملاً واقف بودید، زیرا علاوه بر شرکت در جلسه معارفه ام به عنوان سرپرست مؤسسه تهران تایمز و مدیر مسئولی روزنامه انگلیسی‌زبان آن، در توضیحات‌تان به این مسئله اذعان دارید؛ در ایام حاضر نیز در یک مجموعه پژوهشی- تاریخی مشغولم که به آن هم وقوف کامل دارید، هرچند نمی دانم از چه رو بعد از دیدن امضای بنده با حیرت بسیار متوجه این مطلب شده اید!!

برای اطلاع خوانندگان، در ابتدای دهه ۶۰ یک سال و نیم عضو سرویس خارجه روزنامه کیهان بودم. در سال ۱۳۶۲به سردبیری کیهان هوایی منصوب شدم و سال ۶۳ مدیر مسئولی این هفته نامه را که ویژه ایرانیان خارج کشور بود به عهده گرفتم و تا قبل از استعفا در اواخر سال ۷۶، سیزده سال فرصت داشتم مواضع فرهنگی و سیاسی خویش را به عنوان یک جریده در کانون توجه، نشر دهم. این مواضع، هم به‌طور محسوسی با نگرش روزنامه کیهان تحت مدیریت کلان آقای خاتمی متفاوت بود و هم در چهار سال آخر حضورم در این مؤسسه با مدیریت آقای شریعتمداری بر روزنامه کیهان. با وجود این، اگر نمایندگی های کیهان هوایی در هند، آلمان، انگلیس و آمریکا بسته و توزیع آن در خارج کشور مختل نمی شد، یا حداقل مؤسسه کیهان با توزیع آن در داخل کشور مخالفت نمی کرد، هرگز این مجموعه را ترک نمی کردم؛ زیرا آن را یکی از سرمایه های ارزشمند فرهنگی این دیار می دانستم که از قضا می توانستیم در آن تمرین چندصدایی کنیم (مقوله ای که نزد شما و دوستان رسانه ای تان به چشم نمی خورد). اکنون دو دهه و اندی است با این مؤسسه هیچ گونه ارتباطی ندارم. جسارتاً در پاسخ به لطف شما که مرا در زمره نیروهای بسیار افراطی مجموعه مؤسسه کیهان ندانسته اید بنده کسانی که خاموشی و تعطیلی این مؤسسه را پی می گیرند تا هیچ منتقد جدی در برابرشان نباشد بسیار افراطی می دانم و تندروی و افراطی گری بسیار فاجعه آمیز را مربوط به افرادی ارزیابی می کنم که از کیهانی بودن چماقی می سازند و بر سر هر متفاوت اندیشی از خود می کوبند تا کسی جرأت عرض‌اندام در برابر حضرات نداشته باشد. البته معتقدم همه سلایق و طیف های سیاسی، ولو تندروهای آن ها، در چارچوب قانون و رعایت موازین اخلاقی باید بتوانند دیدگاه ها و نظرات خود را ابراز دارند؛ حقی که شما هرگز برای منتقدان جدی خود قائل نشده اید و به همین دلیل هم با جوسازی بسیار از «کیهانی بودن» پدیده هولناکی ساخته اید و با ارتباط و بی ارتباط برای به انفعال کشاندن دیگرانی که در مقابل شما سخن متفاوتی می گویند از آن بهره می گیرید؛ لابد به این توانمندی خود نیز بسیار غرّه اید!

