نقش شبکه‌های اجتماعی در مسلمان شدن دختر ایتالیایی
جمعی از فعالان حجاب و عفاف در فضای مجازی مهمان ایکنا شدند و ضمن بیان نقطه‌نظرات خود درباره اهمیت حجاب، بر پیگیری منظم جلسات هم‌اندیشی فعالان عفاف و حجاب در فضای مجازی به منظور شبکه‌سازی و نیز بر مطالبه‌گری از مسئولان فرهنگی کشور برای حمایت از تولیدکنندگان محتوای دیجیتال در زمینه عفاف و حجاب اتفاق‌نظر کردند.
به گزارش ایکنا؛ نشست «بایدها و نبایدهای فعالان حجاب و عفاف در فضای مجازی»، یکشنبه ۳۰ تیرماه، با همکاری مؤسسه رهیافتگان (انجمن شهید ادواردو آنیلی) و با حضور جمعی از فعالان عفاف و حجاب و کارشناسان فضای مجازی در سالن نشست‌های خبرگزاری ایکنا برگزار شد.
محمدصادق افراسیابی، معاون فرهنگسازی مرکز فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، با حضور در این نشست به ایراد سخن پرداخت و اظهار کرد: بحث عفاف و حجاب و فضای مجازی یکی از موضوعات مهم مغفول در جامعه ماست، شیوه ارتباطات و فعالیت در شبکه‌های اجتماعی خود یکی از چالش‌های اصلی است. بدین معنا که سؤال می‌شود در این شبکه‌ها اتصالات و ارتباطات را چطور برقرار کنیم که حجاب و عفاف حفظ شود و برای ترویج عفاف و حجاب نیز هم‌افزایی صورت گیرد. البته همه باید توجه کنند که این مقوله تنها مشمول خانم‌ها نیست، عفاف و حجاب آقایان هم حائز اهمیت است.
حجاب و عفاف تنها حفظ ظاهر نیست
وی افزود: بخش عظیمی از گفتمان انقلاب و سرمایه فرهنگی ما از طریق زنان تقویت می‌شود، کمااینکه در شکل‌گیری انقلاب نیز زنان و کانون خانواده نقش اصلی را ایفا کردند. امروز بخش بزرگی از ظرفیت‌های شبکه‌های ماهواره‌ای و اجتماعی در راستای تضعیف عفاف و حجاب است که این مسئله می‌تواند به کانون خانواده، انقلاب و سرمایه‌های فرهنگی ما آسیب وارد کند. در این موضوع بحث عفاف و حجاب تنها حفظ ظاهر نیست، یک بحث نماد عفاف و حجاب است اما باطن آن بصیرت و باور درونی است که آن نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
افراسیابی با بیان اینکه باید بتوانیم مبانی عفاف و حجاب را برای جوان و نوجوان تبیین کنیم، گفت: اینکه با چه زبان و بیانی می‌توان گفتمان عفاف و حجاب را تقویت کرد، بسیار حائز اهمیت است و باید برای آن چاره‌اندیشی کرد. عفاف و حجاب مساوی تقویت خانواده و تقویت گفتمان انقلاب اسلامی است و در نهایت نیز منشأ اثر در اتفاقات منطقه می‌شود. بنابراین با این رویکرد عفاف و حجاب منشأ اثرات گسترده‌ای در جهان می‌شود.
معاون فرهنگسازی مرکز فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال یادآوری کرد: خداوند در آیه ۳۰ سوره مبارکه فصلت، می‌فرماید: «إِنَّ الَّذينَ قالوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ استَقاموا تَتَنَزَّلُ عَلَيهِمُ المَلائِكَةُ أَلّا تَخافوا وَلا تَحزَنوا …»؛ یعنی کسانی که به خدا ایمان آوردند و سپس استقامت کردند، نه ترسی دارند و نه نگران هستند؛ در موضوعات کلان هم به همین شکل است، اگر به راه خود باور داشته باشیم و پشتکار به خرج دهیم، می‌توانیم در مقابل ارزش‌هایی که کشورهای غربی ترویج می‌دهند، مقابله کنیم و کاری کنیم که ارزش‌های اخلاقی و موضوعی مثل عفاف و حجاب در سراسر دنیا موضوعیت پیدا کند.
