مسعود بارزانی متحد بعثی‌ها شده است؟

على موسوى خلخالى در یادداشتی در دیپلماسی ایرانی نوشت: روز جمعه 28 فروردین 1394 عزت ابراهیم الدوری، رئیس حزب بعث و متحد داعش و معاون صدام حسین دیکتاتور مخلوع عراق در منطقه حمرین، در استان صلاح الدین کشته شد. این خبر نخستین بار توسط استاندار صلاح الدین اعلام شد و بعد از آن منابع رسمی نیز خبر مرگ او را تایید کردند.

خبر کشته شدن الدوری که خون بسیاری از شهروندان عراقی بر گردن اوست، دستاوردی بزرگ برای دولت عراق و همچنین مردم این کشور که با وجود گذشت 12 سال از سقوط حکومت بعثی هنوز روی خوش به خود ندیده اند، محسوب می شود. مردمی که هنوز انتظار چشیدن طعم سقوط حکومت دیکتاتوری حزب بعث را می کشند.

اما خبر مرگ عزت ابراهیم الدوری یک نکته مهم در خود داشت. او در 40 کیلومتری شهر اربیل کشته شد! بسیاری می پرسند، عزت ابراهیم الدوری در آن جا چه می کرد؟ به عبارت دیگر آیا دوری در اربیل بود که به اطراف آن آمده بود؟

روز جمعه وفیق السامرائی، رئیس دستگاه سیاست خارجی ارتش عراق در دهه هشتاد میلادی که در ابتدای دهه نود از حکومت بعث جدا شد و از دوستان نزدیک به جلال طالبانی، رئیس حزب اتحاد میهنی کردستان و رئیس جمهوری سابق عراق محسوب می شود، در گفت وگو با شبکه الحدث پرده از رازی برداشت که شنیدن آن بسیاری از عراقی ها را شوکه کرد. او با ابراز تاسف از رفتارهای مسعود بارزانی، رئیس حکومت اقلیم کردستان عراق گفت که متاسفانه آقای بارزانی بسیاری از بعثی ها را در اقلیم پناه داده تا از آنها به عنوان برگه فشار علیه بغداد استفاده کند. او هدف از این کار را تضعیف حکومت مرکزی در بغداد توصیف کرد. السامرائی همچنین ادعا کرد، فهرست بعثی هایی که در اربیل به سر می برند را به دولت مرکزی در بغداد داده و دولت عراق در فرصت مناسب در این زمینه وارد عمل خواهد شد. السامرائی تاکید کرد بسیاری از بعثی ها فعالیت خود را از کردستان دنبال می کنند و متاسفانه باید بگویم یکی از کسانی که مانع از پیشروی ارتش عراق به سمت موصل می شود، مسعود بارزانی است برای این که به همراه دولت ترکیه در موصل پناهگاهی امن برای بعثی ها ایجاد کرده اند و اجازه نمی دهند که موصل از دست آنها خارج شود. او هدف از این کار را توطئه علیه بغداد برای تضعیف آن دانست.

در همین رابطه برخی منابع خبری گزارش می دهند، محمد یونس الاحمد، یکی از سران حزب بعث که شاخه موازی با عزت ابراهیم الدوری را هدایت می کند از سوریه خارج شده و گفته می شود به موصل رفت و آمد دارد. با این حال هیچ کس به طور دقیق نمی داند یا حداقل علنا نمی گوید که محمد یونس الاحمد کجاست. افراد نزدیک به نوری مالکی، نخست وزیر سابق عراق می گویند یونس الاحمد که با عزت ابراهیم الدوری اختلافات عمیق تشکیلاتی و سیاسی داشت به اربیل رفت و آمد دارد و حتی با مسعود بارزانی بارها دیدار کرده است.

فائق شیخ علی، نماینده پارلمان عراق در گفت وگو با یکی از شبکه های داخلی عراق می گوید: «نمی توان به صراحت گفت که مسعود بارزانی با بعثی ها در ارتباط است اما در این که بسیاری از بعثی ها در اربیل حضور دارند، شکی نیست. اما سوال این است که آیا آقای بارزانی واقعا از حضور آنها خبر ندارد؟!»

خالد الاسدی، نماینده ائتلاف دولت قانون در پارلمان عراق نیز در گفت وگو با شبکه الشرقیه عراق می گوید: «نباید از حضور بعثی ها در اربیل تعجب کرد، بعد از سقوط موصل بسیاری از ژنرال های ارتش که متهم به همکاری با حزب بعث بودند به اربیل پناه بردند و آقای بارزانی از آنها استقبال کرد.»

