باز هم علی‌اکبر صالحی و قرةالعین

عبدالله شهبازی، تاریخ‌پژوه در یادداشتی تلگرامی با عنوان «باز هم علی‌اکبر صالحی و قرةالعین» نوشت:

در ایام دهه فجر (۱۳ بهمن ۱۳۹۸) شبکه خبر به پخش یا بازپخش برنامه‌ای دست زد درباره ملا محمدتقی برغانی (شهید ثالث) که ویدئوی کامل ان را در پُست قبل منتشر کردم. در این برنامه دو تن از اعضای خاندان صالحی، آقای علی‌اکبر صالحی (معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی) و آقای محمد حسنین صالحی، و دو کارشناس، آقایان مهدی نورمحمدی و سید مهدی حائری قزوینی، سخن گفتند.

خاندان صالحی از نسل ملا محمد صالح، برادر ملا محمدتقی برغانی قزوینی (شهید ثالث)، است. تبارنامه علی‌اکبر صالحی به شرح زیر است:‌ محمد صالح، محمدحسن، علینقی، حسن، احمد، علی‌اکبر. طاهره قرةالعین دختر ملا محمد صالح برغانی و همسر پسرعمویش ملا محمد برغانی (پسر شهید ثالث) بود و به این ترتیب «عمه بزرگ» اعضای کنونی خاندان صالحی قزوین بشمار می‌رود.

قرةالعین از چهره‌های سرشناس اولیه بابیه بود. او در پی خنثی شدن طرح بابیان برای قتل ناصرالدین شاه در شکارگاه نیاوران (۲۸ شوال ۱۲۶۸ ق./ ۱۵ اوت ۱۸۵۲ م.)، بهمراه گروهی دیگر از بابیان متهم به تروریسم، اعدام شد.

در مستند فوق، برخی ادعاها از منظر تاریخی بسیار عجیب بود. آقای علی‌اکبر صالحی، برخلاف مستندات تاریخی متقن، از بیخ و بن منکر انتساب قرةالعین به بابیه و حتی به شیخیه شد ولی آقای محمد حسنین صالحی گفت: «خودم کم کم به این باور رسیدم که شاید خود قرةالعین هم بابیه را قبول کرده. شاید خیلی حرف سنگینی باشد من بیایم بگویم. شاید تا حدی این را [بابی‌گری را] پذیرفت تا قیام کند علیه ارتجاع و علیه ظلم حکومت آن زمان.» در این گفته، تأثیرپذیری آقای محمد حسنین صالحی از تبلیغات بابیان و بهائیان مشهود است که می‌کوشند بابی‌گری را جنبشی علیه استبداد قاجاریه جلوه دهند.

ادعاهای نادرست آقای علی‌اکبر صالحی را می‌توان ناشی از تعلق شدید او به مشهورترین فرزند ملا صالح قزوینی، قرةالعین، دانست، که لابد او را فخر خاندان خود می‌دانند، ولی سخنان آقای حائری قزوینی، که در کسوت کارشناس و با عنوان «آیت‌الله» در برنامه حضور داشت، بکلی ناموجه است. آقای حائری قزوینی مدعی شد که انتساب قرةالعین به بابیه «معلوم نیست» و نقش او در قتل شهید ثالث «غیرروشن» است و درباره آن «نمی‌توان بطور قطعی نظر داد» و بدینسان برای ادعاهای بی‌پایه آقای علی‌اکبر صالحی پشتوانه فراهم آورد.

سال‌ها پیش، در ۱۲ فروردین ۱۳۹۰/ اول آوریل ۲۰۱۱، در وبسایتم مقاله‌ای منتشر کردم درباره آقای علی‌اکبر صالحی که آن زمان وزیر امور خارجه دولت آقای محمود احمدی‌نژاد بود. در این مقاله فرضیه اجرای سناریویی شبیه به مدل پوتین- مدودوف در روسیه را در ایران مطرح کردم با این گمان که صالحی نامزد انتخابات ریاست جمهوری آتی (۱۳۹۲) خواهد بود. در پیوست این مقاله،‌ بر اساس برخی قرائن، درباره تعلق علی‌اکبر صالحی به قرةالعین نوشتم.

