انتقاد سایت مشرق از «سوار شدن بر موج غیرت دینی»

سایت اصولگرای مشرق در گزارشی با تیتر «سواستفاده شبکه فساد از اظهارات وزیر بهداشت / ترور شخصیت نمکی با سوار شدن بر موج غیرت دینی» نوشت:

ضریب دادن عجیب و سنگین به اظهارات ناسنجیده وزیر بهداشت، و عدم پذیرش عذرخواهی و تلاش او برای جبران مافات از سوی دغدغه‌مندان، می‌تواند به بازی کردن در پازل شبکه مخوف فساد دارو منجر شود.

در روزهای اخیر، یکی از خطوط داغ و ملتهب خبری در عرصه رسانه‌ای کشور، ماجرای اظهارات عجیب و غیرقابل قبول وزیر بهداشت در مشهد درباره رواج غم و اندوه در کشور و رابطه آن با عزاداری‌های مرتبط با ائمه اطهار، بود. اما در بطن و عمق این جریان جنجالی در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، که در کمال تعجب، یک پای آن رسانه‌ها و فعالان اصلاح‌طلب حاضر در شبکه های اجتماعی بودند، داستان دیگری هم وجود دارد. از این رو، در این گزارش، در سه پرده به این ماجرای نه چندان نهفته ذیل کنش‌ها و واکنش‌های رسانه‌ای حول وزیر بهداشت می پردازیم.

پرده اول:

 در ۲۳ تیرماه ۹۷، حسن قاضی زاده هاشمی، وزیر سابق بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، سخنی گفت که به شدت از سوی رسانه‌های ضدانقلاب مورد توجه قرار گرفت و به عنوان اعتراف به اثرگذاری رویکرد ترامپ نسبت به ایران(اعمال تحریم‌ها) پوشش داده شد.

قاضی‌زاده گفت:

” گاهی ممکن است بگوییم چیزی درباره این مسئله به مردم نگوییم، چون عده‌ای می‌ترسند. همچنین برخی ممکن است بگویند شاید توافق شد، اما بعد با واقعیت مواجه خواهیم شد. اما در حالتی دیگر می‌توان باور کرد که طوفانی نزدیک می‌شود. به همین دلیل باید آمادگی داشته باشیم و به کسانی که می‌توانند تدبیر کنند درباره این موضوع صحبت کنیم. من طرفدار روش دوم هستم. اعتقاد ندارم که مدیران را در غفلت و خوش خیالی نگهداریم. عزم طرف مقابل ما جزم است. به چه زبانی باید بگوید که من می‌خواهم بیرحمانه‌ترین تحریم مالی را در طول تاریخ برای ایران اعمال کنم. “

او افزود:

” مسئولیت دارو و تجهیزات بر عهده ماست. باید دقت کنیم و بتوانیم در چالش مهمی که بخشی از قدرت بین‌المللی مدیریت کشور را وارد آن کرده، وظیفه خود را بدانیم. یکی از مهم‌ترین وظایف ما این است که بدانیم تیمی که با آن کار می‌کنیم آمادگی این شرایط را دارد یا خیر؟ من این نگاه را نسبت به کل حاکمیت دارم. ممکن است بعضی از ما برای شب عملیات مناسب نباشیم. اگر تیم مدیریتی آمادگی مقابله با تحریم را ندارد باید عوض شود. “

این اظهارات وزیری با سرمایه چند هزار میلیارد تومانی که طبق اظهارات نماینده ارومیه در مجلس  واردات انحصاری برخی اقلام چشم‌پزشکی را در اختیار دارد[۱] و به اذعان خودش خودروی شاسی بلند و گران‌قیمت پرادو را به واسطه این که در سرعت بالا چپ می کرد، نمی پسندید[۲] و بر خودروی پورشه شاسی بلند سوار می شود، در همان زمان انتقادات زیادی در داخل برانگیخت و از سوی برخی رسانه‌ها و فعالان سیاسی، دادن کد اثرگذاری تحریم‌ها به ترامپ تعبیر شد.

