نگاهی به آلبوم «بی‌‏نام» محسن چاووشی

سما بابایی در روزنامه‌ی سازندگی نوشت: «محسن چاووشی» سرانجام «بی‏نام» را منتشر کرد و مثل همیشه با حاشیه‏های بسیار. آلبومی که قرار بود «قمارباز» نام داشته باشد؛ اما ارشاد نگذاشت و «چاوشی» بی‏نامی را برای‏ش انتخاب کرد. آلبوم یازده قطعه دار خواننده‏ی جنوبیِ زمانی جنگ‏زده که شمایلِ زندگی‏اش از او آدمی متفاوت در موسیقی ایران ساخته است؛ در این اثر نیز چون تجربیاتِ پیشینش از ادبیاتِ کلاسیک بهره برده است و بیش از همه از اشعارِ مولانا. او البته سه قطعه هم از سعدی خوانده است و یک قطعه از «فصیح‏الزمانِ شیرازی». یک شعرش را هم از شعر سعدی و وحشی بافقی تلفیق کرده است. «امیر بی‏گزند» نیز از آثار مولانا و سعدی انتخاب شده بود. او بیشتر با «حسین صفا» همکاری داشته است و تمام قطعات آلبوم «ابراهیم» را با شعرهای او کار کرد. محسن چاوشی تمام قطعات این آلبوم را خودش آهنگسازی و تنظیم کرده است و به همین خاطر است که می‏توان رگه‏هایی از موسیقی جنوبی و عربی را نیز در آن مشاهده کرد.  قطعات قند منی «مولانا»، گنجشک پریده «سعدی»، بر سلطان «مولانا»، چنگ «فصیح الزمان شیرازی»، قمارباز «مولانا»، عقل و خرد «مولانا»، زاهد «مولانا»، باز آمدم «مولانا»، من ندانستم «سعدی و وحشی بافقی»، قوم به حج رفته «مولانا» و راز «سعدی»، ترکیب آلبوم «بی‏نام» محسن چاوشی را تشکیل می‏دهند. «بی‏نام» تازه چند روز است که به بازار آمده و هنوز قضاوت درباره‏ی آن کار آسانی نیست؛ اما نمی‏توان این مساله را نادیده گرفت که انتشار هر اثری از این خواننده یک اتفاق در بازار موسیقی پاپ است. او با آن صدای گرفته‏اش و با آن حساسیت‏های اجتماعی‏ای که در آثارش مشهود است، سال‏هاست مهم‏ترین خواننده‏ی پاپِ ایران است و پرطرفدارترینش.

حاشیه‏‌های تمام‌نشدنی خواننده‏ی خاص

«چاوشی» از حاشیه گریزان است. تابه‏حال کنسرت نداده است. کمتر در محافل هنری حضور داشته است و حتی جز یکی- دوبارِ معدود در کنسرت‏های دیگران هم حضور پیدا نمی‏کند؛ اما انگار حاشیه این خواننده را دوست دارد. آلبوم قبلی او «ابراهیم» با ممیزی‏های بسیاری روبه‏رو شد که در نهایت دو قطعه از آن نتوانست مجوز انتشار بگیرد و با ۶ قطعه منتشر شد. «قمارباز» هم با ممیزی‏های بسیاری روبه‏رو شد تا سرانجام توانست به انتشار برسد. دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یک بیت از قطعه اصلی آلبوم «قمار باز» و نام این آلبوم را مغایر قانون دانست، همان زمان چاوشی و تهیه‌کننده این آلبوم نسبت به این ممیزی واکنش نشان دادند و مساله به درازا کشیده شد. نه چاوشی از موضع خود کنار می‏آمد و نه دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. حتی آن زمان جلسه‏ای هم برای این موضوع در دفتر موسیقی با ممیزان (کارشناسان) برگزار شد که بحث در آن جلسه بالا گرفت و «محسن چاوشی» جلسه را ترک کرد. آنها استدلالِ خود را برای این ماجرا داشتند و می‏گفتند: «در صورتی که این بیت حذف شود، کل شعر باید حذف شود و ماهیت آلبوم از بین خواهد رفت.»

در این میان «محمد اللهیاری» -مدیر کل دفتر موسیقی- در گفت‏وگویی با خبرآنلاین درباره‏ی مشکلات پیش‏آمده درباره‏ی این اثر گفت: «گفته بودند از عوامل تولید خواسته شده کلمه مشخصی را از شعر حذف کنند. آن هم از اثری متعلق به شاعری کلاسیک مطمئنا هیچ شورایی تحت هیچ شرایطی چنین کاری نمی‏کند و چنین رای‌ای صادر نمی‏کند. در نهایت این پیشنهاد مطرح شد که شعری دیگر جایگزین اثر مورد نظر شود. به طور معمول برخی از خوانندگان پیشکسوت مطرح، زمانی که مثلا به سراغ یک غزل از حافظ می‏روند به خواست و نظر و انتخاب خودشان چند بیت از آن اثر را می‏خوانند، نه همه آن را. ما حتی به این فکر کردیم که چند بیت از اثر خوانده نشود، اما در مقطعی بهتر دیدیم که شعری دیگر جایگزین شود تا از آسیب‏های احتمالی جلوگیری شود.»

