«با اجرای مالیات برارزش افزوده مناطق آزاد فلج می‌شوند»

فرزین حق دل، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری و توسعه چابهار نوشت:

مناطق آزاد مرزهای سیاسی کشور هستند و خارج از مرزهای بازرگانی قرار دارند اما هر تصمیمی که برای گستره بازرگانی کشور گرفته شود، در مناطق آزاد نیز اعمال می‌شود.

در حال حاضر مناطق آزاد به موجود عجیب‌الخلقه‌ای تبدیل‌شده‌اند که دیگر هیچ‌کدام از مزایایی که قانون‌گذار به‌درستی برای آن‌ها در نظر گرفته بود، در این مناطق وجود ندارد. متأسفانه قانون مصوب مجلس که به تصویب شورای نگهبان نیز رسیده است، به‌راحتی در مناطق آزاد توسط بخشنامه‌های داخلی سایر دستگاه‌ها نقض می‌شود که موضوع معافیت مالیات بر ارزش‌افزوده نیز به همین صورت است.

ماده 13 قانون مناطق آزاد یکی از مترقی‌ترین قوانین مناطق آزاد دنیا است اما متأسفانه 10 درصد آن‌هم تا امروز اجرا نشده است. قانون‌گذار در این ماده‌قانونی ذکر کرده که سرمایه‌گذار طی 20 سال از کلیه مواد مالیاتی مندرج در قانون معاف است؛ اما در هر دوره‌ای طبق تدابیر ویژه‌ای، آن را تحت‌الشعاع قرار می‌دهند به‌گونه‌ای که مزایای بسیاری از مناطق ازجمله بندر بوشهر از مناطق آزاد بیشتر است.

در ارتباط با مناطق آزاد موضوع فرار مالیاتی را مطرح می‌کنند که بیان این بحث، پاک کردن صورت‌مسئله است. اگر میزان فرار مالیاتی در هفت منطقه آزاد را با کل کشور مقایسه کنیم، این سؤال مطرح می‌شود که آیا در سرزمین اصلی فرار مالیاتی اتفاق نمی‌افتد و این موضوع فقط در مناطق آزاد رخ می‌دهد؟

هنگامی‌که می‌خواهند درباره برخی از مشکلات کشور ازجمله قاچاق و فرار مالیاتی بحث کنند، ابتدا به سراغ مناطق آزاد می‌روند. ادعا نمی‌کنیم که مناطق آزاد خیلی خوب هستند و هیچ مشکلی ندارند اما درصد تخلفاتی که در این مناطق پیش می‌آید، به نسبت کل کشور خیلی کم است؛ بنابراین نباید تا مسئله‌ای اتفاق می‌افتد، قانون مناطق آزاد را زیر سؤال ببریم. در شرایط فعلی که مزایای مناطق آزاد در حال حذف شدن است، بهتر است لایحه‌ای را به مجلس ارائه بدهند و بگویند مناطق آزاد نمی‌خواهیم.

مناطق آزاد از یک استاندارد بین‌المللی تبعیت می‌کنند و باید پایلوت اقتصاد ملی با اقتصاد جهانی باشند. قرار بر این بوده که مناطق آزاد به دروازه صادرات و انتقال تکنولوژی به کشور تبدیل شوند. این‌گونه استدلال می‌کنند که به اهدافمان در مناطق آزاده نرسیده‌ایم؛ شاید این استدلال تا حدودی درست باشد اما باید بررسی شود که چرا این اتفاق نیفتاده است. به‌غیراز منطقه آزاد کیش، برخی از مناطق محروم بدون زیرساخت به مناطق آزاد تبدل شده‌اند و با سرمایه‌گذاری سرمایه‌گذاران این زیرساخت‌ها به وجود آمده‌اند بنابراین در نگاهی کلی و با در نظر گرفتن این شرایط، مناطق آزاد موفق عمل کرده‌اند.

اگر معافیت‌های مالیاتی تحت‌الشعاع قرار بگیرد، سرمایه‌گذارانی که اطمینان کرده و بر اساس کتاب قانون سرمایه خود را در مناطق آزاد صرف کرده¬اند بسیار ضرر می‌کنند؛ حقیقت امر این است که برخی از سیاستمداران به فکر مسائل این سرمایه¬گذاران نیستند.