قاضی‌زاده  در ادامه همین خط، درباره بحث تحریم دارو و تاکید بر این که ارز دارویی باید به هر قیمت تامین شود، در ۲۸ مرداد ۹۷، در مصاحبه با روزنامه دولتی ایران گفت:

” ما هر کاری که کنیم باید حداکثر در همین نیمه اول سال انجام دهیم به دلایلی که قابلیت ذکرش نیاز نیست امیدوارم اتفاقی که در حمایت از وزارت بهداشت در طرح تحول نظام سلامت افتاد درباره موضوع حیاتی دارو نیفتد یعنی واقعاً بخشی از ارز را که بناست اختصاص دهند، بهنگام اختصاص دهند و وقفه‌ای چه در میزانش و چه در تبدیلش ایجاد نشود. ما نگفتیم چقدر به ما ارز دهید، گفتیم هر اندازه سال گذشته این حوزه نیاز به ارز داشته همان را اختصاص دهند…ما ۵ هزار قلم دارو و ملزومات دارو و ۲۸۰ هزار تجهیزات و قطعات یدکی نیاز داریم بنابراین در عین حال قاچاق هم ممکن است اتفاق بیفتد، این تجهیزات که بخشی خارجی‌اند راحت قابل انتقال به مرزها هستند. البته نمی‌توانند قاچاق را از من انتظار داشته باشند ولی انتظار دارند قاچاق را هم من کنترل کنم، بنابراین اگر چه در طرح تحول سلامت ما را جلو فرستادند و بعد هم درست پشتیبانی نشدیم لااقل در این بخش مربوط به ارز دارو و تجهیزات پزشکی می‌توان وسیله آرامش مردم را فراهم کنیم، اگرچه کار سخت است چون بخش عمده مواد اولیه و اشکال دارویی از اروپا می‌آید و بخشی از تجهیزات هم امریکایی است یا از شرکت‌های امریکایی وارد می‌شود بنابراین نقل و انتقال پول و جنس راحت نیست”

وزیر وقت بهداشت اضافه کرد:

” شرکت‌های دارویی و تجهیزاتی با کمبود نقدینگی مواجهند، اینها قابل برنامه‌ریزی است و فکرهای خیلی خوبی شده. امیدوارم بانک مرکزی و سازمان برنامه بموقع عمل کنند، ما بخشی از سال را از دست دادیم البته تا الآن نزدیک به یک‌سوم نیازها را خرید کردیم و وارد کشور شدند و کارخانجات تولیدی ما دچار مشکل نخواهند شد ولی برای باقیمانده سال هم معتقدم باید باور کنیم مشکل جدی است. اگر تعبیرطوفان تحریم‌ها را در اجلاس رؤسای دانشگاه‌ها بکار بردم معنایش این است خودم بحران را باور داشتم و دست روی دست نگذاشتم… من معتقدم که در کالاهای اساسی موضوع دارو و تجهیزات پزشکی خیلی مهم‌تر از غذاست، دارو مثل هوا می‌ماند مثل این است که نفس نکشی اما غذا بخوری. برای پدر و مادری که برای دارو، شیرخشک و واکسن بچه‌شان دچار زحمت بشوند  قابل بخشش نیست. باید همه کمک کنند در این قسمت به هیچ مشکلی برنخوریم. “[۳]

پرده دوم:

سعید نمکی، وزیر بهداشت دولت دوازدهم که بعد از استعفای قهرگونه قاضی‌زاده هاشمی در دی ماه ۹۷ جایگزین او شد، در ۱ اردیبهشت ۹۸، در مراسم افتتاح مجموعه داروسازی اکتوور، با اشاره به اوضاع نابه سامان حوزه دارو و سلامت گفت:

” در زمان سرپرستی وزارت بهداشت اولین جایی که برایش تصمیم گرفتم سازمان غذا و دارو و مجموعه هیأت امنای ارزی بود. خیلی‌ها در آن زمان به سراغم آمدند که برخی‌شان خیرخواه بودند و برخی‌شان در لباس خیرخواهی می‌خواستند مرا اغفال کنند. انگار که با کودکی کم تجربه سر و کار دارند. می‌گفتند این کار را نکن و این مسئولیت را قبول نکن چرا که بدنام می‌شوی، من گفتم اصلاً من برای نام شهرت نیامده‌ام. من برای این آمدم که بدنام شوم و می‌دانم کجا آمده‌ام. من یک رسالت دارم و یکی از رسالت‌هایم این است که پاکسازی را باید نهادینه کنم. “

او سپس به رانت پیچیده و فساد شبکه‌ای در این حوزه اشاره کرد:

” گرچه در سازمان غذا و دارو کارمندان شریف کم نداریم، اما هنوز هم در این سازمان امضاهای طلایی وجود دارد و هنوز برخی به قول قدیمی‌ها دیزی‌شان پیش فر است و هنوز برخی می‌توانند در این سازمان از رانت استفاده کنند. برخی می‌توانند کارهای خودشان را جلو انداخته و کارهای دیگران را عقب بیندازند. این اصلاً مورد نظر من نیست و به دکتر پیرصالحی اعلام کردم که باید این شبکه پوسیده و مزخرف جمع شود و من برای آن زمانی را مشخص می‌کنم و بیش از این تحمل نمی‌کنم. حتی اگر قرار باشد خودم آنجا بنشینم این رانت را جمع خواهم کرد و با کمال وجود و با تمام قدرتم این کار را انجام می‌دهم.“

نمکی هچنین وعده داد:

” من نمی‌گذارم دارویی که تولید داخلی‌اش وجود دارد، فرد دیگری آن را از طریق رانت وارد کند، اما در عین حال هم نمی‌گذارم دارویی که کیفیت ندارد، وارد بازار شود. من وزیر بهداشت هستم و متولی سلامت مردم. بنابراین همان طور که اجازه رانت در حوزه واردات را نمی‌دهم در حوزه تولید داخل نیز اجازه رانت را نخواهم داد. نباید در مملکت داروی بی‌کیفیتی وارد داروخانه شود وگرنه من درب آن کارخانه را خواهم بست؛ چرا که من متولی سلامت مردم هستم. بنابراین صنایع داروسازی باید تلاش کنند تا کیفیت را ارتقا دهند و حداقل استانداردهای ملی را به خوبی رعایت کنند. “[۴]

ذکر این توضیح لازم است که اهمیت استراتژیک «دارو» در آن‌جاست که رقم گردش مالی بازار دارویی کشور در حدود ۱۵ هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود. به گفته ایرج حریرچی، معاون کل وزارت بهداشت، داروی مصرفی در ایران حدود ۱.۲ درصد از کل تولید ناخالص ملی و یا ۱.۲ درصد کل مخارج ایرانی‌ها را به خود اختصاص می‌دهد که رقم بسیار قابل توجهی است. به عبارت دیگر از هر ۸۳ تومانی که در ایران هزینه می‌شود یک تومان مربوط به دارو است.

 این در حالی است که ۹۷ درصد نیاز دارویی کشور به واسطه تولیدات داخلی تأمین می‌شود. اما، سهم ارزی سه درصد داروهای وارداتی، به مراتب بیشتر از ۹۷ درصد تولید داخل است! به عبارت دیگر، شبکه رانت و فساد در حوزه دارو، به انحای مختلف و از طریق لابی‌های بسیار قوی و ایجاد شبکه، برای ۳ درصد نیاز دارویی کشور از خارج از کشور، مقدار چشمگیری ارز بیشتر از ارز مورد نیاز برای ۹۷ درصد نیاز دارویی که در داخل تولید می شود، به جیب می زنند و صحبت از حدود ۴ میلیارد دلار است!