افراسیابی در پایان با بیان اینکه فضای مجازی به شرط بابرنامه بودن، می‌تواند فرصتی طلایی باشد، گفت: متأسفانه فعالان فضای مجازی در حوزه عفاف و حجاب همکاری شبکه‌ای ندارند و کار منسجمی در این زمینه انجام نشده است. فعالان حجاب و عفاف در فضای مجازی باید با یکدیگر کار شبکه‌ای دقیق، درست و منسجم داشته باشند، ابتدا باید نخبگان و فعالان شبکه‌ای را تشکیل دهند و بعد سراغ شبکه‌سازی عمومی برویم. پیگیری منظم این جلسات فرصت مناسبی برای شبکه‌سازی فعالان این حوزه است.
در دین زرتشت هم حجاب وجود دارد
زینب بهرامی، رهیافته به دین اسلام، نیز از حاضران در این نشست بود، وی اظهار کرد: من اهل کرمان هستم و زرتشتی بودم، سال ۸۹ راجع به همه ادیان تحقیق کردم، سال ۹۳ به حقیقت اسلام رسیدم و بعد از حدود پنج ماه به مذهب شیعه گرویدم. از سال ۹۵ چادری شدم، البته قبلش هم بی‌حجاب نبودم، اما کم‌حجاب بودم. اولین چیزی که حجاب به من داد، ارزش زن بود. در خانواده ما، روبوسی با پسرعموها و پسرعمه‌ها رسم است اما به محض اینکه چادر به سر کردم دیدم نه تنها آن‌ها بلکه عمویم هم از من فاصله گرفت و منتظر بود ببیند من به او اجازه می‌دهم که جلو بیاید یا خیر، من جلو رفتم و توضیحاتی به ایشان دادم. از وقتی چادری شدم، پسرعموی من، هنگام ورود به جایی که من هستم، پشت در می‌ایستد تا من حجاب بگیرم و بعد وارد می‌شود. از من پرسید چه احساسی نسبت به حجاب داری؟ گفتم: احساس بسیار خوبی دارم، زیرا این من هستم که انتخاب می‌کنم شما در ظاهر من چه چیزی ببینید.
وی گفت: محمدعلی کِلِی به دخترش توصیه کرد که حجاب یک امر مقدس است، اگر می‌خواهی نگاه پلید از تو دور شود باید خود را مثل صدف نهان کنی، من نیز به این دلیل حجاب اسلام را برگزیدم، هرچند در دین زرتشت هم حجاب و پوشش برای زنان و مردان توصیه شده است، لباسی به اسم «ساری» هست که تا پایین پا را می‌پوشاند. وقتی که چادری شدم خیلی از من انتقاد شد، در آن دوران دانشجو بودم، متأسفانه آنقدری که از مسلمان‌ها حرف شنیدم از زرتشتی‌ها حرف نشنیدم.
از محتوای دیجیتال عفاف و حجاب چه خبر؟
علی خانزاده، مسئول جشنواره‌های موضوعی مرکز فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال، نیز با حضور در این نشست، گفت: متأسفانه مرکز مشخصی برای تولید محتوای دیجتیال در زمینه عفاف و حجاب وجود ندارد، پیشنهاد من این است که نهادی مثل جامعة‌الزهرا که بودجه و نیروی کافی دارد، نسبت به تولید محتوا اقدام کند و بقیه به آن کمک کنند.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا از فعالان عفاف و حجاب در فضای مجازی حمایت مادی و معنوی انجام می‌شود، گفت: در وزارت ارشاد، بودجه‌ای برای این کار درنظر گرفته نشده است اما در جشنواره‌های موضوعی با هنرمندانی آشنا شده‌ایم که فعالیتهای منحصربه فردی در موضوعاتی مثل حجاب انجام داده‌اند. ما در قالب جشنواره‌های موضوعی، جشنواره‌ای را با موضوع عفاف و حجاب به مشاور وزیر در امور فرهنگی و دینی پیشنهاد کردیم که امیدواریم در سال ۹۹ آن را برگزار کنیم. در آن جشنواره از برترین ایده‌ها تقدیر و تجلیل می‌شود و اگر خروجی طرح قوی باشد، حتماً گروه‌هایی مثل تولیدکنندگان عفاف و حجاب با آن‌ها ارتباط خواهند گرفت.
