مجلس آینده در حوزه‌ی اجتماعی:یک دست‌تر و محدودتر
/ گفت‌و گوی انصاف نیوز با فعالان اجتماعی درباره‌ی مجلس آینده /
نسترن فرخه، انصاف نیوز: لیلا ارشد بر این باور است که هر چه مجلس پیشرو یک دست‌تر شود، محدودیت‌های آن هم بیشتر خواهد شد، این فعال و پژوهشگر در حوزه‌ی اجتماعی به این موضوع اشاره کرد که گروه‌هایی که برای کاندیداها تصمیم می‌گیرند باعث شدند این دایره محدود و محدودتر شود در صورتی که دوره‌های قبلی مجلس تنوع بیشتری داشتند اما حالا مجلس یک دستی خواهیم داشت.
چند هفته بیشتر به پایان حضور نمایندگاه فعلی در مجلس نمانده است، مجلسی که در بیشتر مواقع بر سر تصویب ساده‌ترین لایحه‌های اجتماعی جنجالی را پشت سر گذاشته است و منجر به بحث و جدل بین موافقان و مخالفان شده، اما باید دید فعالان و پژوهشگران در حوزه‌های اجتماعی با توجه به عملکرد نمایندگان در مجلس فعلی و پیش از آن، مجلس پیشرو را چگونه می‌بینند و فکر می‌کنند آیا پاسخی هرچند کم به مطالباتشان خواهند داد یا خیر؟ طبق گفته‌های ایمان واقفی پژوهشگر و فعال حوزه‌ی شهری با انصاف نیوز مجلس 98 نماد بی‌قدرتی مجلس خواهد بود و علت این موضوع را کاهش قدرت مردم و تشکل‌های مردمی می‌داند و به این نکته تاکید می‌کند که در این 20 سال قدرت مجلس کم شده است و علت آن کم شدن قدرت مردمی است که عامل قدرت بخشی به مجلس بوده‌اند.
حتی فرشید یزدانی مدیرعامل انجمن حمایت از حقوق کودکان هم در گفت وگو با انصاف نیوز معتقد است که احتمالا مجلس پیش رو دغدغه‌ی اجتماعی نخواهد داشت و بر این باور است که تلاش‌های اجتماعی مجلس در گذشته بیشتر بوده است ، اما بین صحبت‌های فاطمه اشرفی مدیر عامل انجمن حامی با انصاف نیوز حسی از ناامیدی وجود ندارد و به این موضوع می‌پردازد که «در هر دوره‌ای از مجلس نمایندگان به واسطه‌ی رای بیشتر حضورشان پر قدرت‌تر خواهد شد و در عین حال ارتباط خود را با بدنه‌ی اجتماعی مردم هم بیشتر حفظ می‌کنند و این موضوع به خواسته‌های اجتماعی ارتباط دارد.»
متن کامل گفت‌و گوی انصاف نیوز با سارا باقری، لیلا ارشد، ایمان واقفی، فرشید یزدانی و فاطمه اشرفی را در ادامه بخوانید:
لیلا ارشد:هرچه مجلس یک دست‌تر، محدودیت‌ها بیشتر
لیلا ارشد مدیر خانه‌ی خورشید و پژوهشگر حوزه‌ی اجتماعی که سال‌ها در زمینه‌ی زنان آسیب دیده فعالیت می‌کند، مجلس آینده را مجلسی محدودتر از دوره‌های قبل می‌داند و در این مورد می‌گوید: «طبیعتا به عنوان یک فعال اجتماعی در این حوزه، با سال‌ها تجربه‌ی کار میدانی و زیستن با گروه‌های آسیب دیده‌ی اجتماعی از زنان، مردان و بچه‌ها، می‌توانم بگویم ما به شدت در شرایط فعلی نیازمند داشتن قوانین حمایتی هستیم اما متاسفانه طی این سال‌ها هیچ دریچه‌ی روشنی به روی ما باز نشد. مثلا در حال حاضر یازده سال است که لایحه‌ی حمایت از حقوق کودک و خانواده را قوه قضاییه به مجلس داد ولی به جایی نرسید، بااین وجود نمی‌خواهم بگویم ناامید و خسته هستم ولی واقعیت این است که خیلی هم به مسایل پیشرو امیدوار نیستم.
با مسایلی که این دوره در حال اتفاق افتادن است، یعنی آن گروه‌هایی که اجازه نمی‌دهند افراد کاندید شوند و مردم آنها را انتخاب کنند، در واقع گروه‌های هستند که تصمیم‌گیری می‌کنند افراد برای کاندید شدن وارد شوند یا نشوند، بنابراین این دایره محدود و محدودتر می‌شود.
در هر لحظه آدم‌هایی از این دایره خارج می‌شوند و یا خارجشان می‌کنند به این دلیل که تفکر و نقطه‌‌نظرهایشان را نمی‌پسندند، همه‌ی این دلایل باعث می‌شود تا امید برای اثرپذیری قوانینی که محور عدالت، بهبود شرایط و برابری را داشته باشد روز به روز کمتر می‌شود.