مقاله فوق در آن زمان بازتاب گسترده داشت. در یکی از تندترین حملات، مرا به «بی‌اخلاقی» و «ضربه به ارکان نظام» متهم کردند و نوشتند: «این بی اخلاقی و اتهام بزرگی که نسبت به علی‌اکبر صالحی وارد شده است، هیچ جای شبهه‌ای را باقی نمی‌گذارد که عده‌ای در صدد ضربه به ارکان نظام برآمده‌اند و راه ورود خود به این عرصه را از صالحی آغاز نموده‌اند. در یکی از استدلال‌های عجیب این به اصطلاح مورخ به پیام تسلیت علی‌اکبر صالحی برای شهید مجید شهریاری اشاره شده که در آن نوشته است: “دکتر علی‌اکبر صالحي در پيام خويش به مناسبت ترور و شهادت دکتر مجيد شهرياري تعبير قرةالعين را در مورد او به کار برد. اين تعبير از سوي هر کس بود مي‌توانست تصادفي تلقي شود ولي از سوي يک عضو خاندان قرةالعين قطعاً تصادفي نيست و بيانگر تعلق عاطفي دکتر صالحي به عمه بزرگ خويش است.” در این مطلب گفته شده که قرة‌العين عمه بزرگ دکترعلي‌اکبر صالحي بشمار مي‌رود که از اعضای فرقه بهائیت می‌باشد که دارای جایگاه بالایی بوده است. از آنجایی که سوابق خانوادگی علی‌اکبر صالحی بر همگان روشن است و وی حتی در روز رأی اعتماد در مجلس نیز خود را به صورت کامل برای همگان معرفی کرده است، سودجویان انقلاب دست به شایعه‌ای چنین بزرگ و دور از اخلاق زده‌اند.» (وبسایت تابناک بنقل از وبسایت فردا، ۱۵ فروردین ۱۳۹۰)

با پخش سخنان صریح آقای علی‌اکبر صالحی در دفاع از قرةالعین، اینک روشن شد که مطالب آن زمان من «اتهام» نبود و نظرم درباره تعلق او به «عمه بزرگ» دقیق و صائب بوده است.

درباره وابستگی قرةالعین به بابیه و نقش او در خشونت‌ها و اقدامات تروریستی آن زمان، که سرانجام به اعدام وی انجامید، مستندات تاریخی فراوان است. در اینجا از اطاله کلام پرهیز می‌کنم. قضاوت نهایی من درباره شخصیت قرةالعین همان است که آقای مجید تفرشی در برنامه پرگار بی‌بی‌سی فارسی، مورخ ۲۶ خرداد ۱۳۹۷/ ۱۶ ژوئن ۲۰۱۸، بیان کرد و قرةالعین را پیش‌نمونه تاریخی زنان داعشی امروز خواند. آن زمان یادداشتی در کانالم منتشر کردم و نوشتم:

«برنامه [پرگار بی‌بی‌سی فارسی] بگونه‌ای ترتیب یافته بود که تصویر اسطوره‌ای “پیشگام حقوق زنان ایرانی” از قرةالعین به مخاطب بی‌اطلاع القا شود ولی صراحت لهجه آقای تفرشی برنامه را، از منظر اهداف تهیه‌کنندگان آن، بکلی نابود کرد.

آقای تفرشی به درستی تصریح کرد که قرةالعین را نه به دلیل عقایدش بلکه به دلیل مشارکت در شورش‌های مسلحانه بابیان و ترور نافرجام ناصرالدین شاه اعدام کردند و نمونه امروزین او،‌ زنی که به خانواده و حتی به سه یا چهار فرزند خردسالش پشت می‌کند و به فرقه دینی تروریستی خشن و بی‌رحم و متعصب می‌پیوندد، زنان داعشی است.» (بی‌بی‌سی فارسی و قرةالعین: اسطوره زن متجدد یا نماد «تروریسم داعشی» در عصر ناصری؟ کانال تلگرامی عبدالله شهبازی، ۲۸ خرداد ۱۳۹۷/ ۱۸ ژوئن ۲۰۱۸)

انتهای پیام