خانزاده در ادامه گفت: باید استانداردهای فضای مجازی را بشناسند و حتماً از مهارت‌هایی مثل ترکیب رنگ‌ها بهره ببرند و نظام موضوعی زیبایی‌شناسی عفاف و حجاب به همت گروهی که در آن روانشناس، جامعه‌شناس، کارشناس مذهبی و فرهنگی و فضای مجازی وجود داشته باشد تشکیل شود. این کار تاکنون انجام نشده است و فقدان آن کاملاً احساس می‌شود.
حجاب زن ایرانی ۳ هزار سال قدمت دارد
وی با تأکید بر اینکه عفاف زیربنای حجاب را تشکیل می‌دهد، گفت: به اندازه کافی، عفاف را ترویج نکرده‌ایم و سنگ بنا بودن آن را نشان نداده‌ایم؛ ریشه بسیاری از مشکلات خانوادگی در دادگاه‌ها، بی‌توجهی به عفاف است، حجاب تنها یکی از ابزارهای عفاف است، مفهوم عفاف بسیار گسترده‌تر است و باید روی آن هم کار کنیم.
خانزاده با تأکید بر اینکه حجاب زن ایرانی مربوط به دوران جمهوری اسلامی نیست، گفت: پوشش زنان ما نشان می‌دهد که اقوام ایرانی پیش از اسلام پوشش داشته‌اند. می‌توانیم پوشش اقوام مختلف ایران را در فضای مجازی به تصویر بکشیم، برای مثال حجاب قوم لر و لک با نام «گُلوَنی» سه هزار سال قدمت دارد.
مسئول جشنواره‌های موضوعی مرکز فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال یادآوری کرد: طرح موضوعاتی مثل حجاب اجباری از یک اتاق عملیات روانی صهیونیستی بیرون می‌آید، رسانه‌ها باید هوشمندانه به این موضوع وارد شوند وگرنه در زمین دشمن بازی کرده‌ایم. نباید کاری کنیم که به تولید تنفر میان مردم دامن بزنیم، چون امثال مسیح علی‌نژاد می‌خواهند بین مردم تنفر ایجاد کنند.
وی در پایان گفت: معاونت اجتماعی وزارت کشور تاکنون دو میلیارد تومان برای تولید آثار در فضای مجازی هزینه کرده است. هزار و ۲۰۰ اثر در قالب‌هایی همچون کاریکاتور، موشن‌گرافی، انیمیشن تولید و به دست ما رسیده است، هزار و ۲۰۰ اثر دیگر نیز امسال به دستمان می‌رسد که آماده‌ایم همه این موارد را برای انتشار به شکل رایگان در اختیار رسانه‌ها قرار دهیم.
فقدان حمایت مسئولان از فعالان عفاف و حجاب در فضای مجازی
امیر مجرد، کارشناس فضای مجازی در واکنش به سخنان خانزاده، اظهار کرد: بیش از سه دهه است که با ادبیات شعارگونه می‌خواهیم مسائل فرهنگی مثل حجاب را حل کنیم، وقتی می‌گویید فعالان فضای مجازی و رسانه‌ها هوشمندانه عمل کنند باید مشخص کنید که هوشمندی چه تعریفی دارد. باید مشخص شود که مجموعه‌ای مثل مرکز فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال چه اقداماتی برای تولید محتوای عفاف و حجاب در فضای مجازی انجام داده است و چه حمایت‌هایی از فعالان این عرصه دارد.