نهادهایی که تصمیم دارند معافیت مالیات بر ارزش‌افزوده را در مناطق آزاد حذف کنند، این‌گونه استدلال می‌کنند که مالیات بر ارزش‌افزوده ربطی به تولیدکننده ندارد زیرا درنهایت مصرف‌کننده نهایی آن را پرداخت می‌کند. باید به این نکته توجه داشت با افزایش قیمت به وجود آمده، دیگر مزیتی بین فروشگاه‌های مناطق آزاد نسبت به فروشگاه¬های سرزمین اصلی نمی ماند. به دیگر سخن اگر مالیات بر ارزش‌افزوده اجرایی شود، افزایش قیمتی که به همراه دارد، مناطق آزاد را فلج می‌کند و تمام سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده زیر سؤال می‌رود و با هجمه‌ای از سوی سرمایه‌گذاران  بخش خصوصی که به ما اعتماد کرده‌اند، روبرو خواهیم شد.

باید به این نکته نیز اشاره کرد که بر اساس قانون مناطق آزاد، سرمایه‌گذاران به مدت 20 سال از تمام مالیات‌ها معاف هستند. برای تعیین تکلیف پایان این مدت شورای عالی مناطق آزاد باید دستورالعملی را به مجلس ارائه دهد و بعد از تصویب آن، بر اساس قانون جدید موضوع پرداخت مالیات در مناطق آزاد روشن شود. برای مثال امکان دارد مالیات‌ها به‌صورت پلکانی دریافت شوند. در این صورت شرکت‌هایی که کمتر از 20 سال از زمان سرمایه‌گذاری‌شان می‌گذرد، ضرر نمی‌کنند.

به‌طورکلی باید تکلیف خودمان را مشخص کنیم که آیا مناطق آزاد می‌خواهیم؟ اگر خواهان این مناطق هستیم باید برخی مسائل را رعایت کنیم و از آن‌طرف هم مراقب باشیم تا تخلفی در این مناطق صورت نگیرد.

فعالیت اقتصادی پنهانی در مناطق آزاد غیرممکن است

رحمان سادات نجفی، رئیس هیئت‌مدیره شورای هماهنگی و همکاری فعالین مناطق آزاد نوشت:

قانون چگونگی اداره مناطق آزاد در مجلس چهارم تدوین و به‌عنوان یکی از مترقی‌ترین قوانین تصویب شد. مناطق آزاد به‌عنوان یک مدل اقتصادی، کارنامه قابل دفاعی دارند. اگرچه تمامی دستگاه‌های حاکمیتی سرزمین اصلی این قانون را برنتابیده‌اند و شاید حدود 70 درصد این قانون ابتر مانده و اجرانشده است اما در بخش اجراشده، شاهد شکوفایی و رشد مناطق آزاد هستیم. این مناطق بدون ردیف بودجه دولتی اداره می‌شوند و به‌طور عمومی از نقاط صفر مرزی و نقاط محروم انتخاب‌شده‌اند. تمامی زیرساخت‌ها و آبادانی که در مناطق آزاد ازجمله «کیش»، «قشم» و «چابهار» اتفاق افتاده است، قابل کتمان نیست اما عده‌ای به دنبال آن هستند تا در فعالیت‌هایی که در این مناطق انجام می‌شود، خدشه وارد کنند و یکی از دستاویزهای آن‌ها، حذف معافیت مالیات ارزش‌افزوده در مناطق آزاد است.
روزی که قانون‌گذار قانون مناطق آزاد را تدوین کرد، 15 سال معافیت مالیاتی از درآمد را برای آن در نظر گرفت که 5 سال الحاقیه به آن اضافه شد و به 20 سال افزایش یافت. تبصره 52 لایحه مالیات بر ارزش‌افزوده، مناطق آزاد را از پرداخت مالیات بر ارزش‌افزوده مستثنی کرده و معاف نکرده است. متأسفانه عده‌ای که به‌عنوان کارشناس در برنامه‌های مختلف ازجمله رسانه ملی دعوت می‌شوند، دراین‌باره مغلطه می‌کنند، یک‌طرف قضاوت کرده و آن را در تضاد با منافع ملی می‌دانند که اصلاً این‌گونه نیست. متأسفانه در این برنامه‌های نمایندگان بخشش خصوصی و کارشناسان حوزه مناطق آزاد حضور ندارند.
اگر این قانون وجود نداشت، کسانی که در مناطق آزاد محروم سرمایه‌گذاری کرده‌اند، ترجیح می‌دادند در کشورهای همسایه که به‌مراتب مزیت‌های بیشتری دارند، سرمایه خود را خرج کنند.
برای تصویب این قانون یک میثاق ملی وجود داشته است که سرمایه‌گذار بر اساس آن در آبادانی این مناطق شرکت کرده است. اگر امروز بگوییم این قانون نباید اجرا شود، تبعات زیادی برای سرمایه‌گذاری دارد که بر مبنای قانون حاضر به حضور در این مناطق شده است؛ بنابراین با حذف این معافیت مالیاتی، سرمایه‌گذار داخلی از مناطق آزاد خارج خواهد شد.
در حال حاضر معافیت مالیات بر ارزش‌افزوده فقط به مناطق آزاد اختصاص ندارد و این قانون در موارد دیگر نیز اجرا می‌شود. برای نمونه به کالاهای همراه مسافری که از کشوری دیگر وارد ایران می‌شود نیز مالیات بر ارزش‌افزوده تعلق نمی‌گیرد. اگر مزیت‌های مناطق آزاد گرفته شود، دیگر چیزی از این مناطق باقی نمی‌ماند. البته امروز هم به دلیل هجمه‌هایی از طرف دستگاه‌های مختلف وجود دارد، چیزی از مناطق آزاد باقی نمانده است.
به‌طورقطع حذف معافیت مالیات بر ارزش‌افزوده در مناطق آزاد، ضرر بسیاری به سرمایه‌گذاری در این مناطق می‌رساند و خسران بزرگی برای کشور خواهد بود.
باید به این نکته نیز اشاره کرد که سازمان امور مالیاتی از روز نخست در ارتباط با معافیت مالیاتی مناطق آزاد، ساز مخالف زده است. این سازمان همواره به دنبال لایحه‌ای بوده تا معافیت مالیاتی مناطق آزاد را بردارد. استدلالشان هم این است که برای شفاف‌سازی می‌خواهند این عمل را انجام دهند. بر اساس یکی از بندهای قانون رفع موانع تولید در سال 94 از مناطق آزاد خواسته‌شده که اظهارنامه مالیاتی خود را تحویل دهند تا بتوانند از معافیت استفاده کنند. آلترناتیو اظهارنامه مالیاتی را در ماده یازده مقررات سرمایه‌گذاری در قانون مناطق آزاد داشته‌ایم به‌گونه‌ای سازمان امور مالیاتی می‌توانست اطلاعات فعالان این مناطق را دریافت کند اما زمانی که به مناطق آزاد ورود پیدا می‌کند و اظهارنامه به‌عنوان یک تکلیف قانونی تحمیل می‌کند، قانون خاص را تحت‌الشعاع قرار داده است زیرا قانون رفع موانع تولید، قانون عامل کشوری بوده است و زمانی در یک‌بند آن مناطق آزاد را ذکر می‌کنند، کار درستی نیست.
در طول سالیان مختلف سازمان امور مالیاتی سعی داشته وارد این موضوع شود و معافیت مالیاتی مناطق آزاد را مخدوش کند. رئیس سازمان امور مالیاتی در بدو ورود به این سازمان اعلام کرد که معافیت‌های مالیاتی مناطق آزاد باعث کاهش درآمد مالیاتی کشور شده است در صورتی این‌گونه نیست. علاوه بر آن می‌گویند کسانی که در مناطق آزاد سرمایه‌گذاری می‌کنند به دنبال فرار مالیاتی هستند. این موضوع هم قابل‌قبول نیست زیرا این افراد شفاف‌ترین سرمایه‌گذارانی هستند که در کشور فعالیت دارند. برای پنهان کردن درآمدها، بهترین مکان، کلان‌شهرهاست؛ درکلان شهرها به‌راحتی می‌تواند فعالیت‌های اقتصادی پنهان انجام داد. در یک منطقه کوچک مانند جزیره کیش چگونه می‌توان فعالیت اقتصادی پنهانی انجام داد.