۲

شما در مقام ارائه دلیل می فرمایید: «بخش هایی از جزئیات این ماجرا همچنان دارای طبقه بندی است و تشریح آن به مصلحت کشور نیست. تردید کردم که به این اظهارات پاسخ بدهم، اما…» (همان). شما جهت اثبات مواضع خود برای وارد شدن به عرصه تقابل مستقیم با طالبان، در تناقضی آشکار از یک‌سو جنگ طلبی با طالبان را به جناح مقابل خود نسبت می دهید و از سوی دیگر مسائلی را برمی شمارید که تصمیم به جنگ با طالبان را محق جلوه گر سازید؛ از جمله اتفاقاتی که در پاکستان علیه اتباع ایرانی رخ داده بود. در این جمله ها دقت کنید: «از سوی دیگر وضعیت بسیار ناامن شرق کشور اقتضا می کرد که حضور نظامی ایران در مرزهای شرقی گسترش یابد. با تصویب شورای عالی امنیت ملی استقرار نیروهای مسلح کشور متشکل از ارتش و سپاه در مرزهای شرقی به ویژه مرز افغانستان به تصویب رسید و با احتمال ضرورت انجام عملیات تهاجمی، نیروها با آرامش آفند به منطقه اعزام و تدریجاً مستقر شدند» (همان). در این فراز به صراحت ضرورت انجام عملیات تهاجمی و آرایش آفندی مورد تأیید شما و سایر دوستان‌تان بوده است؛ همین امر نیز موجب مخالفت رهبری با این مصوبه شورای عالی امنیت ملی به ریاست آقای خاتمی شد؛ با وجود این به صورت مجهول جناح مقابل را جنگ‌افروز جلوه گر می سازید، بدون اینکه دلیلی ارائه دهید؛ و بلافاصله هم می گویید دلایلش قابل نشر نیست: «اما تندروهای اصول گرا به مسلح کردن بی سابقه مرزهای شرقی کشور قانع نبودند. کنش های یک ساله آنان در دولت خاتمی، آکنده از ماجراجویی ها و اقدامات نادرست در حوزه سیاست خارجی بود که شرح کامل آن قابل نشر نیست» (همان). فرض کنید همه آنچه به رقیب نسبت می دهید مستدل باشد (که البته تا زمان ارائه آن صرفاً یک ادعا تلقی خواهد شد) اما آیا این ادعا می تواند بحث مرا که شما برای جنگ با طالبان برنامه ریزی نموده بودید نفی کند؟ بنابراین شما با روایت خود از مصوبه شورای عالی امنیت، مطلب مرا که جعل تاریخ عنوان کرده اید تأیید می کنید، حتی اگر مسائلی که به رقیب نسبت می دهید درست باشد!

