اصلاح طلبان درباره ناآرامی‌های اخیر چه می‌گویند؟
پس از گذشت حدود ۱۰ روز از آغاز اعتراض‌ها به افزایش قیمت بنزین، حالا گروه‌ها و شخصیت‌های سیاسی در این باره با صراحت بیشتری سخن می‌گویند. در اعتراضات اخیر نه اصولگرایان و نه اصلاح طلبان هیچ یک به موضع واحدی در این باره نرسیده اند و اختلاف دیدگاه‌های فراوانی در هر دو گروه وجود دارد. در میان اصلاح طلبان این اختلاف دیدگاه‌ها بارزتر است، گویی این جناح همانگونه که در مذاکرات انتخاباتی دچار شکاف شده در تحلیل وقایع نیز شکاف عمیقی در آن به وجود آمده است.
به گزارش فرارو، با گذشت نزدیک به ۱۰ روز از اعتراضات بنزینی، هنوز محمد خاتمی رییس جمهور پیشین کشورمان درباره این وقایع اظهار نظری نداشته است. خاتمی در روی کارآمدن دولت حسن روحانی و پیروزی لیست امید در انتخابات مجلس نقش کلیدی داشته است، به همین دلیل موضع او در این باره نیز از اهیمت بالایی برخوردار است.
البته این فقط خاتمی نیست که سکوت کرده بلکه دیگر رهبران اصلاح طلبان همچون محمد موسوی خوئینی‌ها و عبدالله نوری نیز موضعی در این باره نداشته اند.
با این وجود برخی گروه‌های سیاسی در این باره موضع گرفته اند.
انتقادات حزب اتحاد ملت
حزب اتحاد ملت بیانیه‌ای انتقادی منتشر کرده است. در بیانیه اتحاد ملت آمده است: “حوادث هفته گذشته که ناشی از خشم اقشار ناراضی جامعه و به‌خشونت‌گراییدن اعتراض‌های مردمی بود، نشان از آن داشت که سیاست‌گذاران، نسبت به عواقب تصمیم‌گیری‌های خود اشراف کامل ندارند و تبعات و هزینه‌های تصمیم‌گیری‌های کلان خود را به‌درستی ارزیابی و برای عواقب آن تدبیر لازم را تمهید نکرده‌اند.»
در این بیانیه حق اعتراض برای مردم به رسمیت شناخته شده و تاکیده شده است که دولت و شورای عالی امنیت ملی باید بستر‌های اعتراض را در کشور فراهم کنند. این بیانیه همچنین توسل به خشونت در اعتراض‌ها را محکوم کرده است.
حزب اتحاد ملت “مداخله بیگانگان” و “تهییج آشوبگران” را نیز محکوم کرده و از قطعی اینترنت در کشور انتقاد کرده است. به عقیده اتحاد ملت قطع شدن اینترنت “مغایر با اصول مصرح در قانون اساسی و عهد و قرار دولت روحانی با حامیان و رأی‌دهندگان و منافی اصول صحیح کشورداری و حکمرانی خوب است.”
حزب اتحاد ملت نسبت دادن اعتراضات به خارج از کشور را “اشتباه” دانسته است. اتحاد ملت از گران شدن قیمت بنزنی انتقاد نکرده، اما اجرای ناگهانی طرح را زیرسوال برده است.
بیانیه جنجالی جمعی از اصلاح طلبان
در کنار حزب اتحاد ملت جمعی ۷۷ نفره از فعالان اصلاح طلب نیز بیانیه‌ای منتشر کردند که در آن با “بدون برنامه” توصیف کردن افزایش نرخ بنزین، از حاکمیت خواستند از “اعمال خشونت” پرهیز کند و “عاملان تیراندازی” را مورد تعقیب قرار دهد.
امضا کنندگان این بیانیه بدون آنکه مخالفتی با سه برابر شدن قیمت بنزین ابراز کنند در پایان خطاب به معترضان از آن‌ها خواسته اند که مراقب «سوءاستفاده احتمالی بیگانگان و گروه‌های خشونت طلب و غیر ملتزم به تمامیت ارضی و حاکمیت ملی» باشند. این بیانه می‌افزاید: «از مردم عزیز و معترضان می‌خواهیم با نمایش تعهد خود به نفی هرگونه خشونت و تخریب اموال عمومی و خصوصی از مسیر اعتراض مسالمت‌آمیز خارج نشده و به‌علاوه مراقب هر نوع سوءاستفاده احتمالی بیگانگان و گروه‌های خشونت‌طلب و غیرملتزم به تمامیت ارضی و حاکمیت ملی باشند.»
بیانیه گروه ۷۷ تندترین موضع گیری اصلاح طلبان درباره وقایع اخیر کشور بود. محسن آرمین، ابراهیم اصغرزاده، مصطفی تاج زاده، علی تاجرنیا، سعید حجاریان، عبدالله رمضان‌زاده، فیض‌الله عربسرخی، علیرضا علوی تبار، الهه کولایی، محمد کیانوش‌راد، شهیندخت ملاوردی، عبدالله ناصری، آذر منصوری، حمید آیتی حمیدرضا جلالی‌پور و حسین کروبی از جمله افرادی بودند که زیر این بیانیه را امضا کرده بودند.