«سعید بیابانکی» – عضو شورای شعر و ترانه‏ی دفتر موسیقی- اما توییتی نوشت که با جنجال بسیار همراه شد و به همین خاطر او را حذف کرد. در متنِ توئیت آن آمده بود: «از کل غزل‏های مولانا صاف رفته‏ای سراغ یک بیت و جنجال راه انداخته‏ای که ارشاد به من مجوز نمی‏دهد. قدیم‏ها نام این کار بازار گرمی بود و امروز شوآف!»

گویا شعری که سبب این میزان جنجال شده بود، این بیت از مولانا بوده است که: «تو به مرگ و زندگانی هله تا جز او ندانی/ نه چو روسپی که هر شب کشد او بیار دیگر»  حسینی تهیه‌کننده آلبوم قمار‌باز محسن چاوشی نیز بار دیگر واکنش نشان داد و گفت: «هواداران محسن چاوشی بعد از پست سعید بیابانکی حرف‏هایی زدند که تیم دفتر موسیقی فکر می‏کنند این فضاسازی‏ها از طرف محسن چاوشی و ما برنامه‏ریزی شده بوده است، به خاطر همین سوءتفاهم پیش آمده در صورتی که ما هیچ واکنشی نشان نداده‏ایم آقای اللهیاری نظرشان تغییر کرده است، اما ما سعی می‏کنیم با مذاکره تفاهم برسیم».

چهار بار تاخیر در انتشار

۲۷ خرداد قرار بود آلبوم منتشر شود که یک قطعه‏ی آن دچار مشکل شد، تولیدکنندگان ۲۸ مرداد را برای انتشار در نظر گرفتند؛ اما این‌بار به خاطر نام آلبوم انتشار به تعویق افتاد. پنجم آذر دیگر زمانی بود که قرار بود این اثر منتشر شود؛ اما پس از قطع اینترنت و همچنین مسائل پیش‏آمده در آبان ماه انتشار این آلبوم با وقفه مواجه شد. قرار بود ۲۶ آذر، آلبوم «بی‏نام» رسماً منتشر شود که این اتفاق نیز رخ نداد و گلایه‏هایی را میانِ طرفدارانِ آن به وجود آورد.

در پی همین تغییرات، تنظیم قطعات «قمارباز»، «راز» و «من ندانستم» تغییر کرده و به سایر قطعات نیز سازهای جدیدی اضافه شده و دیگر قطعات نیز دچار تغییرات کوچکی شدند.  در این میان تهیه‏کننده توضیح داد که تیم تمامِ تلاش‌شان را کرده‏‏اند که این اتفاق رخ ندهد: «آلبوم چند بار تأخیر خورد که هر بار دلایلش متفاوت بود؛ ولی این‌بار آقای چاوشی بعد از اینکه تیزر پخش شد تصمیم گرفتند مجدداً روی تنظیم بعضی از قطعات کار کنند چون از زمانی که آلبوم آماده شده بود تا زمانی که به پخش رسیده بود، مقداری زمان برده بود؛ قبل از اینکه تیزر هم پخش شود، محسن روی فضاهای آلبوم بعدی کار می‏کرد و زمانش را صرف آن می‏کرد و پس از اینکه تیزر پخش شد و استقبال خوبی نیز از آن شد، تصمیم گرفت تا بیشتر بر روی قطعات کار کند. چند عدد از تنظیم‏ها عوض شد، روی میکس و مسترها بیشتر کار شد و با حساسیت زیادی روی کلیت فضای آلبوم کار کرده، و چند بار هم قرار بود میکس و مستر آلبوم تحویل داده شود اما محسن راضی نمی‏شد و خودش از طرفی دلش می‏خواست تحویل دهد و تأخیر نکند و از طرفی دیگر دوست نداشت از کیفیت کار چیزی کم شود؛ و در نهایت محسن اذعان داشته که کیفیت مهمتر است و اگر چند روزی تأخیر بخوریم، دوست دارم به کیفیت بهتری دست پیدا کنیم و تنظیم‏ها به‌روز شده باشند و بهترین کیفیتی که می‏توان ارائه داد را ارائه دهیم.»

آلبومی که نیامده لو رفت

برخی از قطعات آلبوم «بی‏نام» قبل از انتشار رسمی، توسط یک سایت منتشر شد و تلاش‏ها برای حذف آن لینک تأثیری نداشت. انتشار عجولانه و شبانه نسخه دیجیتالی پیش از انتشار رسمی نسخه فیزیکی نیز به همین خاطر انجام شد. صدرالدین حسین‏خانی که نسخه فیزیکی آلبوم «بی‏نام» محسن چاوشی تحت امتیاز شرکت او روانه بازار موسیقی کشور شده است در گفت‏وگویی با سایت «موسیقی ما» گفت: «آلبوم فقط و فقط در اختیار صاحبان اثر بوده و هیچ راه دیگری برای لو رفتن آن وجود نداشته است و ندارد. ما به عنوان مجموعه‏ای که قرار است انحصار توزیع و فروش نسخه فیزیکی را در اختیار داشته باشیم، هیچ‏وقت خودزنی نمی‏کنیم.» جریان وقتی پیچیده‏تر می‏شود که از قول حسین‏خانی می‏خوانیم: «از خود محسن چاوشی و البته طرف‏دارانش گله دارم.»

انتهای ‌پیام