با وجود تمام تلاش‌هایی که با کمیسیون زنان و اجتماعی داشتیم دیگر به نظر می‌رسد در این شرایط ، چشم انداز ثابتی نداشته باشیم و خیلی امیدی ندارم تا در مجلس اتفاق عجیبی بیافتد، چون در دوره‌های قبل تنوع نظرات بیشتر بوده است و آدم‌ها با نقطه نظرات کمی متفاوت‌تر از هم می‌نشستند و به مسایل همه جانبه‌تر نگاه می‌کردند اما با چشم اندازی که در حال حاضر داریم هر چه مجلس یک دست‌تر و محدودتر شود طبیعتا محدودیت‌ها و تصویب قوانین حمایتی هم کمتر خواهد شد.»
ایمان واقفی:مجلس 98 نماد بی‌قدرتی مجلس است
ایمان واقفی پژوهشگر و فعال حوزه‌ی شهری بر این باور است که مجلس پیش رو قدرت کمی خواهد داشت و نماد بی‌قدرتی است این فعال حوزه‌ی شهری در ادامه گفت: «بعد از انتخابات سال 78 هر چه به جلو پیش رفتیم، ارتباط نمایندگان نهاد مجلس با فعالان حوزه‌ی اجتماعی کمتر شده است و اگر بخواهم دقیق‌تر بگویم پیش از آنکه این رابطه و گفت‌وگو بین فعالان و نمایندگان کمتر شده باشد امکان پاسخگویی مجلس نسبت به مطالبات فعالان کاهش یافته است.
با این وجود قدرت آن نهادی که قرار است نماینده‌ی بخشی از مردم باشد هر روز بیش از پیش کمتر شده است، این موضوع جدا از اینکه به خود نمایندگان مربوط باشد به جایگاه ساختاری که مجلس در این بیست سال پیدا کرده مربوط است. قدرتی که مجلس در دهه‌ی هشتاد و اوایل دهه‌ی هفتاد داشت هر روز بیش از پیش کم شده است، بنابراین چنین قدرتی نسبت به مطالبات شهروندان به طور کلی و فعالان به صورت اخص توجه خواهد کرد.
حال با همه‌ی این تفاسیر مجلس آتی یعنی 98 نشان دهنده‌ی تمام این مسایل است، در این بیست سال اگر پنچ انتخابات مجلس برگزار شده باشد، مجلس 98 نماد بی‌قدرت شدن ساختار مجلس و قوه‌ی مقننه است و عملا تمام توش و توانش را برای پاسخگویی نسبت به این مطالبات از دست داده است.
البته این موارد یک علت مشخص دارد، اینکه همیشه مجلس قدرتش را از مردم می‌گرفته است و هر چقدر قدرت داشتند آن را در قالب نمایندگی مردم می‌دادند منتها مردم هم خود به بخش‌های مختلف تقسیم می‌شود، مثل تشکل‌ها، اصناف، سندیکاها که قدرت خود را از دست داده‌اند، پس به این ترتیب مجلس هم قدرت خود را از دست می‌دهد و به نظرم مجلس 98 نشان خواهد داد چقدر قدرت مردم در پیشبرد مطالباتشان کاهش یافته است.»
فرشید یزدانی: به این مجلس نمی‌توان امید داشت
فرشید یزدانی روانشناس و مدیرعامل انجمن حمایت از حقوق کودکان معتقد است که احتمالا در مجلس آتی دغدغه‌ی اجتماعی وجود ندارد و به آن امیدی نخواهد بود، او در این مورد ادامه داد: «در این مجلس رقابت کمتر خواهد بود و به نظر خیلی نمی‌توان به آن امید داشت، حتی در همین مجلس نمایندگانی که در حوزه‌ی اجتماعی تلاش می‌کردند هم بسیار کم توانستند مسایل را پیش ببرند، به طور کلی دوره‌های مختلفی که مجلس پشت سر گذاشت بالا و پایین‌های بسیاری داشته است.
در همین مجلس کسانی مثل خانم سلحشوری، سیاوشی و آقای صادقی مطالبه‌ها در حوزه‌ی اجتماعی را پیگیری می‌کردند ولی این افراد هم تا یک جایی توان پیشبرد مسایل را داشتند. حال در نظر بگیرید که در دو دوره‌ی گذشته لایحه‌ی حمایت از حقوق کودک و نوجوان در کل فرایند مسکوت مانده بود اما در سال 71 یا 72 پیمان‌نامه جهانی در حوزه‌ی کودکان یا برنامه‌ی چهارم و لایحه ساختار جامعه رفاه اجتماعی را تصویب کردند.
اما در مجموع اگر به دوره‌های مختلف مجلس نگاه کنیم در گذشته تلاش‌های اجتماعی بیشتر صورت گرفت است، چون در آن مقطع نگاه اجتماعی وجود داشت که این اتفاقاتی می‌افتاده است. در هر کدام از این دوره‌ها که اتفاقی هم نظیر آنچه گفتم افتاده، نگاه اجتماعی تاثیرگذار بوده است.