این بیانیه با انتقادات شدید از سوی اصولگرایان روبه رو شد. حتی خبرگزاری فارس نامه‌ای را منتشر کرد و مدعی شد که برخی از امضا کنندگان نامه اعلام کرده اند بخشی از مفاد بیانیه ۷۷ نفر را قبول ندارند. فارس مدعی شد که “مصطفی تاج زاده متهم به جعل امضا” شده است. با این حال تعدادی از اصلاح طلبان نامه‌ای که فارس منتشر کرده را تکذیب و اعلام کردند با آگاهی کامل بیانیه را امضا کرده اند.
اعلام برائت کارگزاران از نامه ۷۷ نفر
در میان اصلاح طلبان نیز حزب کارگزاران از این بیانیه اعلام برائت کرد. حسین مرعشی، سخنگوی حزب کارگزاران سازندگی صراحتاً در روزنامه سازندگی که ارگان این حزب محسوب می‌شود، در مورد بیانیه ۷۷ نفر از اصلاح طلبان گفت: «موضع گیری‌هایی که برخی دوستان در قالب بیانیه شخصی منتشر کردند، به هیچ وجه موضع جریان اصلاحات تلقی نمی‌شود.» این درحالی است که در اصل بیانیه هیچ اشاره به این نشده که موضع اصلاح طلبان است.
مرعشی ضمن تشکیک تلویحی از اینکه تعداد امضاکنندگان واقعاً ۷۷ نفر بوده باشد، اصلاح طلبان را کسانی دانست که وفادار به مردم و نظام هستند: «این بیانیه صرف نظر از اینکه واقعاً تعداد امضا‌های آن ۷۷ امضا بوده یا خیر، به هیچ وجه موضع رسمی اصلاح طلبان تلقی نمی‌شود. اصلاح طلبان دارای احزاب رسمی و مشخص با مواضع روشن و شخصیت‌هایی وفادار به نهاد مردم – به عنوان صاحبان کشور- و نظام – به عنوان چتر امنیتی و سیاسی- هستند و تمام تلاش آن‌ها در چارچوب نظام جمهوری اسلامی دفاع از حقوق مردم است.»
اعضای حزب کارگزاران در روز‌های اخیر از تصمیم افزایش قیمت بنزنی قاطعانه دفاع کرده اند. سازندگی روزنامه این حزب تلاش کرده که اقدام دولت را برای مردم توجیه کند. سعید لیلاز از اعضای این حزب نیز در گفتگو‌های مختلف حمایت قطعی خود را از این اقدام دولت اعلام کرده است.
لیلاز با “خیر مطلق” توصیف کردن افزایش سه برابری قیمت بنزین گفته است که «اصلاح قیمت بنزین فی‌نفسه یک گام بلند به سمت عدالت اجتماعی است.» او گفته که این طرح ناقص است و باید اصلاح قیمت‌ها سایر حامل‌های انرژی از جمله گاز را نیز در بر بگیرد.
او همچنین اعتراضات روز‌های اخیر را بی ارتباط با افزایش قیمت بنزین توصیف کرده و گفته است: «در عین حال اعتراضات مردم بحق است و به هیچ وجه متوجه افزایش قیمت بنزین نیست، این مسئله بُعد تاریخی دارد و ارتباطی نیز به جمهوری اسلامی ندارد.»
دفاع از سیاست لیبرالی دولت
برخی دیگر از چهره‌های اصلاح طلب نیز از اجرای این طرح دفاع کرده اند. صادق زیباکلام استاد علوم سیاسی در یادداشتی با عنوان “جام زهر افزایش قیمت بنزین” در این باره نوشته است: «علی‌رغم همه‌ی انتقادات و مشکلات پیش‌روی، بالاخص برای کم‌درآمدها، تردیدی بخودتان راه ندهید که این تصمیم، تصمیم درستی بود و خیلی زودتر از این‌ها می‌بایستی اتخاذ می‌شد.» او نیز در توجیه سه برابر شدن قیمت بنزین به آلودگی هوا، ترافیک سنگین و قاچاق بنزین به کشور‌های همسایه اشاره کرده است.
محمد رضا جلایی پور از فعالان اصلاح طلب نیز با انتشار یادداشتی در این باره ضمن تاکید بر اینکه «واقعی‌تر شدن قیمت بنزین ضروری است». با توصیه‌هایی به دولت برای بهتر اجرا شدن افزایش قیمت بنزین، از ضرورت نقد این طرح که «بدون پیوست رسانه‌ای، زمان‌بندی مناسب، آماده‌سازی افکار عمومی و مکمل‌های ضروری» اجرا شده، سخن گفت.
محمد جواد روح روزنامه نگار اصلاح طلب هم معتقد است تصمیم به افزایش نرخ بنزین سیاستی “لیبرالی” بوده است. روح در مقاله اش با عنوان «لیبرالیسم ایران نیازمند گفتگو با کنشگران اعتراضی است» می‌نویسد که «حل مسایل ایران، در گروی شکل‌گیری گفتمانی شفاف و صریح مبتنی بر لیبرالیسم علیه پوپولیسم ساختاری است.»
انتهای پیام