نکته بسیار تلخ و قابل تامل این که، اگر در فساد در بخش‌های دیگر، آحاد مردم به طرق غیرمستقیم‌تر و نامحسوس‌تر به عوارض خیانت و جنایت فاسدان اقتصادی دچار می شوند، خیانت شبکه فساد دارویی و تجهیزات پزشکی کشور، مستقیما با جان مردم سر و کار دارد و به عبارتی این دسته از مفسدان، به معنای واقع کلمه «نان در خون ملت می زنند».

در ۲۴ تیرماه ۹۸ بود که سعید نمکی، در جلسه‌ای در کمیسیون بهداشت مجلس، بار دیگر ابعادی تکان‌دهنده و دهشت‌بار را از فساد در حوزه سلامت، تجهیزات پزشکی و دارو افشا کرد. نمکی در این جلسه گفت:

” در کنار سازمان غذا و دارو سامانه‌ای درست کرده بودند که سرور آن در خارج از این مرزها قرار داشت و تنها افراد معدودی به اطلاعات آن دسترسی داشتند، چهارماه است روی این موضوع کار می‌کنیم. یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار ارز تجهیزات پزشکی رفته و هنوز دقیقا معلوم نیست چه کسی برده است و چه چیزی آورده و به چه کسانی داده است. “

او همچنین اضافه کرد:

” یک سری افراد داروهای مشابه داخلی را وارد می کردند و فشار می آوردند تا تولید دارو در داخل را کاهش دهند. “[۵]

در ادامه این افشاگری‌ها در راس وزارتخانه، در ۲۵ تیرماه ۹۸، نمکی در  در حاشیه مراسم رونمایی از فعالیت‌های مؤسسه بهداری رزمی دفاع مقدس و مقاومت، از تشکیل اکیپ‌های شناسایی تخلفات ارزی در حوزه دارو و تجهیزات پزشکی خبر داد:

” حدود ۳ الی ۴ ماه است که اکیپ‌هایی را مأمور کرده‌ام که به صورت چراغ خاموش روی تک تک این موضوعات درباره ارزهایی که گرفته شده و اینکه در کجا هزینه شده است و چه کسی مصرف کرده کار می‌کنند. “

وی افزود:

” عده‌ای واقعاً در حوزه واردات دارو و تجهیزات پزشکی کمک کرده‌اند عده‌ای هم تخلفاتی در این حوزه انجام داده‌اند که در حال پیگیری آنها هستیم و در این رابطه متاسفانه برخی افراد در سازمان غذا و دارو که با این افراد همراه بوده‌اند، بازداشت شده و در حال بازجویی هستند. “

و باز وزیر بهداشت پرده دیگری از خباثت و خیانت شبکه فساد دارویی برداشت:

“متأسفانه مواردی هم ارز دولتی برای واردات دارو و یا تجهیزات پزشکی دریافت کرده‌اند اما داروهای تاریخ گذشته وارد کرده‌اند که برخورد با آنها در دستور کارمان است. یا اینکه این افراد به جای استنت قلبی، کابل برق آوردند و بعد هم فرار کرده‌اند، اما بنده این قول را می‌دهم که با تمام وجود از اعاده حقوق بیت‌المال از هیچ چیز کوتاهی نخواهم کرد. “[۶]

در همان تاریخ، یعنی در ۲۵ تیر، سازمان دیده‌بان عدالت و شفافیت، گزارش‌ تکان‌دهنده‌ای از جنایت‌های «مافیای دارو و تجهیزات پزشکی» منتشر کرد.

