از ماسک آلودگی هوا تا احساس درماندگی

محمدرضا جوادی یگانه، استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران و معاون اجتماعی شهرداری تهران، چند روز پیش در توییتی نوشت: «این روزها در آلودگی شدید هوا، مردم کمتر از سال‌های گذشته ماسک می‌زنند. احساس استیصال یا درماندگی آموخته‌شده (learned helplessness)،‌ توضیح خوبی برای این وضعیت است: نارضایتی از وضع موجود،‌ و همزمان، ناامیدی از اصلاح. نتیجه منتشرشده نظرسنجی ایسپا در تهران در آذر ۹۸ نیز همین است».

در میانه‌ی آذرماه، ایسنا گزارشی از جدیدترین پژوهش ایسپا را با تیتر «بررسی‌های مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران نشان می‌دهد / سهمیه‌بندی بنزین و جستجوی ایرانی‌ها در گوگل» منتشر کرد که متن کامل آن در پی می‌آید:

در سال‌های اخیر بسیاری از سؤالات مردم با جستجوی چند کلیدواژه در اینترنت پاسخ می‌گیرد. انسان‌ها روزانه با عبارات مختلفی که به ذهنشان می‌رسد و در گوگل جستجو می‌کنند، از خود ردپایی به جا می‌گذارند که جمع شدن این عبارات و بررسی آن‌ها می‌تواند خود راهی برای بررسی دغدغه‌های مردم در جستجوهای اینترنتی باشد.

طی ۱۵ روز گذشته بعد از اجرای طرح سهمیه بندی بنزین، میزان کلمات پر جستجوی مردم ساکن ایران در گوگل تغییرات چشمگیری داشته است و برخی موضوعات در اولویت مردم برای جستجو و بررسی در اینترنت قرار گرفته‌اند. از آن جمله رشد جستجوی عبارات ” سایت درخواست یارانه و سبد حمایت معیشتی “، ” گرانی بنزین “، “اعتراض به گرانی بنزین”، “یارانه” و “اعتراضات امروز در ایران” است.

اگرچه بالاترین میزان جستجوی عبارات مرتبط با بنزین در ۲۴ آبان همزمان با شروع اجرای طرح بوده است، اما به دلیل عدم دسترسی مردم به موتور جستجوگر گوگل در هفته اول اجرای طرح، در این یادداشت به بررسی جستجوهای ایرانیان طی یک هفته اخیر (۲ الی ۹ آذر) پرداخته شده است.

عبارت بنزین در هفته گذشته صبح روز یکشنبه ۳ آذر بالاترین میزان جستجو را داشته است. استان‌های کهگیلویه و بویر احمد، چهارمحال و بختیاری، لرستان، زنجان و مرکزی بالاترین میزان جستجوی عبارات مرتبط با بنزین را در جستجوهای گوگل داشته‌اند. یارانه بنزین، سهمیه بنزین، قیمت بنزین، گرانی بنزین و بنزین وانت عبارات مرتبط با بنزین بوده‌اند که بیشترین میزان جستجو در گوگل را بین مردم داشته است.

یارانه بنزین که به عنوان پرجستجوترین عبارت مرتبط با بنزین طی هفته گذشته بوده است، با خود جستجوی عباراتی چون “اعتراض به یارانه بنزین”، “واریز یارانه بنزین” و “ثبت یارانه بنزین” به همراه داشته است که طی هفته گذشته در خصوص یارانه بنزین بین جستجوهای ایرانیان آمار بالایی داشته‌اند.

جستجوی “بنزین وانت” از عباراتی بوده است که از ۵ آذرماه رشد چشمگیری داشته است. موضوعی که ممکن است در سیاست جدید دولت برای توزیع بنزین مغفول مانده باشد یا اطلاع رسانی درستی در خصوص توزیع آن و نحوه سهمیه‌بندی صورت نگرفته باشد و جستجوگران برای پاسخ سوالاتشان رو به گوگل آورده‌اند.

باوجود آنکه میزان جستجوی عبارات مرتبط با نرخ بنزین رو به کاهش و روند یکسانی است، برخی عبارات مرتبط با سیاست جدید توزیع بنزین طی هفته گذشته در جستجوهای ایرانیان رشد داشته‌اند. از آن جمله می‌توان به “نحوه اعتراض به یارانه بنزین”، “تک نرخی شدن بنزین”، “شماره پیامک یارانه بنزین” و “کد معیشتی بنزین” اشاره کرد.

” تک نرخی شدن بنزین” نیز از عباراتی است که از چهارشنبه ۶ آذر در جستجوهای مردم رشد داشته است و عبارات مشابهی که مردم در این زمینه جستجو کرده‌اند شامل “طرح تک نرخی شدن بنزین”، “طرح دو فوریتی تک نرخی شدن بنزین” و “احتمال تک نرخی شدن بنزین” است. تک‌نرخی شدن بنزین و شروع به جستجوی این موضوع و عبارات مشابه از سوی مردم می‌تواند نشان از امید مردم یا کنجکاو بودنشان در خصوص این طرح پیشنهادی باشد.

آدرس اینترنتی Hemayat.mcls.gov.ir از روز چهارشنبه ۶ آذر رشد چشمگیری در جستجوهای مردم ایران داشته است. در این راستا “بسته حمایت معیشتی” نیز از عباراتی بوده است که طی ۷ روز گذشته، پس از واریز اولین بسته حمایتی دولت افزایش چشمگیری داشته است.

عبارات مشابهی که در این راستا مردم جستجو کرده‌اند شامل “یارانه حمایتی معیشتی”، “پیگیری بسته حمایتی”، سایت بسته حمایتی دولت”، “کد اعتراض بسته حمایتی” و “وزارت رفاه” بوده است که بیانگر پیگیری مردم در راستای بسته حمایتی است که دریافت نکرده‌اند.

بر اساس اعلام سازمان افکارسنجی دانشجویان ایران(ایسپا)، آنچه در نهایت لازم به تأکید است، در نظر داشتن جامعه آماری در این بررسی است که صرفاً شامل افرادی می شود که به اینترنت دسترسی داشته و از آن استفاده می‌کنند. در این نوشتار نیز هدف تعمیم نتایج به کل مردم ایران نیست و صرفاً توصیفی از عبارات جستجو شده در گوگل از سوی مردم ساکن ایران به شمار می‌آید.

انتهای پیام