این کارشناس فضای مجازی افزود: هر صفحه یک خانم محجبه در اینستاگرام می‌تواند یک رسانه باشد، متأسفانه از ظرفیت فضای مجازی و اینستاگرام استفاده نکرده‌ایم، مسئولان باید مشخصاً بگویند برای شبکه‌سازی و حمایت از فعالان حجاب و عفاف در فضای مجازی چه برنامه‌ای دارند و چه حمایت‌هایی می‌توانند انجام دهند، آقای خانزاده می‌گویند که دو میلیارد برای تولید اثر در فضای مجازی و مرتبط با حوزه آسیب‌های اجتماعی، هزینه شده است، در حالی که خروجی این کار مشخص نیست.
وی تصریح کرد: چند سال قبل، عده‌ای از فعالان فرهنگی لبنان به ایران آمدند و با جمعی از فعالان فرهنگی قم جلسه گذاشتند تا برای ترویج حجاب چاره‌ای بیندیشند، قرار شد در برخی خیابان‌ها، یک خانم به طور اتفاقی به شخص بدحجاب تذکر بدهد، این کار هم در ایران و هم در لبنان انجام شد، اما تفاوتش این است که در لبنان، ارزیابی به عمل آمد و وقتی دیدند نتیجه عکس می‌دهد آن را متوقف کردند اما در ایران نه تنها آن را متوقف نکردند، بلکه آن را به شیوه‌های گوناگون ادامه دادند.
لزوم شبکه‌سازی و توانمندسازی
میثم رمضانعلی، پژوهشگر دینی و کارشناس فضای مجازی، نیز در این نشست خطاب به فعالان عفاف و حجاب در فضای مجازی گفت: تا زمانی که یک اقلیت مستقل و غیروابسته به نهادهای دولتی و حاکمیتی درباره حجاب و عفاف تشکیل ندهید، فعالیتهای انفرادی شما در این زمینه منشأ اثر چندانی نخواهد شد، حتی اگر ۱۰ نفر هم باشید کفایت می‌کند به شرط آنکه عزم و اراده برای ورود به این عرصه داشته باشید.
وی اظهار کرد: برای فعالیت در زمینه عفاف و حجاب باید صحنه بازی را بشناسید، در قالب دوره‌های آموزشی باید تاریخچه فعالیتهای فمینیستی در دو دهه گذشته به دغدغه‌مندان و فعالان حوزه حجاب و عفاف آموزش داده شود، همچنین باید سایت‌هایی که در زمینه خانواده و حجاب و عفاف فعالیت می‌کنند به این فعالان شناسانده شود.
رمضانعلی تصریح کرد: امروزه اکانت هر یک از شما در فضای مجازی، به اندازه بودجه ۲۰ میلیاردی یک مجموعه فرهنگی در کشور اعتبار و بلکه برکت بیشتری هم دارد، چشم‌دوختن به کمک دستگاه‌های عریض و طویل دولتی و حاکمیتی راه به جایی نمی‌رساند، دانش و مهارت خود را باید افزایش دهید و از افرادی که سال‌ها در فضای مجازی فعالیت مفید و مؤثر داشته‌اند، مشورت بگیرید.
این کارشناس فضای مجازی گفت: فرض کنیم که همین حالا بخواهند پنج میلیارد تومان برای فعالیت مجازی در زمینه عفاف و حجاب اختصاص دهند، این پول به چه کسانی اختصاص پیدا کند؟ پس مقدم بر هر مطالبه‌ای، لازم است که تیمی از نیروهای فعال در زمینه عفاف و حجاب برای فضای مجازی تشکیل شوند که به مثابه یک هسته سخت و قدرتمند به تولید محتوا و ایده بپردازند. افراد دغدغه‌مند در این حوزه باید خود را بِرَند کنند تا بتوانند هم از سوی نهادهای حاکمیتی و هم مردم، جدی گرفته شوند. بدون تعارف بگویم برپایی یک برنامه یا گفت‌وگو در تلویزیون با موضوع عفاف و حجاب، فقط دو هفته پیگیری لازم دارد و اصلاً کار سختی نیست اما محتوا مهم است.