۳

جناب آقای امین زاده! می نویسید: «آقای سلیمی نمین مدعی شده اند که عاملان جنایت مزارشریف، طالبان نبوده اند بلکه آمریکایی بوده که از طریق سرویس اطلاعات نظامی پاکستان با هدف درگیر کردن ایران با طالبان به این جنایت دست زده است» (همان). جسارتاً باید عرض کنم آیا برای اثبات نظر خود مجازید اظهارات مرا تغییر دهید؟ مطلب بنده در این زمینه این بود: «البته بعدها مشخص شد که آفرینندگان جنایت در کنسولگری ایران هیچ ارتباطی با طالبان نداشتند و برنامه درگیر کردن ایران با طالبان توسط آمریکایی ها طراحی و از طریق اطلاعات ارتش پاکستان عملیاتی شده بود.» (روزنامه سازندگی، شماره ۴۱۳، مورخ ۱۵/۴/۹۸، ص۲) در کجای این جمله ادعا شده است که عاملان قتل عام آمریکایی بودند؟ دست کم برای تنها راوی زنده این ماجرا که تیرخلاص به وی مؤثر واقع نشد و توانست با سختی بسیار خود را به ایران برساند مسجل است که تماس های مکرر مهاجمان به کنسولگری برای کسب دستورالعمل، هرگز با طالبان نبوده است. ملاعبدالمنان نیازی – فرمانده طالبان در مزارشریف- که ۴۰ دقیقه بعد از این جنایت به کنسولگری ایران می رسد و همان روز در مصاحبه با بی بی سی هرگونه دخالت نیروهای خود در این جنایت را رد می کند شاهد دیگری است؛ البته آقای شاهسون – وابسته نظامی ما در مزار شریف که در قید حیات است- بارها دخیل نبودن طالبان در این ماجرا را عنوان کرده است که شما آن را نادیده می گیرید و مسائل دیگری را مطرح می سازید تا برنامه خود و دوستان‌تان برای جنگ با طالبان را توجیه کنید. چگونه مدعی گروگان گرفتن راننده های کامیون های ایرانی توسط طالبان می شوید در حالی که ده ها دارودسته همچون «انور هفت بلا» در این ماجراها دخالت داشتند که از قضا با طالبان نیز درگیر بودند؟ شما از یک سو مسائل بی ارتباط فراوانی را به طالبان نسبت می دهید تا توجیه گر سیاست جنگ طلبانه شما در قبال طالبان باشد و از دیگر سو بدون آنکه نام فردی از اصول گرایان که وی را «وزیر جنگ» خطاب می کنید ببرید، می گویید: «جریان بسیار فعالی از اصول گرایان شدیداً مدافع حمله به افغانستان و اشغال شهر هرات بودند… یکی از آنها که در رأس مشوقان حمله بود و من در طول دولت اصلاحات از ایشان به عنوان وزیر جنگ یاد می کردم، واقعاً معتقد به عملیات تمام و کمال برای اشغال بخش غربی کشور افغانستان بود… البته امروز وزیر جنگ آن دوره، اصول گرای میانه رو محسوب می شوند و دارای مواضع سنجیده ای در مسائل خارجی و در مخالفت با جنگ و ماجراجویی هستند و از گفت وگو و مذاکره با جامعه جهانی حمایت می کنند» (همان). جناب آقای امین زاده! آیا فکر می کنید به شیوه ارائه کدهای مجهول می توانید مخاطب را قانع سازید که شما با مصوبه رسمی تان جنگ طلب نبودید، اما افراد نامعلوم جناح مقابل‌تان جنگ طلب واقعی بوده اند؟ آیا می توانید ادعا کنید نام وزیر جنگ موهوم، دارای طبقه بندی است و شما به دلیل پای بندی به منافع ملی نام او را افشا نمی کنید؟

۴

شما از یک سو اقدام مرا در انتشار خبر مخالفت رهبری با هرگونه جنگ طلبی با طالبان ارزشمند و نشان از متفاوت بودن از دیگر اصول گرایان عنوان می دارید، اما از سوی دیگر می نویسید: «با آقای سلیمی نمین تماس گرفتم تا از علت این اقدام نابهنگام ایشان مطلع شوم. نمی دانستم که ایشان دستوری برای نشر خبر داشته یا خود تصمیم به این اقدام گرفته است. در گفت وگوی با ایشان مشخص بود که ایشان هیچ درکی از نتایج کار خود ندارد؛ به نظر می رسد که ایشان دچار این نگرانی شده بود که صلح طلبی به حساب اصلاح طلبان گذاشته شود و جنگ طلبی اصولگرایان برجسته باقی بماند» (همان). اگر واقعاً شما در تماس با من به این نتیجه رسیده بودید که درک درستی از کار خود نداشتم، چگونه خبر انتشار یافته را ناشی از نگاهی ارزشمند عنوان می کنید؟ شما بهتر می دانید اخبار رهبری توسط بیت ایشان تنظیم می شود و در اختیار رسانه ها قرار می گیرد. من که این روال را شکسته و منتظر آن بودم که با من برخورد شود قطعاً انگیزه ای قوی داشتم که هزینه های احتمالی را به جان خریدم. تحلیل من در آن زمان این بود که جریانی داخلی می خواهد با درگیر کردن ایران با طالبان، کشور را به آمریکا نزدیک کند؛ امروز بیش از هر زمانی به صحت نگاه آن روزم مصرم. اما اگر جنگ طلبان واقعی همان چهره های مجهولی بودند که شما ترسیم می کنید چرا خبر شما به عنوان نماینده یک جریان که روزی به صورت تند و تیز ضدآمریکایی بود و در آن ایام به صورت افراطی متمایل به غرب شده بود کسی با من تماس نگرفت تا برخوردی تند و عصبی داشته باشد؟ برخلاف نسبت تحقیرآمیزی که به برداشت من در آن زمان می دهید دقیقاً با توجه به شناختم برای خنثی کردن یک خطر جدی اقدام نمودم.