بنابر این گزارش اعضای بلندپایه این سازمان و اعضای خانواده آنها در شرکت‌های خصوصی داروسازی سهم و نفع دارند و از مقام و نفوذ دولتی خود در راستای منافع این شرکت‌ها سوءاستفاده می‌کنند. سازمان «دیده‌بان شفافیت و عدالت» همچنین از مخدوش شدن آمارنامه دارویی از سال ۹۳ به بعد به منظور دستکاری آمار داروهای وارداتی و تولیدی و عرضه برخی داروها به قیمت‌های غیرواقعی خبر داده است. فرار مالیاتی، کم‌تر پرداخت کردن یارانه‌ها و زیر پا گذاشتن حقوق دولت از دیگر موارد ذکر شده در این گزارش است.

الیاس نادران، عضو سازمان «دیده‌بان شفافیت و عدالت» از حضور مقامات سازمان غذا و دارو در شرکت‌های خصوصی و فعالیت اقتصادی آنها خبر داد و گفت که رفت‌وآمد بین بخش خصوصی و دولتی و مجموع فعالیت‌های خاص باعث می‌شود تصمیم‌گیری‌ها به نفع برخی از شرکت‌های خاص سمت و سو گیرد. [۷]

اهم سخنان مطروحه در گزارش سازمان دیده‌بان شفافیت و عدالت حول تخلفات در سازمان غذا و دارو و دو چهره این سازمان، رسول دیناروند، معاون وزیر و رئیس سازمان غذا و دارو، همچنیناکبر عبداللهی اصل، مدیر کل نظارت و ارزیابی دارو در این سازمان دور می زد که از این قرار بود:

“متاسفانه بزرگان مافیای دارو در سازمان غذا و دارو جا خوش کرده‌اند. حتی وزیر بهداشت درباره قدرت مافیای دارو سخن گفته بود، اما کسی قدرت اقدام نداشت

دیناروند در شرکت‌های دارویی ذینفع بوده (سهامدار بودن در بسیاری از شرکت‌ها) به وارادات کمک کرده است / وی همزمان عضو هیات مدیره شرکتی هم بوده

برخی برندها و شرکت‌های خاص باعث ایجاد بازار سیاه شده‌اند. با افزایش قیمت داروهای وارداتی قاچاقچیان را به واردات ترغیب کرده‌اند

یک آمپول وارداتی برای بیماری‌های چشمی از کشور ترکیه باعث نابینایی ۵۲ نفر شد اما کسی علیه این افراد اقدام و شکایتی نکرد!

آمارداروهای تولید داخل که سازمان غذا و دارو اعلام کرده مخدوش است. این سازمان واردات دارو رابه عنوان واردات مواد اولیه تلقی کرده است.

دیناروند و مدیر دیگر سازمان غذا و دارو، سهامدار یک شرکت واردات بوده‌اند و قیمت داروی آن شرکت را ۴ برابر رقبا قیمت گذاشته‌اند!

داروی تحت لیسانس یا دارویی که آماده وارد کشور شده و فقط در ایران بسته‌بندی می‌شود، تا ۱۶ برابر و طرح ژنریک ۳ برابر فروخته شده است.

سازمان غذا و دارو تولید ۱۵ دارو را به یک شرکت دارویی داده است که از قضا دختر رسول دیناورند عضو هیئت مدیره این شرکت است!

فقط در شرکت کوبل‌دارو (که دیناروند سهامدار عمده است) از سال ۹۲ از رتبه ۱۳۵ به رتبه ۴ در میان واردکننده‌گان دارو ارتقا یافته است.