صداوسیما از ما پول می‌خواهد!
در ادامه این نشست، زینب دولتی، دبیر جشنواره لباس ایرانی اسلامی «سماء»، در واکنش به سخنان رمضانعلی اظهار کرد: برخلاف آنچه آقای رمضانعلی می‌گویند هم‌اکنون تیم‌هایی در زمینه عفاف و حجاب باانگیزه بالا و محتوای فاخر وجود دارند اما هیچ حمایت جدی از سوی نهادهای حاکمیتی و رسانه ملی از آن‌ها نشده است، من خود تولیدکننده پوشاک عفاف و حجاب هستم ولی رویدادهای اسلامی و ایرانی که در این زمینه برگزار می‌کنیم، مورد بی‌توجهی مسئولان واقع می‌شود. رسانه ملی برای انتشار خبری کوتاه از بعضی رویدادهای عفاف و حجاب تقاضای پول می‌کند و وقتی هم که پول را می‌گیرد، جهت خبر را به میل خود تغییر می‌دهد.
وی تصریح کرد: اینکه گفته می‌شود برپایی یک برنامه یا گفت‌وگو در تلویزیون با موضوع عفاف و حجاب، فقط دو هفته پیگیری لازم دارد، خلاف واقع است و جز با پرداخت پول به صدا و سیما و داشتن لابی ممکن نیست، خبرگزاری‌های کشورمان نیز حمایت کافی ندارند و به جز ایکنا، هیچ رسانه‌ای برای پوشش رویدادهای عفاف و حجاب ما کاری نمی‌کند، اگر هم بخواهد پوشش دهد حتماً تقاضای پول می‌کند.
آتش به اختیار باشیم!
سعید مشهدی، دبیر انجمن ناشران دیجیتال اسلامی، در این نشست گفت: از افرادی که همیشه توقع دارند دیگران برای آن‌ها کاری انجام دهند، گلایه دارم. ما هیچ گاه خودمان را نقد نمی‌کنیم، فقط به حاکمیت و مسئولان نقد وارد می‌کنیم اما تا به حال از خود نپرسیده‌ایم که چه ظرفیتی ایجاد کرده‌ایم و چه خلاقیتی داشته‌ایم. باید بپذیریم نه تنها در ایران بلکه در تمام دنیا، بدنه حاکمیت به هیچ‌کس به راحتی اعتماد نمی‌کند، مگر آنکه تولید محتوای خوب داشته و خود را بِرَند کرده باشید.
وی افزود: نمی‌توان انتظار داشت وقتی فعالان عفاف و حجاب در فضای مجازی هنوز خود را اثبات نکرده‌اند، ارکان‌های حاکمیتی از آن‌ها حمایت تمام و کمال داشته باشند، پس با طرح یک‌جانبه مطالبه از حاکمیت به بیراهه نرویم، اما کتمان هم نمی‌کنم که بسیاری از بخش‌ها و دستگاه‌ها نقایصی هم دارند.
دبیر انجمن ناشران دیجیتال اسلامی در ادامه گفت: بحث آتش به اختیار بودن که مقام معظم رهبری مطرح کردند، مربوط به حوزه فرهنگ بود. ما چقدر با روحیه آتش به اختیار، شبکه‌سازی کرده‌ایم؟ در همین فضای اینستاگرام، گرچه من آن را قبول ندارم، می‌توان شبکه تشکیل داد و تقسیم کار کرد. باید در یک پیام‌رسان داخلی گروه‌هایی برای به اشتراک‌گذاری تجارب و ظرفیت‌ها در حوزه حجاب و عفاف تشکیل شود، این اشتراک‌گذاری می‌تواند کشور را متحول کند.