در این چند دوره‌ی اخیر کمتر حوزه‌ی اجتماعی فعال در مجلس دیدم که در امور مداخله کند و اثرگذار باشد، حتی لایحه‌ی حمایت از حقوق کودک و نوجوان بعد از چند سال هنوز نهایی نشده است. در واقع به نظرم دغدغه‌ی اجتماعی خیلی وجود نداشته و در حال کم شدن است، حتی در موضوع پیشگیری از ازدواج کودکان هم مقاومت زیادی صورت گرفت و نگاه غیراجتماعی وجود داشته است، البته باز هم تاکید می‌کنم که همه‌ی اینها با وجود تلاش‌های بعضی نمایندگان بوده است.
با این وجود وقتی نه در مجلس و نه در حوزه‌ی سیاست‌گذاری نگاه اجتماعی و دغدغه‌ی اجتماعی وجود ندارد و حوزه‌ی اجتماعی صرفا برای مشروعیت‌بخشی و ایجاد نمایش افراد شود، قاعدتا به همین جا خواهد رسید. برای مجلس جدید هم چشمم آب نمی‌خورد چون در دوره‌های قبل حداقل رقابتی وجود داشته ولی با توجه به چیزهای که در مورد رد صلاحیت‌ها گفته می‌شود و ما می‌بینیم فکر نمی‌کنم در دوره‌ی پیش رو رقابت جدی وجود داشته باشد.»
فاطمه اشرفی:هر وقت فضا سیاسی‌تر بوده تاثیر حوزه‌های اجتماعی هم کمتر بوده است
فاطمه اشرفی کارشناس ارشد علوم سیاسی و عضو هیات مدیره‌‌ی انجمن حامی در گفت و گو با انصاف نیوز گفت: «قضاوت کردن در مورد مجلسی که هنوز اشکال محتوایی آن هنوز شکل نگرفته است، خیلی سخت است چون هنوز نه لیستی داده شده و نه حتی گمانه‌زنی‌ها به نتیجه‌ی قطعی رسیده است ولی در مجموع مجلس قانون گذار از آن جهت که پایه‌های جمهوریت و دموکراسی است و نظام سیاسی محسوب می‌شود، باید حضورش مغتنم شمرده شود.
به صورت اصولی در هر دوره‌ای نمایندگان مجلس برای رای بیشتر حضور پر قدرت‌تری را دریافت می‌کنند و در عین حال ارتباط خود را با بدنه‌ی اجتماعی مردم هم بیشتر حفظ می‌کنند، قاعدتا این موضوع واکنش‌های بیشتری برای نمایندگان خواهد داشت که با خواسته‌های اجتماعی ارتباط دارد.
اما هر زمان که این ارتباط بین مردم و نمایندگان قطع بوده و فضای سیاسی‌تری در مفاهیم و مطالبات مجلسی‌ها ایجاد شده به همان نسبت در حوزه‌های اجتماعی کمتر شاهد تاثیرات موثر بودیم، تا حتی بتوانیم ارتباط موثری را با بدنه‌ی مجلس برقرار کنیم.
درست است که نهادهای مدنی و اجتماعی فعالیتشان غیرسیاسی است اما به جهت اینکه بخشی از مسیر و حرکتی که انجام می‌دهند مستلزم آماده بودن بسترهای سیاسی است بنابراین مجلس برای آنها خیلی اهمیت دارد.
اگر ما باعث شویم تا افراد موثرتری وارد مجلس شوند قاعدتا می‌توانیم خیلی از مطالبات روی زمین مانده را از راه معقول اجتماعی منتقل کنیم که زمینه‌ی رفع انسداد اجتماعی و حتی سیاسی را فراهم کنیم.»
سارا باقری:ما مجبوریم امیدوار باشیم
باقری وکیل دادگستری و فعال حقوق کودک عملکرد دوره‌ی فعلی را در حوزه‌ی اجتماعی مثبت می‌داند و در این باره می‌گوید: «ما مجبوریم که امیدوار باشیم، چاره‌ای جز امید به مجلس آتی وجود ندارد، به این دلیل که مجلس جایی است که قوانین آن به اوضاع و شرایط اجتماعی مرتبط می‌شود و کمبودها و خلاهای قانونی در مجلس و قوه‌ی مقننه تصویب می‌شود، حال چه این دوره و یا دوره‌های بعدی ما فقط می‌توانیم امیدوار باشیم تا این مسایل را به گوش نمایندگان مجلس برسانیم.
البته این را هم در نظر بگیرید که یک سری از لایحه‌های قانونی همچنان چندین سال، در دست بررسی است و هنوز تصویب نشده، خوشبختانه در مجلسی که این چهار سال داشتیم یک سری قوانین در حوزه‌ی اجتماعی را به تصویب رساندیم ولی من امیدوارم این مسیر ادامه دار باشد. این دوره دوره‌ای بود که به نظرم ما خوب توانستیم با نمایندگان صحبت کنیم، با فراکسیون زنان خیلی خوب همکاری کردیم و در خیلی از مراحل به ما کمک کردند. در واقع نسبت به دوره‌های قبل خیلی همکاری خوبی با ما داشتند و موثرتر بود و امیدوارم در مجلس بعدی هم شرایط همینطور باشد.»
انتهای پیام