حذف معافیت‌های مالیاتی، مناطق آزاد را نابود می‌کند

نماینده مردم غرب استان هرمزگان در مجلس شورای اسلامی گفت: اگر قرار باشد مناطق آزاد دیگر از معافیت مالیات بر ارزش‌افزوده برخوردار نباشد، این مناطق که با خون‌دل سرمایه‌گذاران آباد شده‌اند، نابود می‌شوند.
ناصر شریفی در گفت‌وگو با …. با اشاره به پیامدهای حذف معافیت مالیات بر ارزش‌افزوده در مناطق آزاد اظهار کرد: باید بین سرزمین اصلی و مناطق آزاد تفاوت قائل شد. اگر قرار باشد قوانین مناطق آزاد با مناطق اصلی یکی باشد، دیگر نمی‌توان اسم آن‌ها را منطقه آزاد بگذاریم زیرا دیگر تفاوتی بین این دو سرزمین وجود ندارد.
نماینده مردم بندرلنگه، بستک، پارسیان در مجلس اضافه کرد: یکی از دلایلی که سرمایه‌گذاران از 20 سال قبل به این مناطق رفتند و آنجا را آباد کردند، مشوق‌هایی بود که با عنوان قانون توسط قانون‌گذاران وضع شد. این سرمایه‌گذاران زحمت‌های زیادی برای آبادانی این مناطق کشیده‌اند. آن‌ها تمام زندگی خود را صرف آبادانی این مناطق کرده‌اند و با حذف معافیت مالیات بر ارزش‌افزوده این مناطق نابود خواهند شد.
شریفی گفت: نگاهی به مناطق آزاد در کشورهای مختلف دنیا نشان می‌دهد که با در نظر گرفتن مشوق‌های کاربردی ازجمله معافیت‌های مالیاتی، رونق تولید و اشتغال در این مناطق اتفاق افتاده است. مناطق آزاد ایران روی پای خود ایستاده‌اند و بودجه‌ای هم از دولت دریافت نمی‌کنند. بسیاری از مناطق آزاد کشور در حوزه اقتصادی عملکرد مثبتی داشته و رونق اقتصادی در آنجا رخ‌داده است. اگر مشوق‌های موردنظر حذف شود دیگر تفاوتی بین این مناطق و منطقه اصلی وجود نخواهد داشت.
وی با انتقاد از رویه‌ای که مخالفان در پیش‌گرفته‌اند و فعالان اقتصادی در مناطق آزاد را به فرار مالیاتی متهم می‌کنند، اظهار کرد: این نگاه نسبت به مناطق آزاد تنگ‌نظرانه است. به‌هیچ‌وجه موضوع فرار مالیاتی در این مناطق صحت ندارد زیرا فعالان این مناطق اظهارنامه‌های مالیاتی را پُر می‌کنند. مناطق آزاد «کیش» و «قشم» در حوزه انتخاباتی بنده قرار دارند و تاکنون مورد فرار مالیاتی در این مناطق گزارش نشده است. فعالیت سرمایه‌گذاران در این مناطق در حوزه گمرکی و مالیاتی از سرزمین اصلی بسیار شفاف‌تر است مقرراتی‌ترین گمرک‌های کشور در مناطق آزاد قرار دارند.
نماینده مردم غرب استان هرمزگان در مجلس ادامه داد: مخالفان می‌گویند قوانین باید در تمام کشور به‌صورت یکسان اجرا شود در غیر این صورت فرار مالیاتی به همراه دارد. مگر ما می‌توانیم به تمام درها قفل بزنیم با این استدلال که امکان دارد دزد بیاید؟! متأسفانه مخالفان به دلیل عدم شناخت قابلیت‌های مناطق آزاد ازجمله ظرفیت‌های ایجادشده در این مناطق بر طبل مخالف می‌کوبند.
شریفی در پایان گفت: از کارشناسان دعوت می‌کنم از مناطق آزاد به‌ویژه منطقه آزاد کیش که حوزه انتخابی بنده است، بازدید کنند و اگر مشکل فرار مالیاتی یا گمرکی دیدند، استدلال آن‌ها قابل‌قبول خواهد بود. باید پای صحبت فعالان اقتصادی بنشینند تا متوجه شوند که با چه سختی‌هایی این مناطق آباد شده است. باید مراقب باشیم با وضع قوانین گرفتاری برای سرمایه‌گذاران ایجاد نکنیم.