مشهدی با یادآوری اینکه انقلاب اسلامی به واسطه شبکه‌سازی و اشتراک‌گذاری تجارب پیروز شد، گفت: در قم نهضت مردمی تولید محتوا را پایه‌گذاری کرده‌ایم، به همه دغدغه‌مندان و فعالان عفاف و حجاب در فضای مجازی نیز توصیه می‌کنم به تدریج شبکه‌ای از فعالان این زمینه را با مهارت‌های مختلف تشکیل دهند. اگر عزم جمعی داشته باشیم به زودی می‌توانیم نشستی با حضور فعالان عفاف و حجاب در فضای مجازی و مسئولان عالی‌رتبه فرهنگی برگزار کنیم.
از طریق اینستاگرام به حجاب علاقه‌مند شدم
در ادامه این نشست، داریا ژونر، رهیافته به دین اسلام از ایتالیا گفت: در روسیه به دنیا آمدم اما در ایتالیا بزرگ شدم، مادر من هفت سال پیش مسلمان شد، خودم در ابتدا نمی‌خواستم مسلمان شوم و فقط می‌خواستم درباره این دین بیشتر بدانم. موقعی که مادرم مسلمان شد، خیلی کوچک بودم ابتدا وقتی دیدم مادرم محجبه شده احساس خوبی نداشتم اما بعد از چند سال نظرم تغییر کرد.
وی در ادامه گفت: از دو سال پیش علاقه‌مند شدم که درباره اسلام مطالعه کنم، کتاب‌هایی خواندم و فیلم‌هایی دیدم و به این نتیجه رسیدم که اسلام دین منطق است، هیچ چیز غیرمنطقی نمی‌توان به اسلام نسبت داد. مسلمان و محجبه شدن من باعث تعجب اطرافیان شد، اعضای خانواده به جز مادرم که همگی مسیحی بودند مخالفت کردند، بعضی دوستانم از من فاصله گرفتند و در محله خود و خیابان نیز با اقدامات نژادپرستانه در قبال حجاب مواجه شدم.
این رهیافته به دین اسلام اظهار کرد: حجاب مثل جعبه‌ای برای محافظت از الماس می‌ماند و انسان را از چشمان افراد حسود و نگاه‌های ناپاک محفوظ می‌دارد، به عقیده من حجاب همه‌اش منفعت است.
وی در پایان گفت: یکی از چیزهایی که علاقه‌مندی من به اسلام و حجاب را بیشتر کرد، آشنایی با دختران مسلمان در شبکه‌های اجتماعی بود، از طریق اینستاگرام به حجاب علاقه‌مند و بعد از مدتی محجبه شدم. اگر کسی بخواهد در عرصه بین‌المللی برای حجاب فعالیت کند، کار سخت و بحث‌برانگیزی است اما طرح آن در فضای مجازی به تدریج می‌تواند جریان‌ساز باشد.
در ادامه این جلسه، تعداد دیگری از حاضران ضمن بیان نقطه‌نظرات خود درباره اهمیت حجاب از دغدغه‌هایی همچون فقدان مرکزی برای تولید محتوای دیجیتال در زمینه عفاف و حجاب، فقدان حمایت‌های مادی و معنوی از تولیدکنندگان محتوای عفاف و حجاب در فضای مجازی، فقدان آموزش و توانمندسازی فعالان عفاف و حجاب در فضای مجازی، فقدان ادبیات قرآنی و وحدت‌رویه در شیوه‌های اخلاقی ترویج عفاف و حجاب در فضای مجازی سخن گفتند.
همچنین، حاضران در جلسه بر پیگیری منظم جلسات هم‌اندیشی فعالان عفاف و حجاب در فضای مجازی به منظور شبکه‌سازی و نیز بر مطالبه‌گری از مسئولان فرهنگی کشور برای حمایت از تولیدکنندگان محتوای دیجیتال در زمینه عفاف و حجاب اتفاق نظر کردند.
انتهای پیام
وقتی که چادری شدم خیلی از من انتقاد شد، در آن دوران دانشجو بودم، متأسفانه آنقدری که از مسلمان‌ها حرف شنیدم از زرتشتی‌ها حرف نشنیدم. (بخشی از صحبتهای بانوی زرتشتی و ایرانی گرویده به اسلام)