۵

شما خود را به گونه ای تابع رهبری در آن ایام جلوه گر می سازید که گویا نگرانی امثال من بی دلیل بوده است: «اقدام آقای سلیمی نمین در انتشار خبر مخالفت رهبری با حمله نظامی به افغانستان همه تمهیدات نیمه تمام ما را نقش بر آب کرد. مخالفت صریح رهبری، هفته ها پیش از انتشار این خبر تکلیف همه را روشن کرده بود» (همان). اگر شما تابع رهبری و سیاست های کلان ایشان بودید هرگز مصوبه ای را در شورای امنیت نمی گذراندید که به صراحت در آن ضرورت تهاجم نظامی به طالبان آمده باشد که رهبری با آن مخالفت کند. آیا انتظار داشتید که بنده قبول کنم که شما دست از برنامه ای که مراحلی از آن را پشت سرگذاشته بودید برداشته و به یکباره تابع محض رهبری شده اید، که با شاکله جریان سیاسی شما در تعارض کامل بود؟ نمی دانم کتاب خاطرات آقای وحید مژده – سفیر طالبان در پاکستان (که مدتی نیز معاون وزیر خارجه طالبان بود) – را خوانده اید یا خیر. وی در این زمینه می نویسد ما رسماً درخواست مذاکره با دولت ایران را دادیم، اما هرگز به درخواست ما جوابی داده نشد. چرا در این زمینه صرفاً بر طبل جنگ می کوبیدید و مذاکره، در رویه تخاصمی شما جایی نداشت؟ جناب آقای امین زاده! جنگ طلبی شما و دوستان‌تان در نوسانات سیاسی که داشته اید صور مختلف داشته که خوشبختانه انواع آن با مخالفت صریح رهبری مسکوت مانده است؛ البته تسلیم طلبی ها نیز حدیث تلخ دیگری دارد که امیدوارم در ادامه این مناظره قلمی بتوانیم از تجربیات تاریخی بهره بیشتری ببریم. عجالتاً می خواستم بگویم برخی مفروضات‌تان چندان دقیق نیست. سردار سلیمانی بعد از قتل عام دیپلمات های ایران به فرماندهی نیروی قدس برگزیده نشد، بلکه در زمان این حمله، وی با این مسئولیت در تخار به سر می برد. شما از یک‌سو می گویید: «در این شرایط تقریباً همه کشورهای جهان با ایران همصدا شدند» (همان، ص۳)، اما در جای دیگر می گویید: «به نظر می رسید که این فضا مایه خشنودی همسایگان دیگری هم شده است. مقامات عالی سیاسی و امنیتی عربستان سعودی و امارات ارتباط فعالی با مقامات طالبان به خصوص از طریق پاکستان داشتند…» ظاهراً بدون درک دقیقی از کنش های رابطان منطقه ای غرب، به ویژه اطلاعات ارتش پاکستان که در هماهنگی کامل با آمریکا عمل می کند، به وعده های غرب برای درگیر شدن با طالبان دل خوش کرده بودید و می گویید تقریباً همه جهان با ما برای برخورد با طالبان همراه بود! حال آنکه دامی بیش نبود. آقای امین زاده! اجازه بدهید تا زمانی که به صورت مستدل دلایل خود را ارائه نکرده اید جناب عالی را وزیر جنگ واقعی بنامیم که با اصرار بر خطا جامعه را از تجربیات ذی قیمتی محروم می سازید.

تسنیم: باید از مناظره با حجاریان – امین‌زاده استقبال کرد

انتهای پیام