معافیت مالیاتی اصلی‌ترین ویژگی جذب سرمایه‌گذار در مناطق آزاد است/ لغو معافیت‌های مالیاتی آهنگ توسعه سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد را کاهش می‌دهد

مدیرعامل منطقه آزاد چابهار در واکنش به بحث اصلاح و حذف معافیت‌های مالیاتی در مناطق آزاد گفت: معافیت‌های مالیاتی یکی از ویژگی‌های جذب سرمایه‌گذار محسوب می‌شود که با برداشته شدن آن پیام منفی به سرمایه‌گذاران می‌دهد که این موضوع می‌تواند اثرات مخربی بر روی تولید وارد کند.
عبدالرحیم کردی، مدیرعامل منطقه آزاد چابهار با تشریح قوانین چگونگی اداره مناطق آزاد گفت: مناطق آزاد دارای چهار قانون مالیات، گمرک، کار و قانون پولی و مالی است و معافیت از مالیات مهم‌ترین و اصلی‌ترین ویژگی است که باعث جذب سرمایه‌گذار در مناطق آزادشده است که بر این اساس همه فعالین اقتصادی که در مناطق آزاد سرمایه‌گذاری می‌کنند با علم به معافیت‌های مالیاتی به این مناطق ورود پیدا می‌کنند.
این مقام مسئول افزود: نکته‌ای که در مورد اثرات مالیات می‌توان مطرح کرد این است که اساساً مالیات در مبانی علم اقتصاد صرفاً یک منبع درآمد برای دولت نیست بلکه یک ابزار سیاست‌گذاری است برای اینکه بتوانیم منطقه‌ای را فعال و پویاتر کنیم نیازمند یکسری مشوق‌هایی هستیم، یکی از این مشوق‌ها معافیت مالیاتی است و این معافیت مالیاتی هم در قانون برای مناطق آزاد تعریف‌شده است که این مناطق به مدت 20 سال معاف از مالیات شوند حالا اگر بخواهیم در این زمینه تغییری ایجاد کنیم اولین و مهم‌ترین پیامی که به سرمایه‌گذاران می‌دهد بی‌ثباتی قوانین و مقررات در حوزه مناطق آزاد است که خود این اثر منفی و بسیار مخربی را خواهد گذاشت.
کردی با اشاره به اینکه واحد تولیدی که می‌خواهد در این منطقه می‌خواهد تولیداتش را توسعه بدهد حتماً باید یک فضای رقابتی را با رقبای منطقه‌ای خودش ایجاد کند گفت: اگر ما رویکرد صادرات را در مناطق آزاد دنبال می‌کنیم الزاماً باید مشوق‌هایی را مشابه رقبای خودمان در منطقه داشته باشیم. وی افزود: وقتی همه مناطق آزاد ما در حاشیه خلیج‌فارس و دریای عمان و همه جای دنیا از این معافیت برای جذب سرمایه‌گذار استفاده می‌کنند برداشتن این معافیت یعنی اینکه یکی از ویژگی‌های اصلی مناطق آزاد را از آن‌ها می‌گیریم که این موضوع قطعاً اثر منفی بر تولید خواهد گذاشت.