دیناروند علاوه بر سوء استفاده از منصب دولتی، فرار مالیاتی، کمتر پرداخت کردن یارانه‌ها و زیر پا گذاشتن حقوق دولت متهم شده است! “[۸]

گفتنی است رسول دیناروند، داروساز و استاد دانشکده داروسازی دانشگاه تهران، در دولت نهم در دوره وزارت کامران باقری لنکرانی، معاون وزیر و رییس سازمان غذا و دارو شد. او در دولت دهم، رییس دانشکده داروسازی دانشگاه تهران بود. وقتی قاضی‌زاده هاشمی در سال ۹۲ به وزارت رسید، بار دیگر دیناروند را به عنوان معاون وزیر و رییس سازمان غذا و دارو منصوب کرد. [۹]

پرده سوم:

سعید نمکی، در ۴ مرداد گذشته، در صد ونهمین اجلاس روسای دانشگاه‌های علوم پزشکی در مشهد، سخنانی درباره وضعیت کلی بهداشت و درمان در کشور گفت که بخشی از آن به شدت جنجالی شد. نمکی در بخشی از این سخنرانی گفت:

“‌ بحث سلامت روان موضوعی بسیار مهم است که باید به طور جدی به آن بپردازیم. این موضوع مشارکت بین بخشی می‌طلبد. ما ۱۴ تولد در شیعه داریم با ۱۳ وفات، اما همیشه دلمان می‌خواهد گریه کنیم و ضجه بزنیم. باید این فضای غم انگیز را شکست و آن را تعدیل و تلطیف کرد. این افسردگی عامل خودکشی و بسیاری از خشونت‌های اجتماعی است. باید روان‌های پریشان را دریابیم. “[۱۰]

شکی نیست که این اظهارات وزیر به خودی خود ظرفیت برداشت‌های ملتهب را به طور خاص در جامعه دینی کشور داشت و با هر مقیاس و معیاری، نحوه بیان این سخنان به هیچ عنوان قابل قبول نبود. خود نمکی چند روز بعد، با مشاهده واکنش‌های سنگینی که این سخنان به دنبال داشت، مجبور به توضیح شد و در حاشیه دیدارش از شهرستان گناباد گفت:

” در آن نشست گفتم که در تشیع ۱۴ ولادت و ۱۳ وفات و شهادت داریم و گویا یک ولادت برای شادمانی بیشتر شیعه وجود دارد و آن انتظار قائم آل محمد(عج) برای ایجاد نشاط و امید در جامعه است، به عبارتی «در این سیاهی شب‌های سرد بی فانوس، هنوز دل به امید تو بسته‌ام خورشید. “

وزیر بهداشت ادامه داد:

“یکی از دوستان شب گذشته با بنده تماس گرفت و عنوان کرد که فردی علیه تو توییت کرده که گفته ای مراسم روضه و عزاداری برای حضرت سیدالشهدا (ع) عامل خودکشی در جوانان است. ابتدا از این حرف نرنجیدم چون برخی افراد این گونه حرف‌ها را زیاد می‌زنند و برخی در پی ایجاد فضای غم و اندوه و سرخوردگی در جامعه هستند، لکن این برداشت و حرف، قطعاً از روی کج‌سلیقگی بوده است. “[۱۱]

نمکی  مجددا در گفتگو با خبرنگار فارس، سعی در جبران برداشت‌های ایجادشده از کلام خود کرد و چنین گفت:

” ممکن است از سخنان من سوء تعبیری به وجود آمده باشد یا به هرحال تصوری اشتباه از صحبت‌های من شده باشد و عده‌ای تصور کنند که من گفته‌ام «روضه سیدالشهدا (ع) تاثیری در شیوع افردگی داشته باشد». من متولد کاشان هستم و در زمان کودکی و وقتی شیر مادر را خوردیم، در مجلس امام حسین (ع) اشک‌های ما روی صورتمان ریخته است و از بچگی منزل ما محفلی برای روضه حضرت اباعبدالله (ع) بوده و فرحبخش‌ترین ایام در زمانی بوده که در روضه امام حسین (ع) بوده‌ام و با مراسم حسینی بزرگ شده‌ایم. اینکه فرح‌بخشی بکاء در مجلس امام سوم شیعیان را بخواهیم نفی کنیم درست نیست و هرگز چنین چیزی نبوده است. “