پیش از این نوری مالکی، معاون رئیس جمهوری و نخست وزیر سابق عراق بارها مسعود بارزانی را متهم به همکاری با حزب بعث می کرد و می گفت او در سقوط موصل دست داشته و هدفش از این کار تضعیف بغداد و حتی سقوط آن بوده است. مالکی همچنین می گفت که بارزانی فرودگاه اربیل و بسیاری از گذرگاه های کردستان به موصل را در اختیار نیروهای حزب بعث و افراد نزدیک به داعش گذاشت تا شهر موصل به آسانی سقوط کند.

علی العلاق، نماینده مجلس از ائتلاف دولت قانون و از نزدیکان به نوری مالکی نیز می گوید: «اختلاف اصلی مالکی با مسعود بارزانی بر سر این مساله بود که وی نسبت به بعثی ها تساهل به خرج می داد و حتی با برخی از آن آنها رابطه نزدیک برقرار کرده بود که این مساله به هیچ وجه از سوی او قابل قبول نبود.»

شاید بتوان به اظهارات این افراد شبهه وارد کرد؛ وفیق السامرائی از افراد نزدیک به جلال طالبانی است و می توان اظهارات او را در راستای رقابت حزب اتحاد میهنی با حزب دموکراتیک کردستان دانست. برای اظهارات مالکی و علاق و الاسدی نیز می توان گفت آنها با مسعود بارزانی و اقلیم کردستان اختلافات عمیق دارند از این رو بدیهی است که علیه او و حزبش موضع بگیرند. بدیهی است در عرصه سیاسی همه تلاش می کنند به نوعی تقصیرات را به گردن دیگران بیندازند تا خود را مبرا کنند و در عین حال از آب گل آلود ماهی بگیرند.

اما چرا نباید انتظار داشت که مسعود بارزانی دست به چنین کاری نزند؟ بعد از سقوط موصل تمامی افسرها و ژنرال های ارشد عراقی که متهم به دست داشتن در سقوط موصل بودند همگی به اربیل و به زیر چتر مسعود بارزانی پناهد بردند. اثیل النجیفی، استاندار صلاح الدین و متهم ردیف اول در سقوط موصل به محض سقوط این شهر به اربیل پناه می برد. بعد از سقوط موصل آقای بارزانی نه تنها کمکی به عقب راندن داعش نمی کند بلکه قبل از همه به کرکوک لشکر می کشد و این شهر را به کنترل خود در می آورد و بعد از آن می گوید باید به فکر اعلام استقلال کردستان باشیم و حتی به پارلمان کردستان ماموریت می دهد فورا برای اعلام استقلال کردستان وارد عمل شود. البته با تغییر جهت داعش و تلاش برای تصاحب اربیل و سلیمانیه و مناطق کردنشین بارزانی تصمیم خود را به تعویق می اندازد (منصرف نمی شود بلکه تنها مسکوت می گذارد و آن را به تعویق می اندازد) و اولویت خود را مبارزه با داعش قرار می دهد.

بارزانی پیش از این نیز سابقه همکاری با بعثی ها را دارد. او در سال 1996 با بعثی ها علیه حزب اتحاد میهنی کردستان متحد شد و علیه آن جنگید. حتی گفته می شود که با سران حزب بعث وقت عراق در آن موقع عکس یادگاری انداخت. بنابراین اگر اکنون هم به فکر همکاری با بعثی ها بیفتد نباید زیاد تعجب کرد. البته همکاری او من باب علاقه یا تمایل به این حزب نیست بلکه به فکر منافع خود و اقلیم کردستان است. هدف مسعود بارزانی کاملا روشن است، رسیدن به آرزوی دیرینه تشکیل کشور مستقل کردستان. از این رو هیچ بعید نیست که به بعثی ها پناه دهد تا از یک سو از آنها برای فشار به دولت مرکزی استفاده کند و از سوی دیگر آنها را زیر چتر خود بیاورد تا آنها را تضعیف کند. هر چه باشد این نکته کاملا روشن است که کُرد، اعم از مسعود بارزانی یا هر کرد دیگر امکان ندارد بتواند حتی برای یک روز یک بعثی را کنار خود تحمل کند، استفاده از آنها تنها ابزاری است برای رسیدن به هدفی دیگر. بارزانی همچنین فکر می کند که بغداد نباید هیچ وقت قدرت بگیرد، برای همین همه تلاش خود را می کند تا دولت مرکزی را تضعیف کند.

در این میان مساله این است که بعثی ها هم همین دیدگاه را دارند. آنها هم از هر کس و هر چیزی استفاده می کنند تا به منافع خود برسند. این وسط چیزی که به راحتی قربانی می شود و کسی به آن توجه نمی کند جان انسان های بی گناه است که یا باید جانشان را بدهند یا خانه و کاشانه شان.  

انتهای پیام