مدیرعامل منطقه آزاد چابهار با بیان اینکه مناطق آزاد طی سال‌های گذشته رویکردشان از تجارت به تولید تغییر پیداکرده است و حجم سرمایه‌گذاری‌های تولیدی روزبه‌روز در مناطق آزاد در حال افزایش است که با علم به موضوع معافیت‌های مالیاتی سرمایه‌گذاری‌های خودشان را شروع کرده‌اند گفت: چه‌بسا این سرمایه‌گذاری‌ها هنوز به بهره‌برداری نرسیده‌اند ورود به یک چنین مبحثی طبیعی است که آهنگ توسعه سرمایه‌گذاری را برای تولید در مناطق آزاد کاهش خواهد داد. وی با بیان اینکه به نظر می‌رسد با توجه به اینکه روند سرمایه‌گذاری‌های تولیدی در مناطق آزاد روند مثبتی است گفت: در این شرایط که اقتصاد کشور با توجه به فضای بین‌المللی که وجود دارد به‌شدت نیازمند تشویق و حمایت از تولید است و مناطق آزاد هم مسیری را که طی می‌کنند مبتنی بر سیاست‌های تولیدی است حتماً برداشتن معافیت مالیاتی اثر منفی خواهد گذاشت.
وی افزود: اعتقاد من این است که باید مقرراتی را که باعث توسعه سرمایه‌گذاری در این مناطق می‌شوند را تقویت کنیم چراکه حتماً اثرات اشتغال و درآمدی را که برای مردم منطقه و اقتصاد کشور و این تولیدات خواهد گذاشت در مقایسه با درآمدهای مالیاتی به دست خواهد آمد حتماً قابل‌توجه است و باید سیاست‌گذار با دقت بیشتری به این موضوع بپردازد و اساساً بی‌ثباتی قوانین و مقررات خودش یک آسیب جدی درروند توسعه فعالیت‌ها در مناطق خواهد بود.
کردی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: در سه سال گذشته به‌اندازه 10 سال قبل از آن در منطقه آزاد چابهار قرارداد سرمایه‌گذاری که عمدتاً فعالیت‌های تولیدی هستند و بخشی از آن‌هم ممکن است در حوزه گردشگری باشد که آن‌هم به‌نوعی تولید خدمت محسوب می‌شود منعقدشده است که بخش عمده‌ای از این‌ها پروژه‌های در حال ساخت هستند که هنوز به بهره‌برداری نرسیده‌اند.
این مقام مسئول با اشاره به اینکه بیش از 300 پروژه کوچک و متوسط در حال ساخت در این منطقه داریم که با بهره‌برداری رسیدن این‌ها که عمدتاً همه آن‌ها پیشرفت فیزیکی 30 تا 90 درصدی دارند گفت: اما به دلیل شرایط بین‌المللی که اتفاق افتاده و فضای تحریم‌ها قدری سرعت تکمیل این پروژه‌ها کند شده است اما به‌هرحال این‌ها باید به بهره‌برداری برسند. وی در ادامه افزود: در ابتدای اینکه این قراردادها منعقد شد سرمایه‌گذاران با علم به این معافیت‌های مالیاتی ورود پیداکرده‌اند بنابراین به نظر می‌رسد برداشتن معافیت‌های مالیاتی حتماً اثرات منفی بر روی سرمایه‌گذاران خواهد گذاشت.
مدیرعامل منطقه آزاد چابهار با اشاره به اینکه ما در سال 97 مجموع قراردادهایی را که منعقد کرده‌ایم حجم سرمایه‌گذاری قراردادهایشان حدود 2 هزار و پانصد میلیارد تومان است که ظرف سه سال محقق خواهند شد گفت: بخشی از این سرمایه‌گذاری ارسال‌های گذشته است که در همین سال‌ها به بهره‌برداری می‌رسند ولی آنچه مسلم است این است که ما شاهد توسعه فعالیت‌های تولیدی و سرمایه‌گذاری‌های تولیدی در منطقه آزاد چابهار هستیم و با توجه به نگاهی که هم در عرصه بین‌الملل در منطقه وجود دارد زیرساخت‌ها در منطقه چابهار توسعه پیداکرده‌اند.

انتهای پیام