اشرف غنی و زبان دری!

احمد زیدآبادی روزنامه‌نگار در یادداشت تلگرامی کوتاهی نوشت:

«اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان سخنانی در بارۀ زبان دری مطرح کرده که در رسانه‌ها قابل دسترسی است. من علت اصلی بیان این نوع سخنان را نمی‌دانم، اما با عرض معذرت از رئیس جمهور اشرف غنی باید گفت که این نوع سخنان معمولاً هنگامی از دهان سیاستمداران خارج می‌شود که یا قرار است بر ناکارآمدی و شکست مشخصی سرپوس بگذارد یا توجه افکار عمومی را از مسائل و مشکلات اصلی جامعه به سمت امری جزئی و موهوم هدایت کند و یا اینکه به انگیزۀ دستیابی به هدفی سیاسی و کوتاه‌مدت، به مناقشه‌ای فرهنگی و قومی در جامعه دامن بزند! وگرنه از این نوع سخنان هرگز بوی خیر به مشام نمی‌رسد!»

چند واکنش دیگر 

یورونیوز فارسی در گزارشی درباره‌ی واکنش‌ها به این سخنان نوشت:

سخنان اشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان درباره «زبان دری» واکنش‌هایی را در شبکه‌های اجتماعی ایرانی و افغان در پی داشت.

وی چند روز پیش (۳۰ ژانویه ۲۰۲۰) در مراسمی با عنوان «گفتمان تاریخ، فرهنگ و هویت ملی» در جمع دانشجویان گفته بود: «افغانستان مهد زبان دری است. ایران پهلوی زبان بود. ما زبان و ادبیات دری را انکشاف دادیم. حالا [به‌ ما] می‌گویند ایران شرقی. ای برادر، دزدی هم حد دارد، حد دارد.»

وی تاکید کرده بود که افغانستان تک زبانه نبوده است و افغان‌ها به چند زبان صحبت می‌کنند. آقای غنی با اشاره به اینکه ۵۰ میلیون نفر به زبان پشتو صحبت می‌کنند، افزود: «هم زبان پشتو و هم زبان ازبکی ما، ارتباط عمیق با فرهنگ دری ما دارند.»

وی تصریح کرد که ادبیات پشتو، ادبیات دری و هم ادبیات ازبکی را جذب کرده است.

انتشار ویدئوی سخنان رئیس جمهوری افغانستان، واکنش‌هایی را در شبکه‌های اجتماعی در پی داشت.

برخی از کاربران افغان با انتقاد از اشرف غنی، او را پشتو زبان توصیف کردند که قصد تفرقه افکنی دارد.

یک کاربر ایرانی نیز در توئیتر به جایگاه و خاستگاه زبان فارسی دری پرداخت و اصل آن را «فارسی درباری» توصیف کرد.

کاربر دیگری نیز فارسی و دری را یک زبان توصیف کرد و به این سخنان واکنش نشان داد.

در قانون اساسی افغانستان دو زبان دری [بدون اشاره به فارسی] و پشتو به عنوان زبان‌های رسمی این کشور عنوان شده است.

در مادۀ شانزدهم قانون اساسی أفغانستان آمده است: «از جمله زبان‌های پشتو، دری، ازبکی، ترکمنی، بلوچی، پشه‌یی، نورستانی، پامیری و سایر زبــان‌های رایج در کشور، پشتو و دری زبان‌های رسمی دولت می‌باشند.»

دولتمردان افغانستان تا دهه ۴۰ خورشیدی زبان رسمی افغانستان را فارسی می‌نامیدند اما در قانون اساسی سال ۱۳۴۳ زبان «دری» جایگزین «فارسی» شد با این حال تابستان سال گذشته در همایشی با عنوان «افغانستان؛ گهواره زبان فارسی دری» که رئیس جمهوری افغانستان نیز در آن سخنرانی کرد برای نخستین بار از سوی مسئولان دولتی «فارسی» در کنار «دری» قرار گرفت. در آن زمان برخی ناظران آن را تغییر سیاست در بدنه اصلی حکومت عنوان کردند.

اشرف غنی در آن همایش گفته بود: «زبان دری ابزاری برای ایجاد یک قلمرو بزرگ فارسی بوده است و افغانستان در این قلمرو نقش اساسی داشته است، اما این قلمرو در طول تاریخ تنها محدود به ما نیست و باید نوع ارتباطات خود را در ادوار مختلف تاریخ در این قلمرو به‌وضوح بدانیم».

بسیاری از زبان شناسان تفاوتی بین دری و فارسی قائل نمی‌شوند و آن را میراث مشترک افغانستان، ایران و تاجیکستان توصیف می‌کنند.

انتهای پیام