تطهير يا تصحيح؟ | عباس عبدی
«عباس عبدی»، تحلیلگر سیاسی اصلاح‌طلب در یادداشتی با عنوان «تطهير يا تصحيح؟» در اعتماد نوشت:
اخيراً متني در شبكه‌هاي اجتماعي منتشر شده است كه نشان‌دهنده اِعمال برخي از تغييرات در كتاب تاريخ مدارس و در خصوص روابط تاریخی ایران با روسيه است. برخی از منتقدين نوشته‌اند كه اين تغييرات در جهت تطهير سابقه روسيه در ايران است. ولي بنده مي‌خواهم از زاويه ديگري به اين تغییرات نگاه كنم. اين اتفاق يك فرصت مناسب براي نقدي جدي‌تر بر درس تاريخ و كلاً علوم اجتماعي در ايران است.
پيش‌تر گفته‌ام كه يكي از اموزش‌های لازم در مدرسه، تاريخ و علوم اجتماعي است ولي اين درس‌ها آن قدر جهت‌دار و غير علمي مطرح مي‌شود كه برخي از معلمان ضمن آموزش آنها، محتواي آن را نقد مي‌كنند و نظر درست را به دانش‌آموز مي‌گويند. و اين براي نظام آموزشي ما يك نقطه ضعف مهم است. نتيجه آن بي‌علاقگي دانش‌آموزان به اين درس‌ها است.
ابتدا ببينيم كه تغييرات اعلام شده بر حسب انچه در فضای عمومی منتشر شده چگونه است:
▪”چاپ ۹۶ : «تبریز، این شهر کهن، مرکز فرماندهی خطَ مقدَمِ دفاع در برابر دست‌درازی‌های همسایهُ شمالی ایران، یعنی روسیه بود»
سال ۹۷ این جمله حذف شده است.
▪چاپ ۹۶: «روسیه چشم طمع بر آذربایحان دوخته‌بود.»
چاپ ۹۷ : حذف!!!
▪چاپ ۹۶ : “روس‌ها” مثل مور و ملخ در شهر پراکنده شدند.
چاپ ۹۷: “سپاه روس” مثل مور و ملخ…
▪چاپ ۹۶ : دیری نگذشت پرچم روس‌ها در خاک آغشته به خون بی‌گناهان به اهتزاز درآمد.
چاپ ۹۷: دیری نگذشت که این منطقه به تصرف سپاه روس درآمد.
▪چاپ ۹۶ : نگاه فزون‌خواهانه و دهشتبار روس‌ها به فراتر از این‌ها دوخته‌شده‌بود.
چاپ ۹۷ : حذف”
با ملاحظه اين تغييرات متوجه مي‌شويم كه در اصل هيچ تغييري داده نشده است؛ زیرا محتواي قبلي با پیش‌فرض گرايش ضد خارجي از جمله روس‌ها نوشته شده بود و اكنون با گرايش به نسبت مثبت نسبت به روس‌ها اصلاح شده است. از اين نظر كه هر دو متن واجد گرايش و پيش‌فرض هستند تغيير نكرده است.
مي‌توان نتيجه گرفت كه ساير مطالب كتاب تاريخ در باره كشورهاي ديگر نيز متأثر از همين پيش‌فرض‌ها است و اعتبار ندارد. در واقع، اينگونه تاريخ‌نگاري به معناي آن است كه تاريخ در خدمت سياست روز است و نه در بند حقيقت.
اتفاقاً برخي از تغييرات رخ داده جالب و مثبت هم هست. مثلاً كلمات بيگانه‌ستيزي آن كم شده است ولي اين تغييرات به شرطي خوب است كه در باره همه كشورها يكسان اجرا شود. چه دليل دارد كه براي آموزش تاريخ بخواهيم دانش‌آموزان خود را بيگانه‌ستيز يا خشونت‌طلب و انتقام‌جو بار بياوريم. حالا روس‌ها صد سال و دويست سال پيش يك كارهايي كرده‌اند چرا بايد آنها را زنده كنيم؟
▪آيا مردم هند هم حق دارند درباره ايرانيان از تجربه خودشان با نادر یاد كنند؟
▪آيا گرجي‌ها بايد به ايرانيان از دريچه رفتار آقا محمدخان و صفويان نگاه كنند؟
اين نحوه آموزش تاريخ زشت و داراي اثرات مخرب است. بنابراين تغييرات رخ داده در برخي موارد مثبت است ولي بر پايه يك درك غلط استوار است. بايد همه كتاب تاريخ را از اين دشمن‌انگاري‌ها زدود و نگاه فرزندانمان را به آينده‌اي مسالمت‌آميز همراه با احترام به ساير ملل جلب نمود. متأسفانه برخي از منتقدين نيز دقيقاً در چارچوب نظام آموزشي فعلي نقد مي‌كنند و تنها تفاوتشان اين است كه معتقدند به جاي فلان ملت يا دولت، بايد عليه فلان يا بهمان دولت و ملت ديگر نوشت.
انتهای پیام
با سلام ، تاریخ را بدون کم و کاست ، منصفانه و بدور از کینه باید برای نسل جوان بازنمایی کرد ، نه تطهیر و فراموشی جنایات دیگر کشور ها به دلیل گذشت زمان صحیح هست و نه می توان رابطه امروز را تنها بر اساس گذشته شکل داد . مبنای تاریخ دوری یا نزدیکی به کشوری در حال حاضر نیست ، همچنان که با گذشت سالیان بر علیه آلمان نازی فیلم می سازند در حالی که آلمان از بزرگترین شرکای امریکا و سایر کشور های اروپایی است . به نظر من در عین این که ما بایستی گذشته را درحد مقدورات قابل اثبات برای آیندگان تشریح کنیم و در حالی که به این جنایات اشاره می کنیم ، بایستی نسلی را پرورش داد که با وجود اطلاع از این جنایات ، نگاه امروزه او عاری کینه و نفرت باشد تا یک رابطه برابر و همراه دوستی با سایر ملل حتا آن ها که در گذشته تجاوزاتی به این خاک داشته اند را برقرار نمایند . راه حل لاپوشانی تاریخ و تحریف آن نیست .